Ευχάριστες εκπλήξεις κρύβει η αγορά του ηλεκτρικού ρεύματος τους επόμενους μήνες για τους καταναλωτές, παρότι προς το παρόν η κυρίαρχη εντύπωση που έχει διαμορφωθεί ενόψει της ισχύος των νέων, πολύχρωμων τιμολογίων, είναι αυτή της σύγχυσης. Το στοιχείο που διαφοροποιεί την κατάσταση στην αγορά, ενόψει της επανόδου της ρήτρας αναπροσαρμογής που είχε γίνει στο παρελθόν κακός δαίμονας των καταναλωτών, είναι ότι φαίνεται να έχει αρχίσει μια μακρά περίοδος μείωσης των τιμών στη χονδρική, από την οποία θα επωφεληθούν οι περισσότεροι καταναλωτές, εκτός ίσως από όσους «κλειδωθούν» σε κάποιο από τα σταθερά (μπλε) τιμολόγια της αγοράς.
Αυτό που έχει σημασία να γίνει κατανοητό από τους καταναλωτές στη νέα περίοδο τιμολόγησης του ρεύματος είναι ότι έχει αλλάξει εντελώς το περιβάλλον σε σχέση με τις συνθήκες που επικράτησαν από το 2021, όταν ανέβηκαν απότομα οι χονδρικές τιμές του ρεύματος και οι καταναλωτές, που είχαν τότε συμβάσεις με ρήτρα αναπροσαρμογής, «κάηκαν», βλέποντας να «φουσκώνουν» πέρα από κάθε όριο οι λογαριασμοί τους. Κάτι που οδήγησε αργότερα την κυβέρνηση στην απόφαση να «παγώσει» προσωρινά την εφαρμογή της ρήτρας αναπροσαρμογής, η οποία θα ξαναμπεί στη ζωή μας από την 1η Ιανουαρίου με διάφορες μορφές, τόσο στα ειδικά - πράσινα τιμολόγια, όσο και -κυρίως- στα κυμαινόμενα/κίτρινα τιμολόγια.
Με απλά λόγια, η αγορά βρίσκεται σήμερα σε μια περίοδο κάμψης των τιμών χονδρικής, που ήδη έχουν υποχωρήσει σημαντικά και αναμένεται να παραμείνουν σε πτωτικό κανάλι, εκτός εάν υπάρξουν απρόοπτες εξωτερικές επιδράσεις (π.χ. γεγονότα που θα οδηγούσαν σε νέα αύξηση των ευρωπαϊκών τιμών φυσικού αερίου). Όπως φαίνεται στο γράφημα, η τιμή χονδρικής του ρεύματος στην Ελλάδα -που πάντως είναι σταθερά κοντά στην ανώτατη ευρωπαϊκή τιμή- ενώ είχε ξεπεράσει και τα 400 ευρώ ανά μεγαβατώρα, πλέον έχει πέσει στα επίπεδα των 100 ευρώ, μια τιμή που εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλή σε σχέση με τα «κανονικά» επίπεδα προ ενεργειακής κρίσης (περίπου διπλάσια), αλλά προφανώς δεν έχει την παραμικρή σχέση με τις ακραίες τιμές της περιόδου κρίσης.
Η τιμή χονδρικής του ρεύματος στην Ελλάδα (και η ανώτατη τιμή στην ΕΕ)
Οι προβλέψεις των ειδικών λένε ότι στο εξής δεν θα δούμε πολύ γρήγορη αποκλιμάκωση, αλλά οι τιμές χονδρικής στην Ευρώπη θα παραμείνουν σε καθοδική πορεία, ενώ αργότερα, όταν θα αυξηθεί απότομα η παραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές θα... «πέσουν σε γκρεμό», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά σε πρόσφατη ανάλυσή του ο οίκος Standard & Poor's. Αυτή η πρόβλεψη αποτυπώνεται στο ακόλουθο γράφημα της S&P με τις προβλέψεις για τις χονδρικές τιμές στις μεγαλύτερες αγορές της Ευρώπης.
Οι προβλέψεις της S&P για τις τιμές χονδρικής του ρεύματος σε πέντε μεγάλες αγορές της Ευρώπης
Τι σημαίνουν, όμως, όλα αυτά για τους καταναλωτές που βρίσκονται μπροστά στη δύσκολη διαδικασία επιλογής τιμολογίου και παρόχου ρεύματος από το νέο έτος; Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι οι καταναλωτές δεν θα πρέπει να αξιολογούν τη σημερινή κατάσταση με τα ίδια ερμηνευτικά εργαλεία που χρησιμοποίησαν για να κατανοήσουν όσα συνέβησαν στην προηγούμενη κρίση. Με άλλα λόγια, αν τα κυμαινόμενα τιμολόγια ήταν ο μεγάλος εχθρός των καταναλωτών όταν εκτινάχθηκαν στα ύψη οι τιμές χονδρικής, σήμερα τα κυμαινόμενα τιμολόγια (και η ρήτρα αναπροσαρμογής...) είναι οι καλύτεροι... φίλοι των καταναλωτών, αφού οι αναπροσαρμογές, όπως όλα δείχνουν, θα γίνονται προς το κάτω και όχι προς τα πάνω, όπως συνέβη στο παρελθόν.
Στην πράξη, όλα αυτά σημαίνουν ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να κατευθυνθούν σε μία από τις δύο βασικές κατηγορίες κυμαινόμενων τιμολογίων: αν παραμείνουν αδρανείς, χωρίς να ζητήσουν κάποια αλλαγή σύμβασης από τον πάροχό τους, οι καταναλωτές θα «πέσουν» από 1ης Ιανουαρίου στη μεγάλη κατηγορία κυμαινόμενων τιμολογίων που δημιούργησε το υπουργείο Ενέργειας, τα πράσινα τιμολόγια. Εναλλακτικά, μπορούν να εναντιωθούν σε αυτή τη μετάπτωση και να επιλέξουν κάποιο από τα κίτρινα (κυμαινόμενα) τιμολόγια, τα οποία ενσωματώνουν ρήτρες αναπροσαρμογής (εκ των προτέρων ή εκ των υστέρων), που, όπως προαναφέρθηκε, στις σημερινές συνθήκες δεν αποτελούν «μπαμπούλα», αλλά σύμμαχο των καταναλωτών.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ανθρώπων της αγοράς, οι τιμές των κίτρινων τιμολογίων, στις οποίες κυρίως εστιάζουν την εμπορική πολιτική τους οι εναλλακτικοί πάροχοι, θα είναι χαμηλότερες από αυτές του πράσινου τιμολογίου, που θα ανακοινωθούν το αμέσως προσεχές διάστημα (οι καταναλωτές έχουν δικαίωμα να εναντιωθούν στην ένταξή τους στο πράσινο τιμολόγιο έως το τέλος Ιανουαρίου). Και αυτό γιατί στο κίτρινο τιμολόγιο το ρίσκο για τους παρόχους από ενδεχόμενη κίνηση των τιμών αντίθετα προς τις προβλέψεις τους είναι μικρότερο, σε σχέση με το αντίστοιχο ρίσκο του πράσινου τιμολογίου.
Πάντως, ακόμη το νέο τοπίο για τις τιμές δεν έχει ξεκαθαρίσει, κάτι που αναμένεται να γίνει τις επόμενες ημέρες. Αρχικά, οι τιμές του πράσινου τιμολογίου κατευθύνονταν σε αρκετά υψηλά επίπεδα, περίπου 15 - 17 σεντς την κιλοβατώρα, με τη ΔΕΗ να είναι καθαρά φθηνότερη σε αυτή την κατηγορία, καθώς εκτιμάται ότι θα έχει και τους περισσότερους καταναλωτές που θα... αφεθούν στο πράσινο τιμολόγιο. Οι εναλλακτικοί πάροχοι είχαν υιοθετήσει μια στάση που ισοδυναμούσε με μποϊκοτάζ του πράσινου τιμολογίου, επειδή θεωρούσαν ότι αποτελεί μια υπερβολική ρυθμιστική παρέμβαση εκ μέρους της κυβέρνησης. Έτσι, οι τιμές τους, με βάση όσα είχαν ανακοινώσει στην αρχή του μήνα στη Ρυθμιστική Αρχή, ήταν αρκετά υψηλές, προκειμένου να ενθαρρύνουν τους καταναλωτές να επιλέξουν κάποια από τα κίτρινα τιμολόγια.
Όμως, τις τελευταίες ημέρες φαίνεται να πρυτανεύει μια διαφορετική αντίληψη, καθώς και οι εναλλακτικοί πάροχοι κρίνουν ότι είναι σκόπιμο να μπουν πιο δυνατά στη μάχη του ανταγωνισμού και στα πράσινα τιμολόγια, ώστε να αποφύγουν τη δημιουργία κακών εντυπώσεων γενικά για τα τιμολόγιά τους, όταν θα δημοσιευθούν από τη ΡΑΑΕΥ οι συγκριτικοί πίνακες τιμών. Έτσι, οι εταιρείες προσανατολίζονται -καταστρατηγώντας την οδηγία της Ρυθμιστικής Αρχής να μην κάνουν νέες εκπτώσεις μετά τις αρχικές τους ανακοινώσεις- να προχωρήσουν σε αυξημένες εκπτώσεις στις τελικές τιμές που θα ισχύσουν από 1ης Ιανουαρίου. Με αυτά τα δεδομένα, αναμένεται ότι οι εικόνα των τιμών στο πράσινο τιμολόγιο θα διαφοροποιηθεί προς το καλύτερο όταν οι καταναλωτές θα δουν την τελική τους μορφή.
Παρ' όλα αυτά, οι καταναλωτές που θα βγουν κερδισμένοι θα είναι όσοι μπουν στον κόπο να ψάξουν λίγο περισσότερο από τις, όντως, ευκολότερες συγκρίσεις που επιτρέπει το πράσινο τιμολόγιο και να αναζητήσουν τις τιμές των κίτρινων τιμολογίων. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, σε αυτή την κατηγορία τιμολογίων θα γίνουν και οι ελκυστικότερες προτάσεις των εναλλακτικών παρόχων, χωρίς αυτή τη φορά οι καταναλωτές να έχουν σοβαρούς λόγους να φοβούνται τις διάφορες ρήτρες που θα προσαρμόζουν τις τιμές λιανικής στις τιμές χονδρικής.
Τι θα ισχύσει για το πράσινο τιμολόγιο
Σύμφωνα με τη σχετική υπουργική απόφαση, για το ειδικό/πράσινο τιμολόγιο η τελική τιμή προμήθειας θα ανακοινώνεται έως την πρώτη ημέρα κάθε μήνα κατανάλωσης. Το ειδικό τιμολόγιο θα μπορεί να εμπεριέχει και πάγια χρέωση προμήθειας, ύψους έως 5 ευρώ ανά μήνα, καθώς και εκπτώσεις.
Στο λογαριασμό κατανάλωσης, ο πάροχος θα αποτυπώνει ενιαία -μετά τον υπολογισμό τυχόν εκπτώσεων- την τελική τιμή προμήθειας σε ευρώ/MWh ανά μήνα τιμολόγησης. Η βασική τιμή προμήθειας θα παραμένει σταθερή, κατ’ ελάχιστον για έξι μήνες, ενώ η πάγια χρέωση προμήθειας και οι εκπτώσεις θα μπορούν να τροποποιούνται κάθε μήνα, κατόπιν ανακοίνωσης στην ιστοσελίδα των παρόχων και ενημέρωσης με τον πρώτο λογαριασμό κατανάλωσης που θα ακολουθεί την τροποποίηση.
Οι πάροχοι υποχρεούνται να δημοσιεύσουν στην ιστοσελίδα τους -σε ευδιάκριτο σημείο- και να κοινοποιήσουν στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.), μέχρι την 1η Δεκεμβρίου 2023, όλες τις τιμολογιακές παραμέτρους του ειδικού τιμολογίου, που θα ισχύει για κάθε κατηγορία πελατών.
Από την 1η Ιανουαρίου 2024 εισάγεται στους λογαριασμούς κατανάλωσης και σε κάθε ενημερωτικό μήνυμα των παρόχων στους πελάτες τους (ηλεκτρονικό ή έντυπο), κωδικός QR και το link του εργαλείου σύγκρισης τιμών της Ρ.Α.Α.Ε.Υ. (www.energycost.gr). Κατά αυτό τον τρόπο, ο καταναλωτής θα μπορεί εύκολα να συγκρίνει το κοινό τιμολόγιο μεταξύ των παρόχων και να επιλέγει αυτό που επιθυμεί ανάλογα με τις ανάγκες του.
Οι καταναλωτές που δεν θα επιλέξουν κάποιο από τα διαθέσιμα τιμολόγια (σταθερό: μπλε, κυμαινόμενο: κίτρινο, δυναμικό: πορτοκαλί, ειδικό: πράσινο), θα μεταπέσουν, αυτομάτως, στο πράσινο τιμολόγιο. Παρόλα αυτά, θα υπάρχει η δυνατότητα να επιστρέψουν στην προηγούμενη σύμβαση με τον πάροχό τους με μία απλή διαδικασία έως την 31η.1.2024 και να επιλέγουν οποιοδήποτε είδους τιμολογίου ή πάροχο, με κατάρτιση σχετικής σύμβασης οποιαδήποτε στιγμή.
Το ειδικό τιμολόγιο προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας θα προσφέρεται από τους παρόχους και μπορεί να επιλέγεται από τους καταναλωτές και μετά την 31η Δεκεμβρίου του 2024. Η Ρ.Α.Α.Ε.Υ. θα παρακολουθεί την εφαρμογή της παραπάνω υπουργικής απόφασης, ιδίως ως προς τη διαμόρφωση των τιμών, τη διαφάνεια, τις συνθήκες ανταγωνισμού και την εμφάνιση καταχρηστικών πρακτικών.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
