Η Ελλάδα επιδιώκει να ενισχύσει τον ρόλο της ως πυλώνας σταθερότητας και αξιόπιστος συνομιλητής στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσω της πρωτοβουλίας της Πενταμερούς Διάσκεψης, όπως ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του στο συνέδριο «Αθήνα: Διάλογοι για την Πολιτική», με θέμα «Η Ανατολική Μεσόγειος Αλλάζει». Το συνέδριο συνδιοργανώνουν ΤΟ ΒΗΜΑ, το Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων και το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Ο κ. Γεραπετρίτης επισήμανε ότι η Πενταμερής Διάσκεψη, στηριζόμενη στην αμοιβαία κατανόηση, μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής.
Η πρόταση απευθύνεται αρχικά στα τέσσερα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου με τα οποία η Ελλάδα διατηρεί θαλάσσια σύνορα, δηλαδή την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Τουρκία και τη Λιβύη, ενώ δεν αποκλείεται μελλοντικά η συμμετοχή και άλλων χωρών.
Βασική προϋπόθεση για τη συμμετοχή αποτελεί η καθολική αποδοχή του διεθνούς δικαίου και ο πλήρης σεβασμός της κυριαρχίας των κρατών.
Ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι οι άξονες της πιθανής συνεργασίας περιλαμβάνουν την πολιτική προστασία, τη διαχείριση του μεταναστευτικού, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, καθώς και τη συνδεσιμότητα σε μεταγενέστερο στάδιο.
Ο ίδιος ανέφερε ότι έχει αναλάβει να ενημερώσει και να διερευνήσει τις προθέσεις των εμπλεκόμενων μερών για συμμετοχή στο εγχείρημα. Εφόσον υπάρξει προκαταρκτική κοινή κατανόηση, θα μπορούσε να συνταχθεί ένα μνημόνιο κατανόησης, οδηγώντας σε πρώτη συνάντηση για τον σχεδιασμό των επόμενων βημάτων.
Παραδέχθηκε τις δυσκολίες υλοποίησης της πρωτοβουλίας λόγω των χρόνιων και σύνθετων προβλημάτων των κρατών της περιοχής.
Ωστόσο, υπογράμμισε τις δυνατότητες συνεργασίας και αξιοποίησης των πλεονεκτημάτων του γεωγραφικού και γεωπολιτικού χώρου της Ανατολικής Μεσογείου, με στόχο την ευημερία των λαών και την οικοδόμηση ενός παραδείγματος ειρήνης και ανάπτυξης.
Εξωτερική Πολιτική και Ελληνοτουρκικές Σχέσεις
Παρουσιάζοντας το έργο του στο υπουργείο Εξωτερικών, ο κ. Γεραπετρίτης σημείωσε ότι η κυβέρνηση διαμορφώνει την εξωτερική πολιτική της με νηφαλιότητα, χωρίς φοβικά σύνδρομα και με ισχυρή αυτοπεποίθηση.
Επιπλέον, αναφέρθηκε στις σημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει το διεθνές σύστημα, τονίζοντας πως οι συγκρούσεις και οι αβεβαιότητες θέτουν σε δοκιμασία την περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια.
Υπογράμμισε ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική βασίζεται στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και στηρίζει τον διάλογο και τη διπλωματία για την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων.
Σχετικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι βρίσκονται σε καλό επίπεδο, παρά τις σοβαρές διαφορές που υφίστανται. Τόνισε πως χωρίς υποχώρηση από τα εθνικά συμφέροντα, έγινε ένα νέο βήμα με την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών τον Δεκέμβριο του 2023 και την καθιέρωση δομημένου διαλόγου.
Η προσέγγιση αυτή είχε θετικά αποτελέσματα, όπως η μείωση των παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου, η μεγάλη μείωση των μεταναστευτικών ροών, η ενίσχυση της οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας και η αναβάθμιση του τουρισμού από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά.
Αναφερόμενος στη Λιβύη, σημείωσε ότι, παρά το «αγκάθι» του τουρκολιβυκού μνημονίου, η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που διατηρεί ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας στο ανώτατο επίπεδο και με τις δύο πλευρές.