Σειρά κατηγοριών πολιτών μπορούν να απαλλαγούν από την υποχρέωση στράτευσης, σύμφωνα με το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας με τον τίτλο «Ρύθμιση υγειονομικών θεμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων και λοιπές διατάξεις», που κατατέθηκε χθες στη Βουλή.
Οι απαλλαγές αφορούν περιπτώσεις υγείας, οικογενειακής κατάστασης, αλλά και ειδικών κοινωνικών ή νομικών συνθηκών.
Αυτό το οποίο κα αλλάζει σημαντικά με ότι ίσχυε μέχρι και σήμερα είναι ότι το ποσοστό αναπηρίας θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 67% εφ' όρου ζωής, ενώ οι απαλλαγές για λόγους υγείας δεν θα κρίνονται πλέον μόνο από στρατιωτικές επιτροπές όπως ίσχυε μέχρι σήμερα αλλά θα χρειάζεται και η γνωμάτευση από τις επιτροπές του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή αντίστοιχες στρατιωτικές και δημόσιες υγειονομικές αρχές.
Αναλυτικά οι περιπτώσεις απαλλαγής:
- Ακατάλληλοι για λόγους υγείας ή με αναπηρία:
Άτομα που κρίνονται ακατάλληλα για στράτευση από αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές ή που διαθέτουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67% εφ’ όρου ζωής, εξαιρούνται από τη θητεία. Η γνωμάτευση πρέπει να προέρχεται από τις επιτροπές του ΚΕ.Π.Α. ή αντίστοιχες στρατιωτικές και δημόσιες υγειονομικές αρχές. - Καταδικασμένοι σε βαριές ποινές:
Άνδρες που έχουν καταδικαστεί αμετάκλητα σε κάθειρξη ή ποινή που για στρατιωτικούς συνεπάγεται καθαίρεση, δεν καλούνται για στράτευση, εφόσον η καταδίκη δεν έχει αμνηστευθεί ή παραγραφεί. - Πολύτεκνοι πατέρες:
Ο πατέρας τριών ή περισσότερων ζώντων παιδιών απαλλάσσεται από τη θητεία, εφόσον το επιθυμεί. - Μοναδικοί ή μεγαλύτεροι γιοι θανόντων γονέων:
Εφόσον έχουν ανύπαντρο ανήλικο ή άτομο με σοβαρή αναπηρία ως αδελφό ή αδελφή, μπορούν να ζητήσουν απαλλαγή. Σε περίπτωση που ο ίδιος είναι άτομο με αναπηρία, το δικαίωμα περνά στον επόμενο ικανό αδελφό. - Χήροι πατέρες ή πατέρες με αποκλειστική μέριμνα ανηλίκου:
Μπορούν να απαλλαγούν από τη θητεία εάν έχουν την αποκλειστική φροντίδα ανήλικου παιδιού. - Πατέρες με παιδί με σοβαρή αναπηρία ή διαβήτη:
Όσοι έχουν την αποκλειστική επιμέλεια άγαμου τέκνου με αναπηρία άνω του 67% ή ανηλίκου με διαβήτη τύπου 1 και ποσοστό αναπηρίας άνω του 50%, εφόσον το επιθυμούν, μπορούν να εξαιρεθούν. - Μοναχοί και δόκιμοι μοναχοί:
Όσοι μονάζουν στο Άγιο Όρος ή σε Μονή του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων έχουν δικαίωμα απαλλαγής, κατόπιν επιθυμίας τους. - Τιμητικά πολιτογραφημένοι Έλληνες πολίτες:
Άτομα που απέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια μέσω τιμητικής πολιτογράφησης, μπορούν να επιλέξουν να μην υπηρετήσουν.
Ωστόσο υπάρχουν και κάποιες σημαντικές επισημάνσεις:
Οι ανυπότακτοι και λιποτάκτες μπορούν να υπαχθούν στις απαλλαγές αφού πάψει η ανυποταξία ή η λιποταξία τους.
Οι περιπτώσεις απαλλαγής επανεξετάζονται περιοδικά, ιδίως αν υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης της κατάστασης υγείας.
Ο χαρακτηρισμός ατόμου ως ΑμεΑ γίνεται με επίσημη γνωμάτευση από το ΚΕ.Π.Α. ή άλλες εξειδικευμένες επιτροπές.
Για οικογενειακές απαλλαγές απαιτούνται σχετικά πιστοποιητικά από δήμους και αρμόδιες αρχές.
Θρησκευτικοί λειτουργοί μη αναφερόμενοι ρητά στο άρθρο (π.χ. εκτός Αγίου Όρους) δεν εξαιρούνται αυτομάτως από τη θητεία.
Σε περίοδο πολέμου ή γενικής επιστράτευσης, με απόφαση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας μπορεί να ανασταλεί η ισχύς των απαλλαγών.
Τέλος, για όσους απαλλαγούν, αλλά προηγουμένως είχαν χαρακτηριστεί ανυπότακτοι, η απαλλαγή συνεπάγεται και νομική αποκατάσταση: αίρονται οι συνέπειες και οι υποθέσεις τους αρχειοθετούνται.