Σε συμφωνία προχώρησαν τα κράτη - μέλη της ΕΕ για την αναμόρφωση της αγοράς ηλεκτρισμού, καθώς εξομαλύνθηκαν οι διαφορές ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία όσον αφορά τις αποζημιώσεις των πυρηνικών μονάδων.
«Θα πρέπει να βοηθήσει στην προστασία των καταναλωτών από μια μελλοντική έκτακτη ανάγκη και μελλοντικές κρίσεις. Ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι ότι υπήρξε σχεδόν ομοφωνία», δήλωσε στους δημοσιογράφους η υπουργός Ενέργειας της Ισπανίας Τερέζα Ριμπέρα. Μόνο η Ουγγαρία απείχε.
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε την Τρίτη επικεντρώθηκε σε ένα τμήμα του νόμου που ορίζει πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι κρατικές ενισχύσεις για τη στήριξη έργων ηλεκτρικής ενέργειας. Οι συνομιλίες είχαν βαλτώσει επί μήνες λόγω ανησυχιών, ιδίως από τη Γερμανία, ότι το καθεστώς θα μπορούσε να στρεβλώσει τον ανταγωνισμό και να ευνοήσει τη Γαλλία, η οποία διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο πυρηνικό στόλο στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ.
Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη-μέλη θα ενισχύσουν την υιοθέτηση των διμερών συμβολαίων απομακρύνοντας τα εμπόδια. Τα σχετικά μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων σχήματα ενίσχυσης με κρατική στήριξη σε τιμές αγοράς, ιδιωτικές εγγυήσεις ή κοινή ζήτηση για διμερή συμβόλαια.
Τι θα γίνεται με τα έσοδα των CfD από τις κυβερνήσεις
Παράλληλα, συμφωνήθηκε ότι τα συμβόλαια CfD θα εφαρμόζονται υποχρεωτικά όταν χρησιμοποιούνται δημόσιοι πόροι σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια με ορισμένες εξαιρέσεις.
Τα CfD θα εφαρμόζονται σε επενδύσεις για νέα ηλεκτροπαραγωγή στις τεχνολογίες των φωτοβολταϊκών, γεωθερμικών, υδροηλεκτρικών και πυρηνικών, ώστε να υπάρχει προβλεψιμότητα και βεβαιότητα.
Οι κανόνες για τα CfD θα εφαρμοστούν μετά από μεταβατική περίοδο τριών ετών (πέντε για την περίπτωση των υπεράκτιων αιολικών που καλύπτουν δύο ή περισσότερες ζώνες προσφορών).
Ταυτόχρονα, το Συμβούλιο πρόσθεσε περισσότερη ευελιξία στο πως τα κράτη θα μπορούν να διανέμουν τα έσοδα που θα παράγονται από τα συμβόλαια CfD. Μπορούν να τα διανέμουν στους καταναλωτές και επίσης να χρηματοδοτούν μηχανισμούς στήριξης των τιμών ή μείωσης του κόστους ρεύματος.
Σε ότι αφορά τους μηχανισμούς ισχύος, συμφωνήθηκε να έχουν προσωρινό χαρακτήρα. Το Συμβούλιο εισήγαγε μια εξαίρεση από τους υφιστάμενους κανονισμούς για τις εκπομπές CO2 των μονάδων που λαμβάνουν στήριξη από τέτοιους μηχανισμούς υπό αυστηρούς όρους μέχρι τα τέλη του 2028.
Τα κράτη-μέλη επίσης κατέληξαν στο ότι οι διαδικασίες έγκρισης μηχανισμών ισχύος πρέπει να απλοποιηθούν.
Προστασία καταναλωτών
Το Συμβούλιο εισήγαγε αποσαφηνίσεις για την προστασία των καταναλωτών. Συμφώνησε να την ενδυναμώσει προσφέροντας ελεύθερη επιλογή προμηθευτή και τη δυνατότητα πρόσβασης σε δυναμικά τιμολόγια, συμβόλαια προκαθορισμένης διάρκειας και τιμής.
Παράλληλα, προβλέπονται αυστηρότεροι κανόνες για τους προμηθευτές όσον αφορά την αντασφάλισή τους για να προστατευτούν οι καταναλωτές από τις διακυμάνσεις της χονδρικής αγοράς. Οι ευάλωτοι καταναλωτές θα προστατεύονται από τη διακοπή σύνδεσης μέσω των προμηθευτών τελευταίου καταφυγίου.
Επίσης, όλοι οι καταναλωτές θα έχουν το δικαίωμα στο διαμοιρασμό της ενέργειας μέσω αυτοπαραγωγής και αποθήκευσης.
Τι θα γίνεται σε περιόδους κρίσης
Προστίθεται η επιλογή να θεσπίζονται ρυθμιζόμενες τιμές, ακόμα και κάτω του κόστους, για μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε περιόδους κρίσης.
Τα κράτη-μέλη ενίσχυσαν το ρόλο του Συμβουλίου σχετικά με την ανακήρυξη κατάστασης κρίσης στην Ε.Ε. Επίσης, άλλαξαν οι συνθήκες που μεταφράζονται σε κρίση στον ηλεκτρισμό ώστε να ισχύει όταν πολύ υψηλές τιμές χονδρικής διατηρούνται για τουλάχιστον έξι μήνες και οι αντίστοιχες στη λιανική πάνω από τρεις μήνες.
Τέλος, συμφωνήθηκε να επιτραπεί και στο εξής πλαφόν στα υπερκέρδη των παραγωγών ΑΠΕ, πυρηνικών και λιγνίτη ως τα τέλη Ιουνίου 2024.