Δικηγόροι κοντά στο όριο της φτώχειας και κομμωτές που ζουν με 233 ευρώ

Υπάρχουν Έλληνες επαγγελματίες που καταφέρνουν να ζουν με 200 ή 300 ευρώ τον μήνα; Κι όμως, τα στοιχεία της ΑΑΔΕ αποκαλύπτουν ότι υπάρχουν συνολικά 15 κατηγορίες ελεύθερων επαγγελματιών που δηλώνουν εισοδήματα μικρότερα των 10.000 ευρώ ετησίως, ανάμεσα τους και τρεις κατηγορίες επαγγελματιών που πετυχαίνουν το… θαύμα, να ζουν με εισοδήματα 233 – 310 ευρώ τον μήνα. Επτά είναι οι κατηγορίες επαγγελματιών που τα βγάζουν πέρα με λιγότερα από τον κατώτατο μισθό των 667 ευρώ.

Ακόμη και στο Μέγαρο Μαξίμου, αυτά τα στοιχεία για τα εισοδήματα και τους φόρους που πληρώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες στην Ελλάδα φαίνεται ότι έχουν προκαλέσει αίσθηση και ενίσχυσαν την αποφασιστικότητα του πρωθυπουργού να υποστηρίξει μέτρα που θα φέρουν στην επιφάνεια τα κρυμμένα εισοδήματα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη συνέντευξη Τύπου στη ΔΕΘ, τόνισε ότι υπάρχουν «συγκεκριμένα παραδείγματα κατηγοριών συμπολιτών μας που δηλώνουν ελάχιστα καθαρά εισοδήματα, είτε “φουσκώνοντας” τα έξοδά τους είτε μειώνοντας τα έσοδά τους, όπου γεννώνται εύλογα ερωτήματα πώς αυτοί οι άνθρωποι ζουν με απολαβές των 200 και των 300 ευρώ. Διότι αυτό είναι τελικά το εισόδημα το οποίο φαίνεται να εμφανίζουν ως καθαρό εισόδημα».

Πράγματι, τα διαθέσιμα στοιχεία από την επεξεργασία των δηλώσεων για το οικονομικό έτος 2021, που παρουσίασε η «Καθημερινή της Κυριακής», δείχνουν ότι και οι δύο μέθοδοι φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής (απόκρυψη εσόδων - «φοούσκωμα» εξόδων) που περιέγραψε ο πρωθυπουργός εξακολουθούν να εφαρμόζονται από την πλειονότητα των ελεύθερων επαγγελματιών και καταλήγουν σε μια ακατάσχετη αιμορραγία εσόδων για το κράτος.

Ίσως το πιο παράδοξο για μια ανεπτυγμένη χώρα στοιχείο είναι ότι ένας τεράστιος αριθμός αυτοαπασχολούμενων δραστηριοποιείται στην οικονομία, αντιπροσωπεύοντας μεγαλύτερο ποσοστό από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα στο εθνικό εισόδημα. Κι όμως, στα χαρτιά (της εφορίας) μόνο το 52% των επαγγελματιών έχουν θετικό πρόσημο στη δήλωση Ε3, δηλαδή εμφανίζουν κέρδη και πληρώνουν κάποιο φόρο. Οι υπόλοιποι, δηλαδή σχεδόν οι μισοί επαγγελματίες, εμφανίζονται «βουτηγμένοι» σε ζημιές, γεγονός που κατεβάζει σε αστεία επίπεδα τα συνολικά εισοδήματα που καταλήγουν να φορολογούνται.

Όπως επισήμανε πριν μερικούς μήνες η Κομισιόν, ζητώντας επιτακτικά από την κυβέρνηση να δώσει μια λύση σε αυτό το πρόβλημα, οι αυτοαπασχολούμενοι εμφάνισαν συνολικά ακαθάριστα αποτελέσματα ύψους 48,6 δισ. ευρώ, όμως μόνο 4,2 δισ. ήταν τα καθαρά αποτελέσματα για τα οποία πληρώθηκε φόρος εισοδήματος.

«Υπάρχει περιθώριο διεύρυνσης της φορολογικής βάσης και επιβολής της φορολογικής συμμόρφωσης των αυτοαπασχολούμενων», τόνιζε η Κομισιόν. «Ο κύκλος εργασιών των αυτοαπασχολούμενων αυξήθηκε ραγδαία (σ.σ.: το 2021, δηλαδή αμέσως μετά την πανδημία), ενώ τα δηλωθέντα εισοδήματά τους αυξήθηκαν ελάχιστα. Με βάση τις φορολογικές δηλώσεις του 2021, πάνω από το 67% των αυτοαπασχολούμενων δήλωσαν ετήσιο εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ».

Επαγγελματίες που ζουν με λιγότερα από τον βασικό μισθό

Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ που παρουσίασε η «Καθημερινή της Κυριακής», τα οποία επεξεργάσθηκε το BusinessDaily (πίνακας), φαίνεται ότι είναι 16 οι επαγγελματικές κατηγορίες που δηλώνουν εισοδήματα... μαύρης φτώχειας, κάτω από 10.000 ευρώ τον χρόνο. Σημειώνεται ότι τα ποσά που αναφέρονται, αναφορικά με τα δηλωθέντα καθαρά αποτελέσματα, είναι μέσοι όροι, όπου αθροίζονται τα εισοδήματα όλων των επαγγελματιών, από αυτούς που εμφανίζουν στην εφορία μεγάλες ζημιές μέχρι εκείνους που δηλώνουν σημαντικά κέρδη.

Ανάμεσα σε αυτές τις 16 επαγγελματικές κατηγορίες, υπάρχουν επτά κατηγορίες επαγγελματιών που φαίνονται να τα βγάζουν πέρα με εισοδήματα έως και πολύ χαμηλότερα από το καθαρό ποσό του κατώτατου μισθού (667 ευρώ), ακόμη και με 233 ευρώ, όπως προαναφέρθηκε.

Ειδικότερα,

1. Υπηρεσίες κομμωτηρίων – κουρείων: Την πιο ακραία… φτώχεια φαίνεται να βιώνουν όσοι διατηρούν κουρεία και κομμωτήρια. Όσοι παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες σε άνδρες είναι οι φτωχότεροι επαγγελματίες, με καθαρό εισόδημα 2.803 ευρώ τον χρόνο, ή 233 ευρώ τον μήνα. Λίγο καλύτερη θέση έχουν όσοι παρέχουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες σε γυναίκες: 3.439 ευρώ τον χρόνο, ή 286 ευρώ τον μήνα.
2. Ταξί: Στη δεύτερη θέση των… πενόμενων  επαγγελματιών βρίσκονται όσοι εκμεταλλεύονται ταξί, που δείχνουν στην εφορία μέσο καθαρό εισόδημα 3.439 ευρώ τον χρόνο ή 286 ευρώ τον μήνα.
3. Συνεργεία αυτοκινήτων: Η τρίτη πιο φτωχή (στα χαρτιά πάντα….) κατηγορία επαγγελματιών, με εισόδημα που μόλις υπερβαίνει τα 6.000 ευρώ τον χρόνο ή 501 ευρώ τον μήνα.
4. Δραστηριότητες παροχής ποτών: Μόλις 6.860 ευρώ το δηλωμένο ετήσιο εισόδημα αυτής της κατηγορίας επαγγελματιών, οι οποίοι υποχρεώνονται να ζουν μόνο με 571 ευρώ τον μήνα.
5. Υδραυλικοί: Σταθερά σε υψηλές θέσεις… χαμηλών δηλωμένων εισοδημάτων οι υδραυλικοί, που ζουν μόνο με 7.617 ευρώ τον χρόνο, ή 634 ευρώ τον μήνα.
6. Ελαιοχρωματιστές: Μόνο 7.834 ευρώ είναι το δηλωμένο ετήσιο εισόδημα των ελαιοχρωματιστών, οι οποίοι διαβιώνουν με μόλις 652 ευρώ τον μήνα.
7. Ξυλουργοί: Μόλις 666 ευρώ οι μηνιαίες, δηλωμένες απολαβές των ξυλουργών, οι οποίοι συμπληρώνουν την επτάδα των επαγγελματιών που ζουν με λιγότερα από τον κατώτατο μισθό.

Οι ακόλουθες κατηγορίες συμπληρώνουν τις 15 συνολικά που δηλώνουν στην εφορία λιγότερα από 10.000 ευρώ τον χρόνο: Άλλες οδοντιατρικές υπηρεσίες, Υπηρεσίες επισκευής ψυκτικών και κλιματιστικών συσκευών, Επενδύσεις δαπέδων και τοίχων, Κτηνιατρικές δραστηριότητες, Γενικός καθαρισμός κτιρίων, Εργασίες τοιχοποιίας και οπτοπλινθοδομών, Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Εργασίες εγκαταστάσεων θέρμανσης, αερισμού και κλιματισμού.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι οι υποψίες για σοβαρή φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή βαραίνουν μόνο τις προαναφερθείσες κατηγορίες. Δύσκολα, για παράδειγμα, μπορεί κανείς να πιστέψει ότι οι δικηγόροι τα βγάζουν πέρα με 14.405 ευρώ τον χρόνο, ή με 1.200 ευρώ τον μήνα, ένα εισόδημα που δεν απέχει πολύ από το όριο φτώχειας (11.995 ευρώ για τετραμελή οικογένεια).

Οι δύο κατηγορίες επαγγελμάτων του χώρου της υγείας (νοσοκομειακές δραστηριότητες, ειδικά ιατρικά επαγγέλματα), που φαίνονται στον πίνακα να παίρνουν τις κορυφαίες θέσεις στα δηλωμένα εισοδήματα (οι μόνες με περισσότερα από 20.000 ευρώ τον χρόνο) πιθανότατα υποτιμούν αρκετά τα πραγματικά τους εισοδήματα, καθώς είναι μάλλον σπάνιες οι περιπτώσεις γιατρών του ιδιωτικού τομέα που ζουν με λιγότερα από 2.000 ευρώ τον μήνα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το όριο των 10.000 ευρώ δεν είναι μόνο ένα όριο με συμβολική σημασία. Με τη φορολογική μεταρρύθμιση του 2019, την πρώτη μεγάλη παρέμβαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη στην οικονομία, τα εισοδήματα μέχρι τα 10.000 ευρώ φορολογούνται με τον χαμηλό συντελεστή του 9% (μέχρι τότε, ίσχυε φορολογικός συντελεστής 22% για τα εισοδήματα μέχρι τα 20.000 ευρώ). Ένας παραπάνω λόγος για να προσπαθεί συστηματικά ένας επαγγελματίας να μην περάσει αυτό το εισοδηματικό όριο…

Για να χαλάσει αυτό το τεράστιο πάρτι φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα, κυρίως τεχνολογικά (σύνδεση POS – ταμειακών, ηλεκτρονικά βιβλία κ.ο.κ.), αλλά και βελτιωμένα κίνητρα για να ζητούν οι καταναλωτές αποδείξεις, καθώς και πρόσθετους περιορισμούς στη χρήση των μετρητών. Σχετικές ανακοινώσεις θα γίνουν σήμερα από τον Κωστή Χατζηδάκη, ο οποίος θα εξειδικεύσει τα μέτρα που παρουσίασε συνοπτικά ο πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη.

Τι δηλώνουν οι επαγγελματίες στην εφορία (φορολογικό έτος 2021)*

*Πηγή στοιχείων: «Καθημερινή της Κυριακής»