Ως των άκρων μπορούν να χαρακτηριστούν οι ελληνικές εξαγωγές προς την Τουρκία τα τελευταία χρόνια. Μπορεί στην κορυφή των εξαγώγιμων προϊόντων να βρίσκονται τα προϊόντα πετρελαιου και στις πρώτες θέσεις να φιγουράρει και ο χρυσός σε ακατέργαστη μορφή (36,8 εκατ. ευρώ πέρυσι και θεαματική αύξηση 167% σε σχέση με το 2021), όμως ανάμεσα τους βρίσκονται τα απορρίμματα σιδήρου – χάλυβα. Πέρυσι, η Ελλάδα οδήγησε προς την Τουρκία απορρίμματα από τη συγκεκριμένη κατηγορία αξίας 41,8 εκατ. ευρώ έναντι 35,1 εκατ. ευρώ το 2021 και μόλις 3,5 εκατ. ευρώ το 2020.
Τα απορρίμματα σιδήρου – χάλυβα είναι μόνο μία από τις αρκετές κατηγορίες «σκουπιδιών» που κατευθύνονται από την χώρα μας στην άλλη άκρη του Αιγαίου. Ανάμεσα στα 30 πιο εξαγώγιμα προϊόντα της Ελλάδας στην Τουρκία τα πέντε αφορούν απορρίμματα και όλα έχουν συνεχώς αυξητική τάση χρόνο με τον χρόνο.
Οι εξαγωγές από τις πέντε αυτές κατηγορίες σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. που επεξεργάστηκε το Γραφείο Εμπορικών και Οικονομικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα ανήλθαν πέρυσι σε περίπου 86 εκατ. ευρώ. Πίσω από τα απορρίμματα σιδήρου – χάλυβα ακολουθούν οι σκουριές υψικαμίνων με 13, 4 εκατ. ευρώ (αύξηση 57,15% σε σχέση με το 2021), τα απορρίμματα από ακατέργαστα καπνά 11,5 εκατ. ευρώ (+56041%), τα απορρίμματα αργιλίου 9,48 εκατ. ευρώ (+34,56%) και τα χαρτιά και χαρτόνια για ανακύκλωση 9,46 εκατ. ευρώ (+52,9%).
Τα 86 εκατ. ευρώ σε σκουπίδια (πιθανόν να ξεπερνούν τα 100 εκατ. ευρώ αν προστεθούν και άλλες κατηγορίες πέρα από τις 30 πρώτες) που εξάγει η Ελλάδα είναι μόνο μία σταγόνα στον ωκεανό... απορριμμάτων που κατευθύνει η Ευρώπη προς την Τουρκία. Μόνο το 2021 υποδέχτηκε 14,7 εκατ. μετρικούς τόνους σκουπιδιών από την Ε.Ε., αριθμός υπερδιπλάσιος σε σχέση με τις επόμενες εννέα χώρες που συμπληρώνουν την δεκάδα. Στην Ινδία που ακολουθεί την Τουρκία κατευθύνθηκαν 2,4 εκατ. τόνοι σκουπιδιών και στην αμέσως επόμενη Αίγυπτο 1,9 εκατ. τόνοι.
Είναι όλα αυτά τα σκουπίδια που καταλήγουν στην Τουρκία αξιοποιήσιμα; Η απάντηση είναι μονολεκτική και είναι «όχι». Η Τουρκία εδώ και χρόνια έχει γίνει ο σκουπιδότοπος της Ευρώπης κυρίως από χώρες και εταιρείες που θέλουν να αποφύγουν τη δαπανηρή – με βάση τους αυστηρούς κανόνες που έχει θεσπίσει η Ε.Ε. - διαδικασία ανακύκλωσης και αξιοποίησης ανακυκλώσιμων προϊόντων. Ένα μεγάλο μέρος καταλήγει σε χωματερές ή στην αποτέφρωση, μολύνοντας το έδαφος, το υπέδαφος και την ατμόσφαιρα.
Κόλαφος από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις
Όσα κατευθύνονται για ανακύκλωση καταλήγουν σε μονάδες που δεν τηρούν το παραμικρό μέτρο προστασίας ή ασφάλειας για τους εργαζόμενους και το περιβάλλον. Το Human Rights Watch, το περασμένο φθινόπωρο κατήγγειλε την Ε.Ε. για την ανοχή της στην εξαγωγή σκουπιδιών στην Τουρκία. Σε αυτοψία που πραγματοποίησε στα Άδανα διαπίστωσε εργαστήρια που ξεφυτρώνουν στα σύνορα των πόλεων, ακόμη και μέσα στον αστικό ιστό, όπου εργάζονται παιδιά από 12 χρονών, πρόσφυγες και μετανάστες, χωρίς κανένα μέτρο προστασίας – ούτε καν μάσκες – οι οποίοι αμείβονται με απολαβές πολύ κάτω από τον χαμηλότερο μισθό της χώρας για 12 και 13 ώρες την ημέρα.
Πέρα από τα παραπάνω η Τουρκία είναι μία χώρα με πολύ υψηλή χρήση πλαστικού. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, ενώ ένας Έλληνας εκτιμάται ότι παράγει 24,1 κιλά πλαστικών απορριμμάτων το έτος ενώ ένας Τούρκος 42,4. Αντίστοιχα οι ποσότητες πλαστικών σκουπιδιών που δεν έχουν σωστή διαχείριση είναι 2 κιλά ανά έτος ανά κάτοικο στην Ελλάδα σε σχέση με 20,9 κιλά ανά έτος ανά άτομο στην Τουρκία.