Μετά την έκρηξη που γνώρισε το ηλεκτρονικό εμπόριο στην εποχή της πανδημίας, η αγορά δείχνει πλέον πως ωριμάζει και υποχωρούν οι ρυθμοί ανάπτυξης, με τους καταναλωτές να εξοικειώνονται περισσότερο πλέον με τις διαδικτυακές αγορές, και τις επιχειρήσεις να επενδύουν στο πολυκαναλικό μοντέλο εξυπηρέτησης.
Το 2020, εξαιτίας της πανδημίας, αποδείχτηκε μια κρίσιμη χρονιά ως προς την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα, με τον τζίρο να εκτινάσσεται στα 13,3 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 77% από τα 7,5 δισ. ευρώ που ήταν το 2019 σύμφωνα με τα στοιχεία της κλαδικής έκθεσης της Επ. Ανταγωνισμού για το ηλεκτρονικό εμπόριο. Παρά τις χαμηλές γενικά ταχύτητες της χώρας όσον αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας, ειδικά των μικρών επιχειρήσεων, μέσα σε μια χρόνια έλαβαν χώρα αλλαγές και σημειώθηκε σημαντική ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου που υπό άλλες συνθήκες μπορεί να είχαν πάρει πολύ περισσότερα χρόνια για να συμβούν.
Ωστόσο το χάσμα μεταξύ μεγάλων αλυσίδων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχει διευρυνθεί, καθώς οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς έχουν ευνοηθεί περισσότερο από την εντυπωσιακή αύξηση των ηλεκτρονικών πωλήσεων που εκτιμάται ότι το 2022 θα ξεπεράσει τα 16 δισ. ευρώ.
Οι μικρότερες επιχειρήσεις φαίνεται πως καταγράφουν μια σημαντική υστέρηση, ωστόσο, βρίσκουν τρόπους να ανταποκριθούν και συγχρόνως αντιλαμβάνονται την πρόκληση της «νέας εποχής», και μπορούν να καλύψουν το χάσμα μέσω των κονδυλίων από τις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης για την ψηφιακή μετάβαση που θα φτάσουν τα 445 εκατ. ευρώ.
Όπως αναφέρει στην έκθεση της η Επιτροπή Ανταγωνισμού για το ηλεκτρονικό εμπόριο, «τα φυσικά εμπορικά καταστήματα αντιμετώπισαν κατά την περίοδο της πανδημίας δύσκολες συνθήκες σε βαθμό που απειλήθηκε η βιωσιμότητά τους, ενώ τα ηλεκτρονικά καταστήματα ακολούθησαν ανοδική πορεία. Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου τείνει να παραμείνει και να αποτελεί τον κύριο μοχλό της διαδικτυακής οικονομίας. Οι φορείς και παράγοντες της αγοράς προβλέπουν ότι οι μεταβολές στα καταναλωτικά πρότυπα που παρατηρούνται εξαιτίας της πανδημίας, όπως η αυξανόμενη προτίμηση για τις διαδικτυακές αγορές, θα συνεχιστούν ακόμα και όταν τα πράγματα επιστρέψουν σε σχετικά φυσιολογικά επίπεδα».
Σημαντικό κομμάτι της ελληνικής οικονομίας οι ηλεκτρονικές πωλήσεις
Ο τζίρος των ηλεκτρονικών πωλήσεων διατηρεί μια σταθερή ανοδική πορεία την τελευταία πενταετία με το άλμα να πραγματοποιείται την χρονιά της πανδημίας, ενώ στα επόμενα δυο χρόνια παρατηρούνται οι τάσεις ωρίμανσης της αγοράς. Το 2022 οι πωλήσεις του ηλεκτρονικού εμπορίου αναμένεται να διαμορφωθούν στα 15,8 δισ. ευρώ σημειώνοντας άνοδο κατά 10% έναντι των 14,4 δισ. ευρώ το 2021 που ήταν η πρώτη χρονιά στο νέο τοπίο που διαμορφώθηκε μετά το σοκ του 2020 με τα lockdown και τον περιορισμό των μετακινήσεων όπου το ηλεκτρονικό εμπόριο εκτινάχθηκε κατά 77% με τζίρο στα 13,3 δισ. ευρώ.
Η πορεία των ηλεκτρονικών πωλήσεων στην Ελλάδα (σε δισ. ευρώ)
Οι επιγραμμικές πλατφόρμες αποτελούν βασικό πυλώνα ανάπτυξης των ηλεκτρονικών πωλήσεων και η Skroutz κυριαρχεί στην αγορά καθώς κατέχει σταθερά την πρώτη θέση στις πλατφόρμες, από τον Μάιο του 2018 μέχρι τον Απρίλιο του 2021 (όπου φτάνει η έρευνα της Επ. Ανταγωνισμού) σε όρους επισκεψιμότητας, συγκεντρώνοντας το 35%. Δεύτερη είναι η Best Price που βρίσκεται πολύ πιο πίσω με μερίδιο περίπου 6% και η Public με 4,5%. Παράλληλα έχουν εμφανιστεί και νέοι παίκτες στην αγορά όπως η Shopflix, ενώ αναπτύσσονται και περισσότερες εταιρείες διανομών που απευθύνονται στο last mile.
Την ισχυρή θέση της Skroutz αναγνωρίζουν και οι ανταγωνιστές της, με την πλατφόρμα να γίνεται όλο και πιο απαραίτητη για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που παρά τα αυξανόμενα κόστη παραμένουν σε μια ασύμφορη για αυτές συνεργασία.
Η συμβολή των ηλεκτρονικών πωλήσεων στο ΑΕΠ της χώρας
Η δυναμική πορεία του ηλεκτρονικού εμπορίου στην ελληνική οικονομία απεικονίζεται και στο διαχρονικά σταθερά αυξανόμενο ποσοστό που καταλαμβάνουν οι ηλεκτρονικές πωλήσεις στο ΑΕΠ. Είναι χαρακτηριστικό πως σύμφωνα με τα στοιχεία της Επ. Ανταγωνισμού, το 2017 ο τζίρος των ηλεκτρονικών πωλήσεων έφτανε τα 5 δισ. ευρώ καταλαμβάνοντας το 2,68% του ΑΕΠ που ήταν τότε στα 186 δισ. ευρώ, και έκτοτε ακολουθεί διαρκή ανοδική πορεία, με το ποσοστό των ηλεκτρονικών πωλήσεων να είναι σχεδόν υπερδιπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου, που το 2021 ανήλθε σε 3,92%.
Ειδικότερα, το 2021, η Εσθονία ήταν πρώτη στη σχετική λίστα με τις ηλεκτρονικές πωλήσεις να συμμετέχουν κατά 8,22% στο ΑΕΠ της χώρας, με την Ελλάδα να ακολουθεί έχοντας ποσοστό 8,07% από τον τζίρο των 14,4 δισ. ευρώ στο εθνικό ΑΕΠ που είχε ανέλθει στα 178 δισ. ευρώ. Τις τελευταίες θέσεις της κατάταξης καταλαμβάνουν το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία και η Σερβία.
Για το 2022 αν και ο τζίρος των ηλεκτρονικών πωλήσεων θα πλησιάσει τα 16 δισ. ευρώ, θα συμμετέχει κατά 7,74% στο φετινό ΑΕΠ που αναμένεται να διαμορφωθεί στα 204 δισ. ευρώ παραμένοντας σημαντικά υψηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Απαραίτητο το πολυκαναλικό μοντέλο για τις επιχειρήσεις
Όπως αναφέρει η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην έκθεση της για το ηλεκτρονικό εμπόριο, η πολυκαναλική συμπεριφορά των Ελλήνων καταναλωτών είχε ήδη αρχίσει να αναπτύσσεται με αυξητικές τάσεις ακόμα και πριν την πανδημία, με τους καταναλωτές να συνδυάζουν την επίσκεψη στο φυσικό κατάστημα με διαδικτυακές αναζητήσεις για τα προϊόντα.
Σύμφωνα με την έκθεση εμφανίζονται ισχυρότατες τάσεις πολυκαναλικής συμπεριφοράς από τους καταναλωτές με τους μισούς (52%) να πραγματοποιούν πρώτα διαδικτυακή έρευνα πριν προχωρήσουν σε αγορά από φυσικό κατάστημα. Υπάρχει ωστόσο και ένα ποσοστό 24% των καταναλωτών που πραγματοποιεί την έρευνα του σε φυσικά καταστήματα πριν προχωρήσει σε ηλεκτρονική αγορά με την τάση αυτή να είναι ιδιαίτερα ισχυρή πλέον.
Αυτό ενδεχομένως δικαιολογεί τις, σχεδιαζόμενες ήδη προ της πανδημίας, στρατηγικές των μεγάλων αλυσίδων φυσικών καταστημάτων, οι οποίες είχαν ξεκινήσει να διαθέτουν κεφάλαια και άλλους πόρους στο omni-channel εμπόριο, με την ψηφιακή αναβάθμιση της εμπειρίας των καταναλωτών εντός των φυσικών καταστημάτων, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι το 42% των διαδικτυακών καταναλωτών αναζητούσαν πληροφορία στο διαδίκτυο για προϊόντα ενώ βρίσκονταν εντός καταστήματος, ενώ το 38% των καταναλωτών προέβαινε σε ηλεκτρονική αγορά προϊόντων αφού είχε προηγηθεί επίσκεψη σε κάποιο φυσικό κατάστημα.
Έχουν μείνει πίσω οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Αν και οι ηλεκτρονικές πωλήσεις των μικρομεσαίων στην Ελλάδα ξεπερνούν τον μέσο όρο των ευρωπαϊκών, ωστόσο προκαλεί προβληματισμό το γεγονός ότι υστερούν σημαντικά στη ψηφιακή ετοιμότητα, καθώς σύμφωνα με την φετινή έκθεση DESI της Κομισιόν, η χώρα μας βρίσκεται πάνω από τον μέσο της ΕΕ στις πωλήσεις που πραγματοποιούν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μέσω διαδικτύου με το ποσοστό αυτό να είναι στο 20% έναντι 18%.
Ωστόσο μόλις το 39% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα παρουσιάζουν τουλάχιστον βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης έναντι 55% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνονται οι ηλεκτρονικές πωλήσεις εκτός συνόρων για τις ευρωπαϊκές μικρομεσαίες.
Οι ηλεκτρονικές σελίδες πώλησης (e-shop) έχουν ξεπεράσει τις 18.000 στην Ελλάδα, με την έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης, πόρων και δεξιοτήτων να αποτελούν τα βασικά εμπόδια στην αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που είχε πραγματοποιήσει το ELTRUN σε συνεργασία με την Cosmote.
Η έρευνα σημείωνε πως το 78% των μικρομεσαίων διαθέτουν ηλεκτρονική σελίδα, με την ανάπτυξη των eshop να υπάρχει αλλά να είναι μικρή καθώς από το 17% του 2020 είχε ανέλθει στο 24%, με το 7% να βρίσκεται σε ηλεκτρονικό marketplace. Ανησυχητικό γεγονός αποτελεί ωστόσο πως το 70% των μικρομεσαίων δεν σχεδιάζουν καν την δημιουργία e-shop ενώ μόλις το 6% δεν αποκλείει αυτή την πιθανότητα.
Επιπλέον 7 στις 10 είχαν αναφέρει πως θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις ψηφιακές τεχνολογίες που αξιοποίησαν για να ξεπεράσουν τις δυσκολίες της πανδημίας. Το 75% των επιχειρήσεων παρατήρησαν αύξηση στην κίνηση του ηλεκτρονικού τους καταστήματος, ενώ αυξημένα είναι επίσης τα ποσοστά στις τηλεφωνικές πωλήσεις (53%), στις ψηφιακές προωθητικές ενέργειες (66%), την τηλεργασία (52%) και τις τηλεδιασκέψεις (88%).
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
