Αναστολή της επιβολής ΦΠΑ 24% στα νεόδμητα ακίνητα για τουλάχιστον ένα ακόμα χρόνο, έως το τέλος του 2023, σχεδιάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης σε μία προσπάθεια να στηρίξει την οικοδομή που αποτελεί κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης.
Σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες το πάγωμα του ΦΠΑ συνέβαλε καθοριστικά στην αναθέρμανση της κτηματαγοράς την περίοδο της πανδημίας και έδωσε ώθηση στις επενδύσεις στις κατασκευές με προσέλκυση σημαντικών κεφαλαίων από το εξωτερικό.
Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών επισημαίνουν ότι οι αλλαγές στους κανόνες των συντελεστών ΦΠΑ που αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνουν τη δυνατότητα παράτασης της αναστολής του ΦΠΑ 24% στις μεταβιβάσεις νεόδμητων ακινήτων για ακόμη δυο χρόνια έως το τέλος του 2024 ενώ από την 1η Ιανουαρίου 2025 και ανάλογα με τα δημοσιονομικά περιθώρια η Ελλάδα μπορεί να επιλέξει εάν θα εφαρμόσει στις μεταβιβάσεις νέων οικοδομών μειωμένο συντελεστή 13% ή ακόμη και μηδενικό όπως ισχύει σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως το Λουξεμβούργο.
Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ επιβλήθηκε στις αγοραπωλησίες ακινήτων το 2006 και αφορούσε ακίνητα με άδεια οικοδομής από την 1η Ιανουαρίου 2006 και μετά, με εξαίρεση την αγορά πρώτης κατοικίας. Το 2019 η κυβέρνηση αποφάσισε την αναστολή του ΦΠΑ από την 1η Ιανουαρίου του 2020 έως και τις 31 Δεκεμβρίου του 2022 για παλαιές και νέες άδειες που εκδόθηκαν από 1η Ιανουαρίου του 2006.
Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς προβλέπει ότι «με αίτηση του υποκειμένου στο φόρο, κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση, αναστέλλεται, υποχρεωτικά μέχρι τις 31.12.2022, η εφαρμογή του Φ.Π.Α. στα ακίνητα και επιβάλλεται φόρος μεταβίβασης ακινήτων. Η αναστολή αφορά το σύνολο των αδιάθετων παραπάνω ακινήτων του υποκειμένου. Μαζί με την αίτηση ο υποκείμενος υποβάλλει κατάσταση με τα αδιάθετα ακίνητα και το ποσό του φόρου που αντιστοιχεί στο κάθε ακίνητο προς διακανονισμό». Επίσης η απαλλαγή ισχύει και στην περίπτωση της αντιπαροχής όταν ο κατασκευαστής που υπόκειται στο φόρο, έχει υπαχθεί σε καθεστώς αναστολής του ΦΠΑ καθώς η σχετική διάταξη ορίζει ότι «ειδικά για τις περιπτώσεις αντιπαροχής, η εργολαβία του υποκειμένου στο φόρο κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση προς τον οικοπεδούχο, δεν υπάγεται στο φόρο όταν ο υποκείμενος κατασκευαστής έχει υπαχθεί σε καθεστώς αναστολής του φόρου».
Τα στοιχεία δείχνουν ότι από το 2018 και έως το 2021 οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά περίπου 20% ανακτώντας ένα σημαντικό μέρος της τάξης του 40% από τις απώλειες της περιόδου 2009-2011. Η άνοδος των τιμών των οικιστικών ακινήτων κατά 4,5% το 2020 και κατά 7,4% το 2021 συνδυάστηκε με τη σημαντική αύξηση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά 14,6% το 2020 και κατά 26,5% το 2021 και της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας κατά 5,9% το 2020 και κατά 45,9% το 2021 σε όρους όγκου.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος η αγορά οικιστικών ακινήτων εμφανίζει ισχυρή δυναμική με τον δείκτη τιμών διαμερισμάτων να καταγράφει σημαντική άνοδο κατά 8,6% σε ετήσια βάση το πρώτο τρίμηνο του έτους, οι επενδύσεις για κατοικίες να σημειώνουν αύξηση κατά 18,6% και η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα να ενισχύεται κατά 13,8%.
Πέραν του ΦΠΑ το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει τη παράταση για ένα ακόμα χρόνο έως το τέλος του 2023 της έκπτωσης φόρου έως 6.400 ευρώ για εργασίες επισκευής και ανακαίνισης ακινήτων. Με βάση το νόμο για τον υπολογισμό της έκπτωσης λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες για τις εργασίες, και όχι τα έξοδα για τις προμήθειες υλικών ενώ απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η πληρωμή τους με ηλεκτρονικό χρήμα. Η έκπτωση φόρου κατανέμεται σε περίοδο τεσσάρων ετών και ανέρχεται στο 40% των επιλέξιμων δαπανών για τη λήψη των υπηρεσιών, με ανώτατο όριο για τα έτη 2020, 2021 και 2022 τα 16.000 ευρώ και με μέγιστο ποσό έκπτωσης τα 6.400 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι εάν κάποιος δαπάνησε 5.000 ευρώ το 2021 για την ανακαίνιση του σπιτιού του θα έχει έκπτωση φόρου εισοδήματος ύψους 2.000 ευρώ (500 ευρώ το 2022, 500 ευρώ το 2023, 500 ευρώ το 2024 και 500 ευρώ το 2025)