Συμπράξεις Ιδιωτικού και Δημόσιου Τομέα (ΣΔΙΤ) και πληρωμές διαθεσιμότητας αναμένεται να αποτελέσουν την «αιχμή του δόρατος» για τα νέα έργα υποδομής, όπως επίσης και τα ενεργειακά έργα της επόμενης γενιάς, καθώς τα κοινοτικά κονδύλια, ιδίως για νέα έργα θα οδεύουν προς περιορισμό τα επόμενα χρόνια. Ήδη, στην αγορά των κατασκευών διαπιστώνουν ότι μια σειρά από νέα έργα, κτιριακά, υποδομής, διαχείρισης αποβλήτων, ακόμα και ηλεκτροφωτισμού, προκηρύσσονται μέσω ΣΔΙΤ.
Για παράδειγμα στην διαχείριση αποβλήτων, στελέχη των κατασκευαστικών εταιρειών αναμένουν την προκήρυξη τουλάχιστον δύο μεγάλων ΣΔΙΤ (Δυτικής και Ανατολικής Μακεδονίας), συνολικού εκτιμώμενου κόστους άνω των 160 εκατ. ευρώ. Σε αυτά, θα πρέπει να προστεθούν πιθανότατα και οι νέες, αναμενόμενες μονάδες για την διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής, προϋπολογισμού που ενδέχεται να προσεγγίσει ακόμα και το 1 δις ευρώ.
Στα κτιριακά, ξεχωρίζει η πρόσφατη προκήρυξη του έργου ΣΔΙΤ για την κατασκευή 3.000 φοιτητικών κατοικιών στην Κρήτη και συγκεκριμένα 2.000 στην Πανεπιστημιούπολη του Ρεθύμνου και 1.000 σε εκείνη του Ηρακλείου. Πρόκειται για έργο 255 εκατ. ευρώ, το οποίο θα ανατεθεί από το Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Η πρώτη φάση του διαγωνισμού, που αφορά στην εκδήλωση ενδιαφέροντος έχει οριστεί για τις 21 Ιανουαρίου του 2020. Η διάρκεια της σύμβασης θα είναι 30 χρόνια. Όπως και σε άλλες αντίστοιχες συμβάσεις ΣΔΙΤ, κατά την διάρκεια της περιόδου αυτής, ο ανάδοχος θα έχει την ευθύνη της συντήρησης και των επισκευών των σχετικών εγκαταστάσεων, κάτι που σημαίνει ότι θα έχει και το απαιτούμενο κίνητρο, προκειμένου η ποιότητα της κατασκευής να κινείται σε υψηλό επίπεδο, καθώς με τον τρόπο αυτό, θα αποφύγει πολλαπλάσια έξοδα στην πορεία των ετών.
Μια ακόμα βασική διαφοροποίηση έναντι του πρόσφατου παρελθόντος είναι η προώθηση πολλών από τα νέα έργα ΣΔΙΤ μέσω των πληρωμών διαθεσιμότητας, κάτι που ισχύει τόσο για το παραπάνω έργο της Κρήτης, όσο και για τον οδικό άξονα ΒΟΑΚ, βάσει του μοντέλου που σχεδιάζεται από την νέα κυβέρνηση, αλλά και για τον οδικό άξονα Καλαμάτας – Μεθώνης, του οποίου ο διαγωνισμός βρίσκεται σε εξέλιξη.
Το μοντέλο αυτό ουσιαστικά προσφέρει στο δημόσιο την δυνατότητα να μην καταβάλει στον κατασκευαστή το σύνολο του ποσού, με την ολοκλήρωση του έργου, αλλά αντιθέτως σε βάθος χρόνου κι εφόσον ο ανάδοχος καλύπτει συγκεκριμένες, προσυμφωνημένες απαιτήσεις/προδιαγραφές ποιότητας. Οι πληρωμές γίνονται κατά την περίοδο λειτουργίας του έργου, κάτι που λειτουργεί ως πρόσθετο κίνητρο για τον κατασκευαστή, τόσο για την ταχεία ολοκλήρωση του έργου (προκειμένου να αρχίσουν να «τρέχουν» οι πληρωμές), όσο και για την ποιοτική κατασκευή, αφού τυχόν αστοχίες θα επιβαρύνουν τον ίδιο και όχι τον φορέα ανάθεσης.
Στο πλαίσιο αυτό, σημαντική κρίνεται η κίνηση της κυβέρνησης για την αναβάθμιση κι ενίσχυση του θεσμού των ΣΔΙΤ. Συγκεκριμένα, όπως προβλέπεται στο νέο Αναπτυξιακό Πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε πρόσφατα, τα έργα ΣΔΙΤ αναβαθμίζονται κι εντάσσονται πλέον στην διαδικασία των Στρατηγικών Επενδύσεων, κάτι που μεταφράζεται σε ταχύτερους χρόνους ωρίμανσης, καθώς θα είναι εφικτή η αδειοδότηση σε κεντρικό επίπεδο, δηλαδή απευθείας από την Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων ενώ όλες οι άλλες αδειοδοτήσεις θα συντονίζονται από την εν λόγω Γενική Διεύθυνση και θα ολοκληρώνονται μέσα σε πολύ σύντομες και αυστηρές προθεσμίες.
Με τον τρόπο αυτό, αναμένεται να εξαλειφθεί μια πολύ βασική τροχοπέδη του – κατά τα λοιπά – ιδιαίτερα επιτυχημένου μοντέλου υλοποίησης έργων. Είναι χαρακτηριστική η πρόσφατη τοποθέτηση του επικεφαλής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γ. Στουρνάρα σε ομιλία του στο συνέδριο για τα 30 χρόνια από την ίδρυση του Παγκόσμιου Κέντρου Ανταγωνιστικότητας του Πανεπιστημίου IMD στη Λωζάννη της Ελβετίας.
Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, τα τελευταία 10 χρόνια η Ελλάδα έχει υλοποιήσει 14 ΣΔΙΤ, συνολικής επένδυσης 822 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 504 εκατ. ευρώ αφορούν σε ιδιωτικά κεφάλαια. Επιπλέον προγραμματίζονται κι έχουν εγκριθεί άλλες 12 ΣΔΙΤ που εστιάζουν στη διαχείριση αποβλήτων, την εξοικονόμηση ενέργειας και τις κοινωνικές υποδομές.