Εθνικό σχέδιο ετοιμότητας αντιμετώπισης κινδύνων στον τομέα ηλεκτρικής ενέργειας επεξεργάστηκε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Η ΡΑΕ κατηγοριοποιεί ως μη ανεκτούς κινδύνους την ανεπάρκεια ορυκτών καυσίμων και τη διακοπή τροφοδοσίας φυσικού αερίου στο επίπεδο των μη ανεκτών κινδύνων που χρήζουν άμεσης προετοιμασίας για την αντιμετώπισή τους.
Κρίσιμος φαίνεται πως θα είναι για το ενεργειακό σύστημα ο ρόλος της νέας μονάδας της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα, που είναι η μεγαλύτερη λιγνιτική μονάδα της χώρας και, λόγω των έκτακτων συνθηκών που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση, προγραμματίζεται να τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία από τον Σεπτέμβριο, ώστε να ενισχύσει το συντομότερο την ηλεκτροπαραγωγή στη χώρα.
Ειδικότερα, στην εκπόνηση και προέγκριση του «Σχεδίου Ετοιμότητας Αντιμετώπισης Κινδύνων στον τομέα του ηλεκτρισμού της Ελλάδας» προχώρησε χθες η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας εξετάζοντας συνολικά 16 σενάρια κρίσης. Στα σενάρια που εντάσσει στην κατηγορία του μη ανεκτού κινδύνου είναι η διακοπή της τροφοδοσίας φυσικού αερίου από τη Ρωσία, με ή χωρίς τη λειτουργία της μονάδας Πτολεμαΐδας V τον επόμενο χειμώνα, ένα κύμα ψύχους και ισχυρές χιονοπτώσεις, καύσωνας σε συνδυασμό με περιορισμένες ροές φυσικού αερίου και κυβερνοεπίθεση στο Χρηματιστήριο Ενέργειας ή σε βασικές υποδομές. Μάλιστα, η Αρχή αφιερώνει στο σχέδιο αυτό μεγάλο κομμάτι για την παρουσίαση των κριτηρίων που συνθέτουν μία κυβερνοεπίθεση, τον προσδιορισμό των σχετικών σεναρίων και τους τρόπους διαχείρισης και διασφάλισης της εύρυθμης λειτουργίας του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας.
Πιο αναλυτικά, στα σενάρια αυτά που σχετίζονται με την ανεπάρκεια σε ορυκτά καύσιμα, η ΡΑΕ σημειώνει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- Διακοπή τροφοδοσίας Φυσικού Αερίου από τη Ρωσία: Στο συγκεκριμένο σενάριο εξετάστηκε η διακοπή τροφοδοσίας ΦΑ από τη Ρωσία. Το σενάριο εξετάστηκε συνδυαστικά με σειρά από παραδοχές και εμφανίζονται επιπτώσεις τόσο σε εθνικό επίπεδο (προβλήματα επάρκειας, κυκλικές από 86 περικοπές φορτίου) όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο καθώς εμφανίζεται αυξημένη πιθανότητα επιπτώσεων στο ισοζύγιο συναλλαγών με δεδομένο ότι οι συνθήκες κρίσης ισχύουν για όλη την Ευρώπη.
- Καύσωνας – Συντήρηση δικτύου Φ.Α.: Στο συγκεκριμένο σενάριο εμφανίζεται παρατεταμένη περίοδος καύσωνα (μεγαλύτερη των δέκα ημερών) σε συνδυασμό με τη διεξαγωγή τακτικής συντήρησης του ανάντη συστήματος φυσικού αερίου με αποτέλεσμα περιορισμένες εισαγωγές φυσικού αερίου. Επιπλέον, λόγω των καιρικών συνθηκών η ζήτηση είναι υψηλή, μειώνεται η παραγωγική ικανότητα των ΑΠΕ λόγω χαμηλής ταχύτητας αέρα, η στάθμη των ταμιευτήρων στις υδροηλεκτρικές μονάδες είναι χαμηλή, ενώ περιορίζεται η απόδοση των θερμικών μονάδων και η παραγωγική ικανότητα των μονάδων φυσικού αερίου. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω οι εφεδρείες ενεργοποιούνται και εξαντλούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα, εμφανίζεται συμφόρηση στις διασυνδετικές γραμμές και γενικά εμφανίζονται ζητήματα επάρκειας ισχύος και αστάθειας τάσης. Σε διασυνοριακό επίπεδο ενδέχεται να αυξηθούν οι ανάγκες για υποστήριξη ενεργειακής τροφοδοσίας από γειτονικούς ΔΣΜ, ενώ είναι πιθανοί οι περιορισμοί στις ανταλλαγές ενέργειας λόγω μειωμένης μεταφορικής ικανότητας του εγχώριου συστήματος μεταφοράς.
- Απόσυρση λιγνιτικών – καθυστέρηση ένταξης νέων μονάδων: Στο συγκεκριμένη περίπτωση εξετάζεται το σενάριο της απόσυρσης όλων των λιγνιτικών μονάδων στα πλαίσια της εφαρμογής της πολιτικής για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ηλεκτροπαραγωγής, ενώ ταυτόχρονα επιδρούν και άλλοι παράγοντες που οδηγούν στην καθυστέρηση ένταξης νέων μονάδων στο σύστημα. Συνέπεια των παραπάνω είναι η εμφάνιση προβλημάτων στην επάρκεια ισχύος, η αδυναμία εξασφάλισης των προβλεπόμενων εφεδρειών, οι υπερφορτίσεις σε γραμμές μεταφοράς λόγω νέας τοπολογίας του συστήματος με επακόλουθη αύξηση της πιθανότητας βλαβών και η ενεργοποίηση έκτακτων μέτρων (π.χ. κυλιόμενες περικοπές φορτίου). Σε διασυνοριακό επίπεδο επηρεάζεται το εμπόριο λόγω πιθανών περιορισμών στις ποσότητες που διακινούνται ενώ αυξάνεται και η ανάγκη στήριξης από γειτονικά κράτη για ενεργό ισχύ και επικουρικές υπηρεσίες
- Απόσυρση λιγνιτικών μονάδων – Διασύνδεση της Κρήτης – Χωρίς / Με Πτολεμαΐδα V: Στο συγκεκριμένο σενάριο εξετάζεται ένας συνδυασμός παραγόντων σε εθνικό επίπεδο που περιλαμβάνει την προσομοίωση του συστήματος με δεδομένο ότι έχουν αποσυρθεί όλες οι λιγνιτικές μονάδες παραγωγής, έχει ολοκληρωθεί η διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα και έχει ολοκληρωθεί ή μη η ένταξη της νέας μονάδας «Πτολεμαΐδα V» στο σύστημα. Ως αποτέλεσμα ενδέχεται να εμφανιστούν προβλήματα επάρκειας ισχύος, πιθανή αδυναμία εξασφάλισης των απαιτούμενων εφεδρειών καθώς και σε διασυνοριακό επίπεδο αδυναμία εξαγωγών κατά τις ημερήσιες αιχμές, επιβολή περιορισμών στο διασυνοριακό εμπόριο και αυξημένη ανάγκη στήριξης από γειτονικά κράτη.
Ανάμεσα στα μέτρα για την αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών εντάσσονται τα παρακάτω:
- Παύση λειτουργίας άντλησης υδραντλητικών μονάδων
- Βελτιστοποίηση κατανομής διαθέσιμων μονάδων
- Αύξηση αποθεμάτων λιγνίτη
- Ενεργοποίηση μηχανισμού μείωσης κατανάλωσης / Συμμετοχή Χαρτοφυλακίων Κατανεμόμενου φορτίου στην Αγορά Εξισορρόπησης
- Ενημέρωση καταναλωτών για μείωση κατανάλωσης
- Ενεργοποίηση μονάδων που βρίσκονται σε ψυχρή εφεδρεία
- Μηδενισμός εξαγωγών / έκτακτες εισαγωγές από γειτονικά κράτη
- Αναβολή συντηρήσεων μονάδων παραγωγής
- Ενεργοποίηση μονάδων με δυνατότητα λειτουργίας με εναλλακτικό καύσιμο
- Κυλιόμενες περικοπές φορτίου
- Σχεδιασμός μηχανισμού αποζημίωσης μονάδων με δυνατότητα εναλλαγής καυσίμου κατά τη λειτουργία τους σε περιόδους κρίσης
Σε περίπτωση που οι υπάρχουσες κατανεμόμενες μονάδες και οι εισαγωγές ενέργειας δεν μπορούν να καλύψουν το φορτίο Συστήματος, εφαρμόζονται (από τον ΑΔΜΗΕ) τα παρακάτω μέτρα:
- Προχωράει σε παύση λειτουργίας υδροαντλητικών μονάδων σε λειτουργία άντλησης εφόσον δεν μειώνεται η ικανότητα των μονάδων να λειτουργούν σε πλήρες φορτίο.
- Προβλέπει την ετοιμότητα όλων των διαθέσιμων ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων και ανάλογα με τα διαθέσιμα αποθέματα (λιγνίτης, φυσικό αέριο, υδάτινα αποθέματα) κάθε ημέρας, διαχειρίζεται τη λειτουργία τους με βέλτιστο τρόπο για την ασφάλεια του Συστήματος.
- Αύξηση αποθεμάτων λιγνίτη (προληπτικό)
- Ενεργοποιεί μηχανισμό μείωσης κατανάλωσης κυρίως στις ώρες αιχμής. (Μηχανισμός Απόκρισης Ζήτησης που προβλέπει τη Συμμετοχή Χαρτοφυλακίων Κατανεμόμενου Φορτίου στην Αγορά Εξισορρόπησης.)
- Ενεργοποιεί τις διαδικασίες που προβλέπονται στα διμερή σύμφωνα με γειτονικά κράτη για μηδενισμό εξαγωγικών προγραμμάτων ενέργειας και έκτακτες εισαγωγές ενέργειας από όμορους Διαχειριστές που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα επάρκειας ισχύος.
- Ενεργοποιεί μονάδες έκτακτης ανάγκης που βρίσκονται σε κατάσταση ψυχρής εφεδρείας.
- Εάν τα παραπάνω μέτρα δεν επαρκούν, σε επικοινωνία με τον Διαχειριστή Δικτύου προχωράει σε κυλιόμενες περικοπές φορτίου.
Στις περιπτώσεις περιορισμένων εισαγωγών ΦΑ μέσω αγωγών στα βόρεια σύνορα της χώρας και επομένως προβλημάτων στην τροφοδοσία των ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων με καύσιμο φυσικό αέριο, προβλέπονται επιπλέον τα παρακάτω:
- Αναβολή προγραμματισμένων συντηρήσεων μονάδων παραγωγής.
- Αυξημένη λειτουργία λιγνιτικών μονάδων.
- Αυξημένη λειτουργία υδροηλεκτρικών μονάδων.
- Αίτηση για παροχή έκτακτης βοήθειας σε γειτονικούς Διαχειριστές που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα επάρκειας ισχύος.
- Ενημέρωση καταναλωτών για μειωμένη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας (κυρίως τις ώρες αιχμής).
- Ορθολογική διαχείριση και συντήρηση συστημάτων ψύξης – θέρμανσης
- Εξοικονόμηση ενέργειας στον τομέα του φωτισμού
- Εξοικονόμηση ενέργειας στα ύδρευσης - αποχέτευσης στ. Ενεργοποίηση μονάδων με δυνατότητα εναλλαγής καυσίμου δυνατότητα.
- Δημιουργία μηχανισμού αποζημίωσης μονάδων κατά τη λειτουργία τους.
Περικοπές στη βιομηχανία «βλέπει» η ΕΕ
Στο σχέδιο της Κομισιόν που ανακοινώθηκε χθες προβλέπεται η μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 15% έως την επόμενη άνοιξη και τη μείωση της κατανάλωσης από τις βιομηχανίες σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση θα γίνονται προαιρετικές περικοπές παρέχοντας αποζημιώσεις στις βιομηχανίες, ενώ σε δεύτερο στάδιο, εάν χρειαστεί οι περικοπές αυτές θα είναι υποχρεωτικές με κεντρική απόφαση που θα έρχεται από τις Βρυξέλλες, χωρίς να προβλέπεται σε αυτή την περίπτωση αποζημίωση. Ωστόσο, αρκετές είναι οι χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, που αντιδρούν στο μέτρο αυτό.
Σύμφωνα με το νέο σχέδιο τα κράτη μέλη θα πρέπει να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 15% μεταξύ 1ης Αυγούστου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023. Για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τις απαραίτητες μειώσεις της ζήτησης, η Επιτροπή ενέκρινε επίσης ένα ευρωπαϊκό σχέδιο μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου.
Το Σχέδιο εστιάζει στην αντικατάσταση του φυσικού αερίου με άλλα καύσιμα και στη συνολική εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς. Στοχεύει, επίσης, στη διασφάλιση του εφοδιασμού σε νοικοκυριά και βασικούς χρήστες όπως τα νοσοκομεία, αλλά και βιομηχανίες που είναι καθοριστικές για την παροχή βασικών προϊόντων και υπηρεσιών στην οικονομία, καθώς και για τις αλυσίδες εφοδιασμού και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωστόσο, η μετάβαση στον άνθρακα, το πετρέλαιο ή την πυρηνική ενέργεια μπορεί να είναι απαραίτητη ως προσωρινό μέτρο. Τα μέτρα που βασίζονται στην αγορά μπορούν να μετριάσουν τους κινδύνους για την κοινωνία και την οικονομία.
Παράλληλα, η Επιτροπή θα έχει τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη μέλη, «Ενωσιακό Συναγερμό», επιβάλλοντας υποχρεωτική μείωση της ζήτησης αερίου. Το Union Alert μπορεί να ενεργοποιηθεί όταν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σοβαρής έλλειψης αερίου ή εξαιρετικά μεγάλης ζήτησης αερίου. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως τα τέλη Σεπτεμβρίου για να επιτύχουν τον στόχο μείωσης και θα πρέπει να αναφέρουν στην Επιτροπή την πρόοδο κάθε δύο μήνες. Επίσης, οι χώρες που θα χρειαστούν προμήθειες φυσικού αερίου αλληλεγγύης θα πρέπει να αποδείξουν τα μέτρα που έχουν λάβει για τη μείωση της εγχώριας ζήτησης.
Σε ό,τι αφορά στη βιομηχανία, στη φάση των προαιρετικών περικοπών στη βιομηχανία στο πλαίσιο του νέου σχεδίου της Κομισιόν, τα κράτη μέλη μπορούν να προσφέρουν στήριξη σύμφωνα με την τροποποίηση του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις για την κρίση, που εγκρίθηκε σήμερα από την Επιτροπή. Παράλληλα, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να ξεκινήσουν συστήματα δημοπρασιών ή διαγωνισμών για να δώσουν κίνητρα στη μείωση της ενέργειας από τη βιομηχανία.
Το μέτρο θα χρειαστεί έγκριση από τα κράτη μέλη, την οποία μπορεί να ζητήσει ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ την επόμενη εβδομάδα κατά τη διάρκεια έκτακτης συνεδρίασης των υπουργών Ενέργειας. Ομάδα χωρών, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, αντιτίθεται στις υποχρεωτικές περικοπές στη βιομηχανία, υποστηρίζοντας ότι οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν ήδη σχέδια έκτακτης ανάγκης και θα μειώσουν τη ζήτηση ανεξάρτητα από το αν είναι υποχρεωμένες από την ΕΕ, σύμφωνα με τρεις διπλωμάτες που γνωρίζουν το θέμα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
