Ενώ η πανδημία έκανε τον ψηφιακό μετασχηματισμό πιο απαραίτητο από ποτέ, και αναδείχθηκε η αξία της ηλεκτρονικής παρουσίας, οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, παρά την πρόοδο που έχουν καταγράψει τα τελευταία δυο χρόνια, παραμένουν κάτω από τη βάση στη ψηφιακή ετοιμότητα.
Οι ελληνικές μικρομεσαίες ευκαιρίες έχουν την ευκαιρία να καλύψουν το ψηφιακό χάσμα μέσω των κονδυλίων από τις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης για την ψηφιακή μετάβαση. Στις επιχειρήσεις θα φτάσουν συνολικά κονδύλια 425 εκατ. ευρώ για τον τεχνολογικό τους εκσυγχρονισμό, ενώ έμμεσα θα ωφεληθούν από το μεγάλο πρόγραμμα των 680 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων εκατοντάδων χιλιάδων εργαζόμενων.
Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για λογαριασμό της COSMOTE, καταγράφονται μεν αυξητικές τάσεις στην ψηφιακή ωριμότητα των μικρομεσαίων ωστόσο η πρόοδος είναι αρκετά χαμηλότερη από αυτή που προβλεπόταν πριν από τα δύο χρόνια της πανδημίας. Η έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης, πόρων και δεξιοτήτων φαίνεται να είναι τα βασικά εμπόδια στην αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Το 78% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων διαθέτουν ηλεκτρονική σελίδα, σημειώνοντας αύξηση από το 70% του 2020. Μια αύξηση μικρότερη από τα ποσοστά εκείνων που δήλωναν το 2020 ότι σκέφτονται να φτιάξουν ιστοσελίδα (13%), ενώ το 2022 μόλις το 8% έχει σκέψεις να αποκτήσει παρουσία στο διαδίκτυο με τα ποσοστά που δεν το σκέφτονται να παραμένουν σταθερά (14% έναντι 17% το 2020).
Επίσης πολύ πίσω έχει μείνει η ανάπτυξη eshop από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό πως από το 17% που ήταν το 2020, το ποσοστό αυτό έχει ανέβει στο 24%, όπου το ποσοστό αυτό διαιρείται σε 17% που είναι οι επιχειρήσεις που διαθέτουν δικό τους e-shop και ακόμα ένα 7% βρίσκεται σε ηλεκτρονικό marketplace. Επίσης, το 70% των μικρομεσαίων δεν σχεδιάζουν καν την δημιουργία e-shop ενώ μόλις το 6% δεν αποκλείει αυτή την πιθανότητα.
Το τηλεφωνικό κέντρο έχει γίνει πιο απαραίτητο πλέον για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με το ποσοστό τους να έχει αυξηθεί σε 63% το 2022 από 52% που ήταν, ενώ εργαλεία τηλεδιάσκεψης διαθέτει πλέον το 62% των επιχειρήσεων έναντι 39% που ήταν το 2020.
Επίσης τα social media δείχνουν να χάνουν την δυναμική τους, καθώς το 2020 το 62% των ΜμΕ έκανε χρήση τους, ενώ το 2022 το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στο 59%. Ωστόσο οι ψηφιακές καμπάνιες έχουν αυξηθεί καθώς από το 36% του 2020 έχει ανέβει σε 48% με όλο και περισσότερες επιχειρήσεις να δείχνουν θετικοί σε μια προοπτική ψηφιακής καμπάνια.
Σταθερή παραμένει η αξιοποίηση ψηφιακών συστημάτων διαχείρισης πόρων (ERP και CRM), ενώ έντονο παραμένει το ενδιαφέρον για τις ψηφιακές υποδομές, με τις ΜμΕ να συνεχίζουν να θεωρούν τη ψηφιακή ασφάλεια ως ένα θέμα μείζονος σημασίας (8 στις 10 ΜμΕ) και 2 στις 3 επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν servers. Παράλληλα, παρατηρείται περιορισμένη χρήση τεχνολογιών ΙοΤ (4%) και σταδιακή αξιοποίηση Data Analytics (25%).
Πρόοδος, με άνοδο της τάξης του 10%, καταγράφεται στο μέσο όρο του δείκτη ψηφιακής ετοιμότητας, σε σχέση με το 2020, καθώς από 4,06/10 τo 2020 έφτασε σε 4,49/10 το 2022.
Οι εταιρείες κατατάσσονται στον δείκτη, σύμφωνα με τη χρήση των 10 ψηφιακών τεχνολογιών που αξιοποιούν, σε πέντε εξελικτικά στάδια: 1-2 στοιχειώδες στάδιο (Elementary), 3-4 βασικό (Basic), 5-6 μεσαίο (Medium), 7-9 προχωρημένο (Advanced), 10 ιδεατό (Ideal). Σύμφωνα με την έρευνα, το ποσοστό των μικρομεσαίων που βρίσκονται σε Elementary επίπεδο παρέμεινε σταθερό στο 17%. Στο επίπεδο Basic μειώθηκε στο 36% από 37%, ενώ στο Medium επίπεδο από το 34% που ήταν το 2020 το ποσοστό έχει πέσει στο 28%. Στο Advanced από το 12% του 2020 έχει ανέβει στο 18% ενώ στο Ideal το μηδενικό ποσοστό του 2020 έχει ανέβει στο 1%.
Πάντως όπως αποδεικνύει η έρευνα, οι ψηφιακά πιο ώριμες εταιρείες ήταν σε ευνοϊκότερη θέση για να ξεπεράσουν τα προβλήματα που προκάλεσε ο COVID, καθώς χρησιμοποίησαν περισσότερο -και συνδυαστικά- τις διαθέσιμες τεχνολογίες. Έτσι, επανήλθαν πιο εύκολα στην προγενέστερη κατάσταση και επηρεάστηκαν λιγότερο αρνητικά.
Για παράδειγμα, στην κατηγορία των πολύ ώριμων ψηφιακά επιχειρήσεων (Advanced), το ποσοστό των ΜμΕ που αξιοποίησαν τις τεχνολογίες, για να επανέλθουν ευκολότερα στην κανονικότητα ανήλθε σε 55% και το 24% δηλώνει πως έχει επανέλθει πλήρως στην προ-COVID κατάσταση, ενώ αντίθετα στην αρχική κατηγορία (Elementary), μόνο το 28% χρησιμοποίησαν τις τεχνολογίες για να ανταπεξέλθουν στα προβλήματα και μόνο το 15% δηλώνουν πως έχουν επανέλθει πλήρως στην προ-COVID κατάσταση.
Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (2 στις 3) αξιοποίησαν τις ψηφιακές τεχνολογίες για να ξεπεράσουν τις δυσκολίες που προκάλεσε ο COVID-19 και 7 στις 10 δηλώνουν, πως θα συνεχίσουν τη χρήση τους στο μέλλον. Συγκεκριμένα, το 75% των επιχειρήσεων παρατήρησαν αύξηση στην κίνηση του ηλεκτρονικού τους καταστήματος, ενώ αυξημένα είναι επίσης τα ποσοστά στις τηλεφωνικές πωλήσεις (53%), στις ψηφιακές προωθητικές ενέργειες (66%), την τηλεργασία (52%) και τις τηλεδιασκέψεις (88%).
Ανοίγει το παράθυρο ευκαιρίας για το ψηφιακό άλμα των μικρομεσαίων
Στις 15 Ιουνίου, ανοίγει η πλατφόρμα όπου μέσα από μια σειρά δράσεων συνολικού ύψους 425 εκατ. ευρώ θα οδηγήσει 100.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις στον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, με στόχο να κλείσουν το ψηφιακό χάσμα με τους μεγάλους παίκτες και να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις τους με τους καταναλωτές και το δημόσιο.
Όπως ανέφερε πρόσφατα ο σύμβουλος του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Θάνος Δήμας, οι 100.000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις με προσωπικό έως και 250 άτομα θα ενισχυθούν με την μορφή κουπονιού ώστε να τρέξει η ψηφιακή τους μετάβαση, με την κυβέρνηση να στοχεύει να έχουν απορροφηθεί όλα τα κεφάλαια μέχρι το τέλος του έτους.
Το πρόγραμμα «Ψηφιακά Εργαλεία ΜμΕ» περιλαμβάνει τρεις δράσεις που θα στηρίξουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό των μικρομεσαίων.
Η πρώτη δράση ύψους 180 εκατ. ευρώ θα επιδοτήσει την ανάπτυξη εφαρμογών cloud για ηλεκτρονικές πωλήσεις και πληρωμές, εφαρμογές κυβερνοασφάλειας και ανάλυσης δεδομένων και ηλεκτρονικής τιμολόγησης. Στο πρόγραμμα αυτό η συμμετοχή των επιχειρήσεων θα φτάσει τα 80 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα:
Επιχειρήσεις που απασχολούν έως και 5 άτομα θα λαμβάνουν κουπόνι συνολικής αξίας 700 ευρώ για δαπάνες 1.000 ευρώ.
Επιχειρήσεις που απασχολούν από πέντε έως 10 ατόμων θα αποκτούν κουπόνι συνολικής αξίας 1.600 ευρώ για δαπάνες 2.000 ευρώ (400 ευρώ ίδια κεφάλαια)
Επιχειρήσεις που απασχολούν έως και 18 άτομα θα έχουν πρόσβαση σε κουπόνι 4.000 ευρώ για δαπάνες 5.200 ευρώ (1.200 ευρώ ίδια κεφάλαια).
Το ποσό των κουπονιών θα αυξάνει φτάνοντας τις 14.000 ευρώ για επιχειρήσεις που απασχολούν από 50 έως 250 άτομα και προχωρούν σε ψηφιακή αναβάθμιση ύψους 20.000 ευρώ ( 6.000 ευρώ ίδια κεφάλαια).
Στην ανάπτυξη ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών στοχεύει η δεύτερη δράση που θα ξεκινήσει επίσης τον Ιούνιο και έχει προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει έργα ύψους 200 χιλ. έως 2 εκατ. ευρώ ώστε να ενισχυθεί η ψηφιακή παραγωγική ικανότητα, να ενισχυθεί η εξωστρέφεια και να ενταθεί ο ανταγωνισμός στην αγορά Τηλεπικοινωνιών και Πληροφορικής.
Η τρίτη δράση ύψους 165 εκατ. ευρώ, αφορά την αναβάθμιση του συστήματος 600.000 ταμειακών και POS, όπου αναμένεται να χρηματοδοτηθεί το 75% του κόστους αντικατάστασης, ενώ θα ενισχυθεί επίσης η αγορά κινητών συσκευών και η αναβάθμιση του software για την έκδοση αποδείξεων.
Το έργο αφορά την αντικατάσταση των περίπου 600.000 «παλαιού τύπου» ταμειακών μηχανών με νέες «έξυπνες» ταμειακές που θα συνδέονται διαδικτυακά με την ΑΑΔΕ, ενώ τα δεδομένα των στοιχείων λιανικής πώλησης θα μεταβιβάζονται αυτομάτως ηλεκτρονικά και στο σύστημα MyData.
Οι επιχειρήσεις που διαθέτουν ηλεκτρονικές ταμειακές μηχανές και φορολογικούς ηλεκτρονικούς μηχανισμούς θα μπορέσουν να αποσύρουν με οριστική παύση παλαιούς φορολογικούς μηχανισμούς και παλιές ταμειακές που δεν έχουν τη δυνατότητα αναβάθμισης και αντικατάσταση με νέας τεχνολογίας. Θα μπορεί να γίνει αναβάθμιση σε όσες δεν εκτυπώνουν αποδείξεις με ενσωματωμένο το QR Code ταυτοποίησης του φορολογικού μηχανισμού και της απόδειξης, και να διασυνδεθούν ώστε να διαβιβάζουν τις συναλλαγές τους ανά συναλλαγή σε πραγματικό χρόνο στην πλατφόρμα της ΑΑΔΕ.