Δάνεια Ταμείου Ανάκαμψης: Τι άλλαξε για τη συμμετοχή των τραπεζών

Την υποχρέωση των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν τουλάχιστον κατά 30% τα project που θα υποστηριχθούν με τα δάνεια 12,7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης κατήργησε η κυβέρνηση, με τροποποίηση της σχετικής απόφασης του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, Θόδωρου Σκυλακάκη, δυόμιση μήνες μετά τη δημοσίευσή της.

Η σημαντική αυτή αλλαγή στο μείγμα της χρηματοδότησης των επενδυτικών σχεδίων έρχεται την ώρα που το υπουργείο Οικονομικών έχει καταλήξει σε συμφωνία με έξι τράπεζες (Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Eurobank, Optima Bank και Παγκρήτια Τράπεζα) για την αξιοποίηση των δανειακών πόρων και αναμένεται πλέον να δημοσιευθούν οι προσκλήσεις στους επενδυτές για να υποβάλουν τις προτάσεις τους προς αξιολόγηση.

Αρχικά σχεδιαζόταν τα δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης να καλύψουν τις μισές επενδυτικές δαπάνες των επιχειρήσεων. Το 20% των δαπανών θα κάλυπταν με ίδιους πόρους οι επιχειρήσεις, ενώ σχεδιαζόταν τουλάχιστον κατά 30% να καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες με δάνεια από τις τράπεζες, οι οποίες θα διαχειρισθούν περίπου 7 δισ. ευρώ από τα συνολικά 12,7 δισ. ευρώ των δανειακών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (τα υπόλοιπα θα αναλάβουν ευρωπαϊκοί χρηματοδοτικοί οργανισμοί).

Με βάση τον νέο σχεδιασμό, οι τράπεζες δεν θα είναι πλέον υποχρεωμένες να καλύψουν πλήρως αυτές τις χρηματοδοτήσεις, δηλαδή τουλάχιστον το 30% των αναγκών κάθε επενδυτικού σχεδίου, οι οποίες θα έφθαναν σε αρκετά μεγάλο ύψος για τα μεγέθη τους, αλλά θα υπάρχει η ευελιξία να καλύπτονται οι ανάγκες και από άλλες πηγές, όπως η εκδόσεις ομολόγων στην ελληνική και την ευρωπαϊκή αγορά.

Ειδικότερα, η αρχική απόφαση του Θ. Σκυλακάκη, που είχε δημοσιευθεί στις 30 Σεπτεμβρίου (120536 ΕΞ 2021/30.9.2021) όριζε με ανελαστικό τρόπο ότι οι τράπεζες θα κάλυπταν τουλάχιστον κατά 30% με δάνειά τους τις ανάγκες χρηματοδότησης των επενδυτικών προγραμμάτων:

• Τα Δάνεια Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα καλύπτουν κατ’ ανώτατο όριο ποσοστό ύψους πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού επιλέξιμου επενδυτικού κόστους των χρηματοδοτούμενων επενδύσεων, ενώ η ιδιωτική συμμετοχή των επιχειρήσεων θα καλύψει, κατ’ ελάχιστον, ποσοστό ύψους είκοσι τοις εκατό (20%) του συνολικού επιλέξιμου επενδυτικού κόστους. Ποσοστό ύψους τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%) του συνολικού επιλέξιμου επενδυτικού κόστους θα καλυφθεί μέσω δανείου από τα πιστωτικά ιδρύματα («Δάνεια Συγχρηματοδότησης»).

Στην τροποποιητική υπουργική απόφαση που δημοσιεύθηκε στις 13 Δεκεμβρίου (159337 ΕΞ 2021), η αναφορά στα δάνεια από τις τράπεζες έχει απαλειφθεί πλήρως, ενώ εισάγονται και διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις, όπως η δυνατότητα να καλύπτουν τη συμμετοχή τους ακόμη και με εισφορά σε είδος:

• Τα Δάνεια Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (στο εξής τα «Δάνεια ΤΑΑ») θα καλύπτουν κατ’ ανώτατο όριο ποσοστό ύψους πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού επιλέξιμου επενδυτικού κόστους των χρηματοδοτούμενων επενδύσεων, ενώ η ιδιωτική συμμετοχή των επιχειρήσεων θα καλύψει, κατ’ ελάχιστον, ποσοστό ύψους είκοσι τοις εκατό (20%) του συνολικού επιλέξιμου επενδυτικού κόστους. Η Ίδια Συμμετοχή δύναται να καλύπτεται με κεφάλαια από τα ίδια χρηματικά διαθέσιμα ή/και δάνεια μειωμένης εξοφλητικής προτεραιότητας που λαμβάνει ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου από τους μετόχους ή εταίρους ή άλλες εταιρείες συνδεδεμένες με τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου, καθώς και με εισφορά σε είδος που συνδέεται ευθέως με την επιλέξιμη επένδυση, αποτιμάται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις και δεν μπορεί να υπερβαίνει το δέκα τοις εκατό (10%) του επιλέξιμου επενδυτικού κόστους.

Δάνεια με επιτόκιο 1,1%

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα δάνεια που θα χορηγηθούν από το πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης θα είναι εξαιρετικά φθηνά για τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς. Το επιτόκιο θα υπολογίζεται με βάση το επιτόκιο αναφοράς της Κομισιόν, το οποίο χρησιμοποιείται για να καθορίζεται πότε μια χρηματοδότηση είναι τόσο φθηνή ώστε να θεωρείται κρατική ενίσχυση. Αυτό το επιτόκιο υπολογίζεται με βάση το ετήσιο διατραπεζικό επιτόκιο του ευρώ (περίπου -0,5% σήμερα) και μια στάνταρ προσαύξηση 100 μονάδων βάσης (1%). Με τα σημερινά δεδομένα, δηλαδή, το επιτόκιο βάσης διαμορφώνεται περίπου σε 0,5%.

Επί του βασικού επιτοκίου, προστίθενται προσαυξήσεις, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης και την αξία των εξασφαλίσεων που προσφέρει. Έτσι, μια επιχείρηση με κορυφαία πιστοληπτική αξιολόγηση και καλές εξασφαλίσεις μπορεί να δανεισθεί με επιτόκιο μόλις 60 μονάδες (0,6%) υψηλότερο από το επιτόκιο βάσης, δηλαδή με 1,1%. Αντίθετα, στην ακραία περίπτωση μιας επιχείρησης σε οικονομική δυσχέρεια και χωρίς επαρκείς εξασφαλίσεις, το «καπέλο» επιτοκίου ανεβαίνει ως τις 1.000 μονάδες βάσης (10%).

Η τιμολόγηση των δανείων

Συμφωνίες με τις τράπεζες, προσκλήσεις σε επενδυτές

Την τρίτη υπεγράφησαν οι επιχειρησιακές συμφωνίες μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών και έξι εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων, για την αξιοποίηση των δανειακών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Οικονομικών.

Δυνάμει αυτών των συμφωνιών, θα εκταμιευθούν άμεσα 970 εκατ. ευρώ προς τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα. Έχει προηγηθεί η υπογραφή ανάλογων συμβάσεων με δύο διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ), για τα οποία αναμένεται η εκταμίευση επιπλέον 600 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, ποσό ύψους 1,570 δισ. ευρώ θα είναι, άμεσα, διαθέσιμο για τη χρηματοδότηση επενδύσεων στην ελληνική επικράτεια.

Βάσει της προβλεπόμενης από το Ταμείο Ανάκαμψης διαδικασίας, εντός 30 εργάσιμων ημερών, τα έξι εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα θα δημοσιοποιήσουν προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς τους επενδυτές που επιθυμούν να λάβουν δανειοδότηση από το «Ελλάδα 2.0» για την υλοποίηση των σχεδίων τους. Για να είναι επιλέξιμες, οι επενδύσεις θα πρέπει να συμβάλλουν σε έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω στόχους: 1) πράσινη μετάβαση, 2) ψηφιακός μετασχηματισμός, 3) καινοτομία – έρευνα και ανάπτυξη, 4) ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών και συνενώσεων και 5) εξωστρέφεια.

Υπενθυμίζεται πως από τα 30,5 δισ. ευρώ του «Ελλάδα 2.0», τα 12,7 δισ. ευρώ αφορούν σε δάνεια και τα υπόλοιπα 17,8 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις. Το συνολικό ποσό για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που θα κινητοποιηθεί, μέσω μόχλευσης, αναμένεται να υπερβεί τα 60 δισ. ευρώ.