Τα τιμολόγια των προμηθευτών ρεύματος τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο δεν ήταν παρά ένας προάγγελος του τι έρχεται. Τα 470 εκατομμύρια ευρώ για την επιδότηση όλων των λογαριασμών ρεύματος ως τα τέλη του έτους δεν αποτελούν ικανά «σινικά τείχη» απέναντι στο δεύτερο κύμα ακρίβειας. Τα σενάρια τρόμου που έκανε όλο το προηγούμενο διάστημα η αγορά επιβεβαιώνονται. Εξάλλου, παρά τις υποσχέσεις Πούτιν, το φυσικό αέριο παραμένει σε τριπλάσια επίπεδα από πέρυσι.
Τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά. Η μέση τιμή χονδρικής στο ρεύμα για τον Οκτώβριο έκλεισε στα 198,3 ευρώ, δηλαδή... 319% από την περυσινή. Όσοι εξακολουθούν να έχουν κυμαινόμενα τιμολόγια και δεν έχουν «κλειδώσει» σταθερές τιμές, θα πληρώσουν τη κιλοβατώρα τον Οκτώβριο 30 λεπτά. Στην ακριβότερη τιμή ρεύματος της σύγχρονης ιστορίας. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ο λογαριασμός για μια μέση κατανάλωση 400 κιλοβατωρών το μήνα μπορεί να εκτοξευτεί στα 120 ευρώ. Και αν τελικά οι αγορές δεν πεισθούν από τις υποσχέσεις Πούτιν και κρατηθεί η σημερινή ανοδική τάση, ας προετοιμαστούμε για τετραμηνιαίους εκκαθαριστικούς το Δεκέμβριο στα 400 και 500 ευρώ!
Οι υπολογισμοί αφορούν τις μεσαίες καταναλώσεις των 1.600 κιλοβατωρών μαζί με την κρατική επιδότηση. Για ακόμη μεγαλύτερες καταναλώσεις 2.000 κιλοβατωρών, ο λογαριασμός ξεπερνά τα 600 ευρώ.
Οι αιτίες των ανατιμήσεων είναι εξωγενείς, ωστόσο το γεγονός ότι περνούν χωρίς αντίσταση στην εγχώρια αγορά δείχνει και το πόσο ανώριμη αυτή είναι. Αρκεί μια ματιά στην πορεία των τιμών χονδρικής από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης μέχρι σήμερα (https://www.energylive.cloud/) για να διαπιστώσει κανείς ότι η Ελλάδα πρωταγωνιστεί στο ακριβό ρεύμα.
Οι παθογένειες πίσω από το ακριβό ρεύμα
Φτωχές διασυνδέσεις, απουσία διμερών συμβολαίων, ελλιπές ενεργειακό μείγμα, υψηλή έκθεση στις χρηματιστηριακές τιμές, οι βασικές αιτίες. Απόρροια, οι καταναλωτές, οικιακοί και βιομηχανικοί, να είναι έρμαια κατά 100% από τις χρηματιστηριακές τιμές, κατάσταση αδιανόητη στις προηγμένες ευρωπαϊκές αγορές.Στη Γερμανία για παραδειγμα μόνο το 10% της προμήθειας ρεύματος που καταλήγει στον καταναλωτή περνά μέσα από το χρηματιστήριο.
Το υπόλοιπο 90% αφορά διμερή συμβόλαια. Στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια διαπραγματεύεται μόνο το 10%-15% της ηλεκτρικής ενέργειας που απολαμβάνουν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές. Το υπόλοιπο 85%-90% αφορά προσυμφωνημένες πωλήσεις σε σταθερές τιμές εκτός χρηματιστηρίου. Επιπλέον, τόσο οι μεγάλοι, όσο κυρίως οι μικροί προμηθευτές αντισταθμίζουν από πριν την ενέργεια που πωλούν, ώστε να είναι μόνο ως ένα βαθμό εκτεθειμένοι στις διακυμάνσεις των αγορών.
Αντίθετα στην Ελλάδα, οι τιμές του ρεύματος αντανακλούν πλήρως το ράλι των τιμών στην spot αγορά. Δεν αποτυπώνουν το πραγματικό κόστος του ενεργειακού μείγματος, που αποτελείται από φθηνές ΑΠΕ σε ποσοστό 30%-35%, ακριβό φυσικό αέριο σε ποσοστό 30%, λιγνίτη (10%), υδροηλεκτρικά (10%) και εισαγωγές. Στην Ελλάδα έχουμε ανεπάρκεια ισχύος με αναξιόπιστες λιγνιτικές μονάδες, παλαιά ορυχεία και περιορισμένες διασυνδέσεις, συνθήκες που καθιστούν βέβαιη τη διάθεση της παραγόμενης ενέργειας από τις μονάδες φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο σε πολύ καλές τιμές. Οι παραγωγοί επομένως αποφεύγουν να καταφύγουν σε διμερή συμβόλαια.
Οι αγορές κρατούν μικρό καλάθι
Τις παθογένειες αυτές ανέδειξε περίτρανα η ομηρία από τον Πούτιν, κατάσταση η οποία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, παρά τις υποσχέσεις του τελευταίου για αύξηση της ροής φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Ειδικοί αναλυτές υποστήριζαν μέχρι πρότινος ότι η Ρωσία διακρατεί επίτηδες μεγάλες ποσότητες αερίου από την Ευρώπη, προκειμένου να επιτύχει την ταχεία έγκριση λειτουργίας του Nord Stream 2 και ότι οποιαδήποτε απόφαση για μεγαλύτερη ροή αερίου από τη Ρωσία προς την Ευρώπη θα είναι «πολιτική» και δεμένη με την έγκριση του νέου αγωγού.
Oι εξελίξεις των τελευταίων ημερών δείχνουν να επιβεβαιώνουν αυτές τις εκτιμήσεις. Μπορεί οι τιμές του φυσικού αερίου TTF να έπεσαν, ωστόσο η πτώση ούτε διήρκησε ούτε ήταν τόσο θεαματική όσο θα περίμενε κανείς. Η Ευρώπη βιάστηκε να ανοίξει σαμπάνιες. Όσο, για τις αγορές, μαζί με τις υποσχέσεις Πούτιν συγκράτησαν και τις δηλώσεις του περί νέων μακροπρόθεσμων συμβάσεων με την Ευρώπη. Ποιους όρους και τι τιμές θα περιλαμβάνουν αυτά τα νέα συμβόλαια; Όσο το ερώτημα θα παραμένει αναπάντητο, οι τιμές στο φυσικό αέριο και στο ηλεκτρικό ρεύμα θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν.