«Καθαρούς» κανόνες παιχνιδιού υπόσχεται η κυβέρνηση για τους επενδυτές που θα τοποθετήσουν κεφάλαια σε μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, οι οποίες έχουν καθοριστική σημασία για τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Το όφελος από την εγκατάσταση των μονάδων αποθήκευσης ενέργειας συνίσταται στη δυνατότητα αποθήκευσης της περίσσειας ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές (π.χ. από φωτοβολταϊκά τις μεσημεριανές ώρες) και της απόδοσής της στο δίκτυο σε ώρες αυξημένης ζήτησης. Με τον τρόπο αυτό αφενός μειώνεται το κόστος της ενέργειας και αφ’ ετέρου υποστηρίζεται η σταθερότητα του δικτύου χωρίς να χρειάζεται η υποστήριξη από θερμικές μονάδες.
Από την πλευρά του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο γενικός διευθυντής Ενέργειας, Δημήτρης Τσαλέμης, μιλώντας στο συνέδριο Renewable & Storage Forum, τόνισε ότι μέσα στο επόμενο διάστημα θα ξεκαθαρίσει το καθεστώς αδειοδοτησης των σταθμών αποθήκευσης, ενώ επισήμανε ότι ο στόχος είναι να απλοποιηθεί η διαδικασία και να επιταχυνθεί η ωρίμανση των έργων χωρίς να υπάρχει ανταγωνισμός με τα υποψήφια έργα ΑΠΕ. Στο πλαίσιο αυτό θα υπάρχουν λειτουργικοί περιορισμοί στα υποψήφια έργα.
Όπως σημείωσε ο γενικός διευθυντής του Τομέα Διεθνούς Ανάπτυξης Ανανεώσιμων Πηγών και Αποθήκευσης Ενέργειας της Mytilineos, Νίκος Παπαπέτρου, οι σημερινές συνθήκες δείχνουν πόσο αναγκαίο είναι να προχωρήσουμε στις τεχνολογίες αποθήκευσης που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της απολιγνιτοποίησης. Όπως τόνισε, το κόστος των μπαταριών πέφτει δημιουργώντας όλο και μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, τα οφέλη από τη συμμετοχή μεγάλων μονάδων αποθήκευσης στο target model ανέρχονται μόνο στο 12% του συνόλου των υπηρεσιών και το υπόλοιπο 88% δεν καλύπτεται. Αυτό επεσήμανε ο Μιχάλης Βερροιόπουλος, πρώην γ.γ. το ΥΠΕΝ και Γενικός Διευθυντής Δραστηριοτήτων Ελλάδος της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ. Ωστόσο επεσήμανε ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει ανεμπόδιστη συμμετοχή, διμερή συμβόλαια, αποφυγή διπλών χρεώσεων καθώς και αποζημιώσεις για όλες τις υπηρεσίες.
Ανάγκη κανονιστικού πλαισίου
Η πρόσβαση στο δίκτυο φαίνεται πως είναι ο «πιο αδύναμος κρίκος» της αλυσίδας για την υλοποίηση των έργων αποθήκευσης. Όπως επισήμανε ο καθηγητής ΕΜΠ και Υπεύθυνος Ομάδας Εργασίας του ΥΠΕΝ, Σταύρος Παπαθανασίου, είναι απαραίτητη η λύση του παραπάνω ζητήματος για να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν οι πρώτοι διαγωνισμοί εντός του 2022, όπως έχει εξαγγείλει πρόσφατα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας.
Όπως τόνισε, πρέπει να γίνουν μελέτες ώστε να ξεκαθαριστούν οι περιοχές εγκατάστασης των μονάδων καθώς και το πόσο θα αμείβονται οι υπηρεσίες αποσυμφόρησης και ποια θα είναι η αναλογία κόστους-οφέλους.
Το πλαίσιο αυτό σε μεγάλο βαθμό έπρεπε να καταρτιστεί εκ του μηδενός, ώστε να καθορίσει:
- την αδειοδότηση,
- την πρόσβαση στα δίκτυα,
- τη συμμετοχή στις νέες αγορές ηλεκτρικής ενέργειας του Target Model,
- την ενσωμάτωση σε εγκαταστάσεις καταναλωτών και παραγωγών ΑΠΕ,
- τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις στις οποίες θα υπόκειται
Απαραίτητη η στήριξη των επενδύσεων
Υπενθυμίζεται ότι η αποθήκευση αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την υποστήριξη διείσδυσης ΑΠΕ άνω του 50 - 60% της τελικής ζήτησης, που έχει θέσει ως στόχο το ΥΠΕΝ. Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, για να επιτευχθούν οι στόχοι του ΕΣΕΚ για το 2030 θα χρειαστεί η εγκατάσταση τουλάχιστον 1500 MW νέων συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Και το επενδυτικό ενδιαφέρον φαίνεται πως υπάρχει με πάνω από 10000 MW αδειών παραγωγής και αιτήσεων να έχουν υποβληθεί στη ΡΑΕ. Ωστόσο, πηγές της αγοράς σημειώνουν πως για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί δεν αρκεί μόνο το ρυθμιστικό πλαίσιο αλλά χρειάζεται και να υπάρξει και ένας τρόπος στήριξης των επενδύσεων αυτών. Όπως σημειώνει ο Γιάννης Βουγιουκλάκης, μέλος της Επιτροπής ΕΣΕΚ και Senior energy expert της GIZ GmbH, στο «τραπέζι» βρίσκεται και ένας μόνιμος μηχανισμός στήριξης των επενδύσεων, πέραν των όσων προβλέπονται στο Ταμείο Ανάκαμψης. Επιπρόσθετα, συζητείται να υπάρχει και πρόβλεψη για έργα που θα έχουν και αποθήκευση ώστε να προσφέρουν υπηρεσίες εξισορρόπησης στο νέο σχήμα των διαγωνισμών ΑΠΕ.
Όφελος και στον τελικό καταναλωτή
Σύμφωνα με μελέτη του Πολυτεχνείου, η αποθήκευση ενέργειας μπορεί να αποφέρει οφέλη στην ελληνική οικονομία μεταξύ 100 και 157 εκατ. ευρώ. Η μελέτη αναδεικνύει την αναγκαιότητα κατασκευής τέτοιων συστημάτων, αλλά και την οικονομικότητα των επενδύσεων που θα γίνουν, ενώ υποδεικνύει την υιοθέτηση και των δύο διαθέσιμων τεχνολογιών (μπαταρίες και συστήματα αντλησιοταμίευσης που βασίζονται σε υδροηλεκτρικά) με συνολική ισχύ περί τα 2.000 μεγαβάτ.
Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι ένα ευέλικτο νομοθετικό πλαίσιο που μπορεί να παρακολουθήσει τις εξελίξεις στην σχετική τεχνολογία μπορεί τελικά προσφέρει μεγάλα οφέλη και στους τελικούς καταναλωτές μέσω σημαντικής μείωσης στις τιμές του ρεύματος. Με την ύπαρξη της δυνατότητας αποθήκευσης της ενέργειας που παράγουν οι ΑΠΕ μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερη ακρίβεια στην πρόβλεψη της παραγόμενης ενέργειας, ώστε να διαθέτουν στη συνέχεια ρεύμα σε ανταγωνιστικές τιμές, ρίχνοντας με αυτό τον τρόπο τις τιμές στην αγορά εξισορρόπησης.
Παράλληλα τα έργα αυτά είναι κρίσιμα και για να ξεπερνιούνται ζητήματα υπερφόρτωσης δικτύου. Έτσι σε περιόδους υψηλών ενεργειακών απαιτήσεων, π.χ. κατά τους θερινούς μήνες, δεν θα υπάρχει πλέον η απειλή μπλακάουτ. Ως εκ τούτου, η αποθήκευση ενέργειας θεωρείται ιδανική για νησιά με υψηλές ανάγκες για συγκεκριμένους μήνες του χρόνου.
Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (masterplan) για τις λιγνιτικές περιοχές προβλέπεται μία επένδυση στη Δυτική Μακεδονία, ύψους 280 εκατ. ευρώ, που σχεδιάζει η Eunice, για την δημιουργία μονάδας κεντρικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω μπαταριών ιόντων λιθίου συνολικής ισχύος 250 MW. Η μονάδα που θα αποτελείται από 75 συγκροτήματα μπαταριών προγραμματίζεται να κατασκευαστεί το 2022. Επίσης, ο Πάνος Γερμανός μέσω της εταιρείας Sunlight, θυγατρικής του Ομίλου Olympia στρέφεται στην δημιουργία ενός εργοστασίου παραγωγής μπαταριών λιθίου.