Νέα υποχώρηση καταναλωτικής εμπιστοσύνης, «βύθιση» στη βιομηχανία

Η «χαμηλή πτήση» των προσδοκιών στον τομέα της βιομηχανίας αλλά και η σημαντική υποχώρηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης οδήγησαν σε χαμηλότερα επίπεδα τον δείκτη οικονομικού κλίματος για τον Σεπτέμβριο, ο οποιος διαμορφώθηκε στις 109,7 μονάδες, υποχωρώντας κατά 1,5 μονάδες σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα, όπως δείχνουν τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το Ινστιτούτο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).

Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι η υποχώρηση καταφθάνει μετά από αρκετούς μήνες όπου το οικονομικό κλίμα συνεχώς ενισχύονταν, ενώ ακριβώς η ίδια πορεία καταγράφηκε τόσο στην ευρωζώνη όσο και στην ΕΕ, με τους αντίστοιχους δείκτες να διαμορφώνονται στις 116,6 και στις 117,8 μονάδες αντίστοιχα, από 118 και 119 μονάδες αντίστοιχα. 

Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση του Ινστιτούτου η πτώση στον δείκτη οικονομικού κλίματος προήλθε από σημαντική εξασθένιση των επιχειρηματικών προσδοκιών στη Βιομηχανία, καθώς και από νέα υποχώρηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, σε συνέχεια της σχετικής αρνητικής τάσης από τον Ιούνιο. Αντίθετα, στις Υπηρεσίες και στις Κατασκευές σημειώθηκε σημαντική βελτίωση προσδοκιών, ενώ οριακή βελτίωση καταγράφηκε και στο Λιανικό Εμπόριο.

Ύστερα από διάστημα πολλών μηνών, στο οποίο οι προσδοκίες βελτιώνονταν σχεδόν συνεχώς στα περισσότερα τμήματα της ελληνικής οικονομίας, η μικρή επιδείνωση του οικονομικού κλίματος αποτελεί, σε μεγάλο βαθμό, μια αναμενόμενη «διορθωτική» εξέλιξη. Άλλωστε, το πρόβλημα της πανδημίας συνεχίζεται με αξιοσημείωτη ένταση, ενώ είναι πιθανές νέες προκλήσεις προσεχώς, καθώς ξεκινά η φθινοπωρινή περίοδος με στασιμότητα στην πρόοδο του εμβολιασμού. Δεν φαίνεται ωστόσο να αποτέλεσε ανασχετικό παράγοντα στον τομέα του τουρισμού, όπου επικρατεί ικανοποίηση των επιχειρήσεων.

Επιπλέον, από την ταχύτερη της αναμενόμενης ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, προκαλείται έντονη άνοδος των τιμών των ενεργειακών προϊόντων. Προς το παρόν, οι επιπτώσεις των αυξήσεων είναι εντονότερες στη βιομηχανία και τα νοικοκυριά, όμως όσο οι τιμές παραμένουν υψηλά, τα προβλήματα μπορεί να διευρύνονται στην παραγωγή, στις εφοδιαστικές αλυσίδες και την απασχόληση. Εγχωρίως, πλέον σημαντικές θα είναι οι εξελίξεις σχετικά με την εκκίνηση και υλοποίηση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης, σε συνδυασμό με τις συνοδευτικές μεταρρυθμίσεις. 

Αναλυτικότερα:

• ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ: Επιδείνωση προσδοκιών, από χειροτέρευση εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση και προβλέψεων για την παραγωγή προσεχώς. Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία υποχώρησε αισθητά τον Σεπτέμβριο, στις 106,9 (από 112,3 τον Ιούλιο) μονάδες, επίπεδο πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (86,4 μον.). Από τις μεταβλητές του δείκτη, το ήπια θετικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση στράφηκε εκ νέου σε αρνητικό, το ύψος των αποθεμάτων ενισχύθηκε ήπια, ενώ το ισοζύγιο προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες εξασθένισε αισθητά.
• ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ: Σημαντική βελτίωση των προσδοκιών, προερχόμενη αποκλειστικά από τα Δημόσια Έργα. Στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 21,5 ετών. Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές ενισχύθηκε αισθητά τον Σεπτέμβριο, στις 153,5 μονάδες (από 148,6 μον. τον Ιούλιο), επίπεδο κατά πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (53,7 μονάδες) και το τρίτο μεγαλύτερο διαχρονικά, μετά από εκείνο του Μαρτίου και του Απριλίου του 2000. Στους επιμέρους κλάδους, σημειώθηκε έντονη βελτίωση στα Δημόσια Έργα, ενώ οι προσδοκίες στις Ιδιωτικές Κατασκευές υποχώρησαν αισθητά. Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων ενισχύθηκαν, ενώ αντίθετα οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση βελτιώθηκαν σημαντικά
• ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ: Μικρή ενίσχυση προσδοκιών, κυρίως λόγω ρευστοποίησης αποθεμάτων σε Πολυκαταστήματα και Είδη Οικιακού εξοπλισμού. Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο ενισχύεται ελαφρώς τον Σεπτέμβριο στις 103,6 (από 102,6) μονάδες. Η ήπια βελτίωση είναι αποτέλεσμα της κυρίως ανόδου του δείκτη στα Είδη οικιακού εξοπλισμού και τα Πολυκαταστήματα, καθώς στους υπόλοιπους κλάδους η πορεία ήταν πτωτική.
• ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ: Σημαντική βελτίωση στις επιχειρηματικές προσδοκίες, αισιοδοξία για τη τρέχουσα ζήτηση. Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες παρουσιάζει νέα ενίσχυση τον Σεπτέμβριο και διαμορφώνεται στις 125,8 μονάδες, από 120,8 τον Ιούλιο. Από τις επιμέρους μεταβλητές του δείκτη, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση βελτιώνονται αισθητά, όπως και εκείνες για τη ζήτηση, αν και οι πολύ αισιόδοξες προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή τους εξασθενούν ελαφρώς. 
• ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ: Νέα υποχώρηση καταναλωτικής εμπιστοσύνης, από επιδείνωση προβλέψεων για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών και της πρόθεσής τους για μείζονες αγορές. Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχώρησε αισθητά τον Σεπτέμβριο και διαμορφώθηκε στις –38,3 (από –32,9) μονάδες, επίπεδο ελαφρώς υψηλότερο εκείνου πριν ένα χρόνο (-41,0 μονάδες)1. Οι πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με την υγειονομική κρίση θεωρείται πως αποτέλεσαν τη βασική αιτία της νέας επιδείνωσης, καθώς αυτή συνεχίζεται με σχετικά υψηλή ένταση, ενώ ο ρυθμός της εμβολιαστικής διαδικασίας έχει επιβραδυνθεί. Τούτων δεδομένων, είναι αρκετά πιθανό το φθινόπωρο εκ νέου να παρουσιαστούν προκλήσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Η εκκίνηση της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων για τους μη εμβολιασμένους επίσης θεωρείται πως είχε αντίκτυπο στις προσδοκίες ενός τμήματος των νοικοκυριών. Μια άλλη εξέλιξη λόγω του υγειονομικού θέματος που πλέον επηρεάζει τα νοικοκυριά είναι η ταχύρρυθμη άνοδος των τιμών της ενέργειας και άλλων βασικών εμπορευμάτων. Αυτές οι επιδράσεις αναμένεται να διευρυνθούν και θα κλιμακωθούν τους επόμενους μήνες, με σημαντικό αντίκτυπο στις προσδοκίες.