Αγωνία για την αξιολόγηση από Fitch, ελπίδες για νέα αναβάθμιση

Με την ελπίδα ότι η Ελλάδα μπορεί έλθει απόψε ένα βήμα πιο κοντά στην κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας περιμένουν τα κυβερνητικά στελέχη τις αποψινές ανακοινώσεις από τον οίκο Fitch, ενώ είναι γενικώς αποδεκτό ότι η σημερινή αξιολόγηση από τον αμερικανικό οίκο έχει έντονα «πολιτικό χρώμα», αφού τα στοιχεία στα οποία θα στηριχθεί μπορούν να υποστηρίξουν όλες τις πιθανές εκδοχές, από τη διατήρηση σταθερής βαθμολογίας, ως την αλλαγή των προοπτικών (outlook) σε θετικές, ή ακόμη και την αναβάθμιση ένα σκαλοπάτι χαμηλότερα από την επενδυτική βαθμίδα.

Η αξιολόγηση από την Fitch έχει αυξημένη βαρύτητα γιατί πρόκειται για τον οίκο που, μαζί με τη Standard & Poor's δίνουν την υψηλότερη βαθμολογία στο ελληνικό χρέος, το οποίο τοποθετούν στη βαθμίδα του BB, η οποία απέχει δύο βαθμίδες από την επενδυτική (investment grade).

Μάλιστα, όπως φαίνεται και στον πίνακα, η Fitch είχε αναβαθμίσει την Ελλάδα πρώτη στο διπλό "B", ενώ η S&P το έκανε μόλις στις 26 Απριλίου. Η τελευταία κίνηση της Fitch, εν μέσω αβεβαιότητας λόγω της πανδημίας, στις 24 Απριλίου 2020, ήταν να αφαιρέσει τις θετικές προοπτικές της αξιολόγησης, κάτι που σημαίνει ότι ανέστειλε για το επόμενο διάστημα ενδεχόμενη αναβάθμιση.

Οι βαθμολογίες της Ελλάδας από τους οίκους

 

Για τη νέα αξιολόγηση της χώρας από την Fitch, που θα ανακοινωθεί αργά απόψε, όλα τα σενάρια είναι ανοικτά, καθώς υπάρχουν στοιχεία που μπορούν να δικαιολογήσουν οποιαδήποτε απόφαση του οίκου, εκτός βέβαια από μια υποβάθμιση. Η Citi εκτιμά ότι υπάρχουν πιθανότητες βελτίωσης της αξιολόγησης. Ένα σενάριο είναι να αλλάξει το outlook σε θετικό και να ευθυγραμμισθεί η Fitch με την S&P. Αυτό θα σήμαινε προαναγγελία αναβάθμισης σε μεταγενέστερο χρόνο. Το άλλο σενάριο, που συγκεντρώνει μικρότερες πιθανότητες αλλά δεν αποκλείεται, είναι να ανεβάσει τη βαθμολογία ο οίκος κατά ένα σκαλοπάτι.

Η καλύτερη από το αναμενόμενο ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, τα πολύ χαμηλά επιτόκια δανεισμού που διατηρούν τη βιωσιμότητα του χρέους, η ισχυρή ώθηση στην οικονομία από το Ταμείο Ανάκαμψης και η γρήγορη πρόοδος στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών, με την ενεργοποίηση δεύτερου κύκλου του σχεδίου «Ηρακλής» είναι παράγοντες που θα υποστήριζαν μια αναβάθμιση. Η έντονη αβεβαιότητα που δημιουργεί η πανδημία και η μεγάλη αύξηση του δημοσίου χρέους αποτελούν εμπόδια για την αναβάθμιση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ιδιαίτερα για τις προβλέψεις για την ανάπτυξη αναμένονται με ενδιαφέρον οι αναθεωρημένες εκτιμήσεις της Fitch, καθώς ως τώρα προβλέπει σχετικά χαμηλό ρυθμό για το 2021, στο 3%, ο οποίος είναι χαμηλότερος από τις αντίστοιχες προβλέψεις των περισσότερων οργανισμών και αναλυτών του ιδιωτικού τομέα.

Η έκθεση του Απριλίου

Πάντως, όπως έχει γράψει το BusinessDaily, από τον Απρίλιο ο οίκος Fitch έχει στείλει σήμα αναβάθμισης της Ελλάδας, μέσα από την έκθεσή του για τη Δυτική Ευρώπη, φροντίζοντας, όμως, να καταγράψει και τις βασικές αδυναμίες που υπάρχουν στην οικονομία.

Σύμφωνα με τον οίκο, τα τρία «αγκάθια» για την Ελλάδα είναι το αδύναμο αναπτυξιακό δυναμικό, το υψηλό επίπεδο Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (NPEs) και το υψηλό δημόσιο και εξωτερικό χρέος. Ταυτόχρονα, όμως, η Ελλάδα διαθέτει καλύτερη διακυβέρνηση αλλά και υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες που βρίσκονται στην ίδια βαθμίδα αξιολόγησης.

Η Fitch θεωρεί ως καταλύτη για την ελληνική οικονομία τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης και φυσικά υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει γρήγορη απορρόφησή τους και ορθή χρήση τους. Επιπρόσθετα και η επιτάχυνση των εμβολιασμών είναι ένας σημαντικός παράγοντας, καθώς θα βοηθήσει την οικονομία να επιστρέψει στην κανονικότητα. 

Ο οίκος θεωρεί ότι ένα από τα βασικά θέματα που θα πρέπει να απασχολήσουν την Ελλάδα είναι η πορεία του τουρισμού φέτος, καθώς συνεχίζει η αβεβαιότητα, αν και όλα δείχνουν ότι το 2021 θα είναι μία πολύ καλύτερη χρονιά για τον κλάδο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. 

Οι εκτιμήσεις του οίκου για τα βασικά οικονομικά - δημοσιονομικά μεγέθη

Η πορεία οικονομίας και δημοσιονομικών μεγεθών

Οι αναλυτές της Fitch τοποθετούν τον ρυθμό ανάπτυξης για φέτος στο 3%, χαμηλότερα από το 3,6% που «βλέπει» η Moody’s, αλλά αναμένουν πραγματικά εκτίναξή της το 2022 με πρόβλεψη ότι η ανάπτυξη θα φθάσει στο 7,6%. 

Θετική θα είναι η πορεία και του ελλείμματος, το οποίο έφθασε στο 9,7% του 2020 και αναμένεται ότι θα υποχωρήσει στο 4% το 2022, παραμένοντας, πάντως, υψηλότερα από τις δεσμεύσεις της Ελλάδας προς τους Ευρωπαίους εταίρους. Η αποκλιμάκωση του χρέους θα είναι σταδιακή, με υποχώρηση στο 192,5% του ΑΕΠ το 2022 από 206,3% του ΑΕΠ το 2021, με τη Fitch να ταυτίζεται με τη Moody’s, η οποία, επίσης, θεωρεί ότι το ελληνικό χρέος θα διατηρηθεί φέτος υψηλότερα από το 200% του ΑΕΠ.

Στους θετικούς καταλύτες για την ελληνική οικονομία, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν πιθανώς σε αναβάθμισή της, περιλαμβάνεται η σταθερή πορεία του χρέους, παρά το σοκ που προκάλεσε η πανδημία. Στα συν και η η συνεχιζόμενη βελτίωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων από τις συστημικές τράπεζες, σύμφωνα με το σχέδιο τιτλοποιήσεων και των χαμηλότερων χρεώσεων απομείωσης.

Στους αρνητικούς καταλύτες το ενδεχόμενο να μην επιτευχθεί η έστω και σταδιακή αποκλιμάκωση του χρέους, να καταγραφούν αναπάντεχες και μη θετικές εξελίξεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα, κυρίως σε ότι αφορά τη μείωση των «κόκκινων δανείων», πορεία που θα πλήξει τόσο την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας όσο και τα δημοσιονομικά μεγέθη.