Έρχεται έκρηξη προσλήψεων στην Ελλάδα, αλλά δεν βρίσκουν εργαζόμενους

Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που αναμένεται να έχει από τις καλύτερες επιδόσεις στον κόσμο ως προς την ζήτηση εργασίας μετά την πανδημία. Όμως οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βρουν αυτό που ψάχνουν, καθώς λείπουν από την αγορά εργασίας που να συνδυάζουν τεχνική εξειδίκευση και άλλα ειδικά προσόντα, αφού καταγράφεται η μεγαλύτερη έλλειψη ταλέντου τα τελευταία 15 χρόνια.

Οι προοπτικές απασχόλησης για το τρίτο τρίμηνο του 2021 είναι στο 15%, όπως αναφέρουν οι εργοδότες σε έρευνα της Manpower Group. Με αυτό το ποσοστό, η Ελλάδα κατατάσσεται τέταρτη παγκοσμίως, πίσω μόνο από ΗΠΑ, Ταϊβάν και Αυστραλία. Όμως, ταυτόχρονα, ελλείψεις καταγράφονται σε τεχνικές ειδικότητες και είναι χαρακτηριστικό ότι ένας στους τρεις εργοδότες αναφέρει ότι δυσκολεύεται να καλύψει θέσεις εργασίας που αφορούν την Πληροφορική και Διαχείριση Δεδομένων.

Η έλλειψη εργαζομένων που θα συνδυάζουν τεχνικές ειδικότητες σε συνδυασμό με άλλες δεξιότητες αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τις επιχειρήσεις καθώς 8 στους 10 δεν καλύπτουν τις ανάγκες προσλήψεων, και πρέπει να προετοιμαστούν για να καλύψουν ρόλους που σχετίζονται κυρίως με την Πληροφορική. Χαρακτηριστικά η Ελλάδα βρίσκεται στη 10^η θέση στη περιοχή της ΕΜΕΑ (Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Αφρική) στη δυσκολία εύρεσης κατάλληλου προσωπικού.

Όπως τονίζει ο Χρήστος Α. Ιωάννου, οικονομολόγος, Διευθυντής Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας ΣΕΒ  στο Business Daily, είναι αναγκαία η συνεχής επανεκπαίδευση των εργαζομένων με την παρακολούθηση επίσημων προγραμμάτων κατάρτισης αλλά και ανεπίσημα μέσα στη δουλειά. Υπογραμμίζει χαρακτηριστικά πως «χρειαζόμαστε μάστορες του 21ου αιώνα. Να είναι οι εργαζόμενοι δημιουργικοί. Δεν χρειαζόμαστε στενές τεχνικές γνώσεις σε ένα αντικείμενο μόνο χωρίς να εξελίσσεται. Ο σύγχρονος εργαζόμενος πρέπει να είναι όπως ο μάστορας που εξελίσσεται και μπορεί να γνωρίζει το σύγχρονο, που θα του επιτρέψει να καινοτομήσει, και να γίνεται δάσκαλος για τους άλλους».

Ισχυρές προοπτικές προσλήψεων

Αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων αναμένεται και στους επτά τομείς οικονομικής δραστηριότητας κατά το διάστημα από τον Ιούλιο έως και τον Σεπτέμβριο. Καθώς το 27% των εργοδοτών αναμένει αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων, το 5% προβλέπει μείωση και το 68% προβλέπει πως δεν υπάρξει κάποια αλλαγή, οι Συνολικές Προοπτικές Απασχόλησης ανέρχονται σε +22%.

Μετά από την εποχική προσαρμογή των δεδομένων, οι συνολικές Προοπτικές Απασχόλησης ανέρχονται σε +15%. Οι προθέσεις προσλήψεων βελτιώνονται κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, και εμφανίζονται ενισχυμένες κατά 23 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους, όταν η COVID-19 άρχισε να έχει αντίκτυπο στην πρόθεση προσλήψεων.

Ο δείκτης των προοπτικων προσλήψεων, προκύπτει όταν από το ποσοστό των εργοδοτών που αναμένουν αύξηση της απασχόλησης αφαιρεθεί το ποσοστό των εργοδοτών που αναμένουν μείωση της απασχόλησης, στην περιοχή ευθύνης τους, κατά το επόμενο τρίμηνο. Το αποτέλεσμα που προκύπτει από αυτόν τον υπολογισμό ονομάζεται Συνολικές Προοπτικές Απασχόλησης.

Οι προοπτικές απασχόλησης ανά κλάδο

Στον κλάδο των Κατασκευών αναμένεται να καταγραφεί ο ισχυρότερος ρυθμός προσλήψεων κατά 27%, ενώ σημαντική αύξηση προσλήψεων θα υπάρξει και στους τομείς των Χρηματοοικονομικών και Παροχής Υπηρεσιών προς Επιχειρήσεις και στον τομέα της Βιομηχανίας/ Παραγωγής, όπου φτάνουν το 25%.

Στο Εμπόριο αναμένεται να υπάρξει αύξηση των προσλήψεων κατά 19% και 17% στην Πρωτογενή Παραγωγή, ενώ πολύ πίσω μένουν οι προσλήψεις στις Λοιπές Υπηρεσίες κατά 9% ενώ στον Τουρισμό αναμένεται μόλις 4% αύξηση του ρυθμού προσλήψεων.

Στις μεγάλες επιχειρήσεις που ξεπερνούν τους 250 εργαζόμενους αναμένεται να υπάρξει ο ισχυρότερος ρυθμός προσλήψεων στο τρίτο τρίμηνο του ετους, σύμφωνα με την Manpower, με τις εποχικά προσαρμοσμένες προοπτικές απασχόλησης να είναι στο 30% και στις μικρές επιχειρήσεις (έως 50 εργαζόμενοι) να είναι στο 21%. Στις μεσαίες  (50-249 εργαζόμενοι) οι προοπτικές πέφτουν στο 12% και στις πολύ μικρές επιχειρήσεις το ποσοστό υποχωρεί στο 11%.

Τι ικανότητες χρειάζονται οι εργαζόμενοι

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Manpower, το 2019, το 77% των εργοδοτών ανέφεραν ότι δεν μπορούν να καλύψουν τις θέσεις εργασίας, ενώ το 2018 το ποσοστό αυτό ήταν στο 61%. Ποσοστά που αν και χαμηλότερα από τα φετινά, είναι ωστόσο κατά πολύ υψηλότερα από το 29% που αναφέρονταν το 2010. Καθώς οι επιχειρήσεις αξιοποιούν την τεχνολογία, σε νέες, πιο ευέλικτες δομές και νέους τρόπους οργάνωσης, εκτέλεσης, διαχείρισης και αξιολόγησης της εργασίας στη βάση του τρίπτυχου "τεχνολογία – ευελιξία - ανθρωποκεντρικότητα", οι εργαζόμενοι καλούνται να λειτουργήσουν σε λιγότερο ιεραρχικές δομές με μεγαλύτερη ομαδικότητα.

Ειδικότερα, οι εργοδότες δυσκολεύονται σε ποσοστό 31% να βρουν εργαζομένους σε Πληροφορική/Δεδομένα. Με 21% ακολουθεί η Βιομηχανία/Παραγωγή, 20% στην Εφοδιαστική αλυσίδα/Επιχειρησιακές Λειτουργίες, και 15% σε Πωλήσεις/Μάρκετινγκ. Παράλληλα καταγράφεται και έλλειψη προσωπικών δεξιοτήτων με την Ηγεσία και Κοινωνική Επιρροή να έρχεται πρώτη με ποσοστό 58% ενώ η Ανάληψη Πρωτοβουλιών με 51%. Η Δημιουργικότητα και Αυθεντικότητα βρίσκεται σε έλλειψη σύμφωνα με 49% των εργοδοτών καθώς και η Κριτική Σκέψη και Ανάλυση για το 48%.

Ο ΣΕΒ από την πλευρά του, σε έκθεση του είχε επισημάνει πως οι τεχνολογίες που έρχονται με την 4^η βιομηχανική επανάσταση αναπροσαρμόζουν τον τρόπο εργασίας κάνοντας αναγκαία την επανεκπαίδευση των ανθρωπίνου δυναμικού καθώς αλλάζουν οι δεξιότητες που απαιτούνται. Πολλές επαναλαμβανόμενες εργασίες αυτοματοποιούνται, ενώ, αυξάνεται η ζήτηση για ανθρώπινο δυναμικό με συνδυασμένες δεξιότητες και γνώσεις από διαφορετικά γνωστικά πεδία.

Όπως αναφέρει ο κ. Ιωάννου, «χρειαζόμαστε ένα συνδυασμό τεχνικών δεξιοτήτων που θα είναι ενημερωμένες καθώς σε πολλά επάγγελματα υπάρχουν πλέον ψηφιακές εφαρμογές, αλλά και προσωπικών δεξιοτήτων ώστε να μπορούμε να συνεργαζόμαστε, να μαθαίνουμε και να δημιουργούμε». Επισημαίνει επίσης πως «αντί να μαθαίνουν τα παιδιά  να κάνουην "παπαγαλία" το μάθημα, που το αποστηθίζεις και μετά να το ξεχνά, όπως συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό, πρέπει να μάθεις να αξιολογείς πηγές και επίσης να συνεργάζεσαι ώστε να μην βλέπεις την μια άποψη του μαθήματος αποκομμένο, αλλά να βλέπεις την πρακτική του εφαρμογή στην καθημερινή ζωή και προβλήματα στο ψηφιακό περιβάλλον. Είναι μεγάλη η πρόκληση για την Παιδεία».

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δημιουργεί νέα επαγγέλματα και θέσεις εργασίας, αλλάζοντας αλλά και καταργώντας πολλά επαγγέλματα, ενώ παράλληλα μειώνεται σημαντικά ο ωφέλιμος χρόνος ζωής των δεξιοτήτων. Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, το 40% των εργαζομένων, χαμηλών αλλά και υψηλών προσόντων (στην ιατρική, τη μηχανική, τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, κ.ο.κ) θα πρέπει να επανακαταρτιστεί για διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών.

Όσο πιο προηγμένες είναι οι γνωστικές (ψηφιακές δεξιότητες, δεξιότητες STEM – Science, Technology, Engineering, Mathematics, ξένες γλώσσες, κ.α.) και οι σύνθετες δεξιότητες, (δημιουργικότητα, ομαδικότητα, επίλυση προβλημάτων, κ.α.) τόσο πιο πολλές οι ευκαιρίες δυναμικής εξέλιξης. Για αυτό, υπογραμμίζεται η ανάγκη διαρκούς αναβάθμισης δεξιοτήτων και επανακατάρτισης και ο εμπλουτισμός και η διαρκής ανανέωση των γνώσεων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.

Τα επαγγέλματα που υπόσχονται μελλοντική καριέρα

Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στις υψηλότερες θέσεις της Ευρώπης στην επιστημονική έρευνα, το ανθρώπινο αυτό δυναμικό δεν βρίσκει διέξοδο προς τον ιδιωτικό τομέα με την χώρα να βρίσκεται μονίμως ουραγός στην καινοτομία, κινδυνεύοντας να χάσει το τρένο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.

Ο ΣΕΒ στο παρελθόν είχε διαπιστώσει πως το εκπαιδευτικό μας σύστημα αποτυγχάνει να ευθυγραμμιστεί με τις σημερινές παραγωγικές προκλήσεις και το αποτέλεσμα είναι οι επιχειρήσεις να μην βρίσκουν εργαζόμενους και στελέχη με τις δεξιότητες που αναζητούν, παρά την αφθονία πτυχιούχων ανώτατης εκπαίδευσης. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Θεόδωρος Φέσσας είχε τόνισει πως «η αναβάθμιση και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και η κάλυψη του χάσματος γνώσης και δεξιοτήτων είναι ο πλέον κρίσιμος συντελεστής ανάπτυξης και ευημερίας στο κατώφλι της 4ης βιομηχανικής επανάστασης». Είχε κάνει λόγο για «διαρθρωτικό πρόβλημα των αστοχιών της τεχνικής, τεχνολογικής και επαγγελματικής μας εκπαίδευσης και κατάρτισης, που σηματοδοτεί την αποτυχία του εκπαιδευτικού μας συστήματος να ευθυγραμμιστεί με τις σημερινές παραγωγικές προκλήσεις».

Όπως ανέφερε ο ΣΕΒ, τα 11 επαγγέλματα που έχουν μεγάλη ζήτηση από τις επιχειρήσεις και μπορούν να προσφέρουν σε όσους τα ακολουθήσουν ικανοποιητική επαγγελματική πρόοδο έχουν κατά βάση τεχνικό προσανατολισμό:

1. Μηχανικός Δικτύων και Βάσεων Δεδομένων
2. Μηχανικός Ανάπτυξης Λογισμικού
3. Τεχνικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστικών Συστημάτων και Δικτύων
4. Τεχνικός Βιομηχανικών Εγκαταστάσεων
5. Τεχνικός Αυτοματισμών
6. Στέλεχος Διαχείρισης Ασφάλειας & Ποιότητας Τροφίμων
7. Εργοδηγός κλάδου εξόρυξης
8. Στέλεχος προώθησης εξαγωγών
9. Στέλεχος εφοδιαστικής αλυσίδας
10. Τεχνικός Ηλεκτρολογικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων και Δικτύων
11. Χειριστής μηχανημάτων έργου