Με θετικά σχόλια για την επιτάχυνση της εξυγίανσης των ισολογισμών πέρασε το τραπεζικό σύστημα το διπλό τεστ από τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς και το ΔΝΤ. Όμως, στις εκθέσεις που δημοσιεύθηκαν χθες επισημαίνεται με αρκετή έμφαση μια σοβαρή ανακολουθία στην εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου, ενώ το Ταμείο επανέρχεται στην έκφραση προβληματισμού για την επάρκεια των τραπεζικών κεφαλαίων. Η Κομισιόν δίνει και μια είδηση, καθώς προαναγγέλλει έγκριση αλλαγής στον νόμο για τον «Ηρακλή», ώστε να παραταθεί ο χρόνος ανάκτησης δανείων από τις εταιρείες διαχείρισης.
Ειδικότερα, οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί (Κομισιόν και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) υπογραμμίζουν στη 10η έκθεση μεταμνημονιακής αξιολόγησης της οικονομίας ότι, αφενός, τέθηκε σε εφαρμογή ο νέος πτωχευτικός νόμος, που αποτελεί μια πολύ σημαντική μεταρρύθμιση και, αφετέρου, οι τράπεζες επιταχύνουν τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων με τις τιτλοποιήσεις μέσω του σχεδίου «Ηρακλής». Επίσης, σημειώνουν ως θετική εξέλιξη την επιτυχή αύξηση μετοχικού κεφαλαίου από την Τράπεζα Πειραιώς. Τονίζουν, επιπλέον, ότι τα πρώτα στοιχεία για τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που δημιουργεί η πανδημία, δείχνουν πως, εάν δεν υπάρξουν δυσάρεστες εκπλήξεις, αυτά θα διαμορφωθούν σε χαμηλά επίπεδα, κάτω από το ελάχιστο όριο του εύρους προβλέψεων της Τράπεζας της Ελλάδος (8 δισ. ευρώ).
Όμως, δίπλα σε αυτές τις θετικές επισημάνσεις, υπάρχουν και αρκετοί «αστερίσκοι» τόσο για τις τράπεζες, όσο και για την εφαρμογή του πτωχευτικού νόμου:
- Τραπεζικά κεφάλαια: Οι Θεσμοί επισημαίνουν ότι, παρά το γεγονός ότι η συνολική κεφαλαιακή θέση των τραπεζών είναι γενικά επαρκής, δεν παύουν να δημιουργούν προκλήσεις η χαμηλή κερδοφορία και η χαμηλή ποιότητα του ενεργητικού. Οι τράπεζες λαμβάνουν μέτρα κεφαλαιακής ενίσχυσης για να καλύψουν τα κόστη των επερχόμενων τιτλοποιήσεων και τη σταδιακή απόσυρση των μέτρων χαλάρωσης των εποπτικών κανόνων, όμως η χαμηλή κερδοφορία μπορεί να δημιουργήσει προκλήσεις μέλλον, ενώ ενδέχεται να υπάρξει και αύξηση του ήδη υψηλού ποσοστού συμμετοχής των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTC) στα κεφάλαια των τραπεζών. Το ποσοστό αυτό ήταν 59% στα τέλη του 2020. Παράλληλα, εφιστάται προσοχή στην ενίσχυση των δεσμών ανάμεσα στις τράπεζες και στο Δημόσιο, ως αποτέλεσμα της αύξησης των θέσεων σε κρατικά ομόλογα, της συμμετοχής του κράτους στο κεφάλαιο των τραπεζών και των κρατικών εγγυήσεων του «Ηρακλή». Τονίζεται, επίσης, ότι μεσοπρόθεσμα μπορεί να αυξηθεί το κόστος έκδοσης μακροπρόθεσμων τίτλων από τις τράπεζες, επειδή, όπως και όλες οι ευρωπαϊκές, θα είναι υποχρεωμένες να εκδώσουν χρέος που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ενδεχόμενο bail-in, βάσει των σχετικών κανονισμών.
- Πτωχευτικός νόμος: Με έμφαση επισημαίνεται στην έκθεση ότι θα κρατήσει πολύ περισσότερο από όσο αρχικά αναμενόταν η διαδικασία σύστασης του φορέα που θα αγοράζει τις κατοικίες των ασθενέστερων δανειοληπτών από τους πλειστηριασμούς και θα τις εκμισθώνει στους οφειλέτες, ώστε να αποφεύγονται οι εξώσεις. Σύμφωνα με τις νεότερες εκτιμήσεις της κυβέρνησης, παρότι ο φορέας έπρεπε να λειτουργεί από την 1η Ιουνίου, τελικά προβλέπεται να ενεργοποιηθεί στο τέλος Μαρτίου του 2022. Η Κομισιόν σημειώνει την εκτίμηση της κυβέρνησης ότι αυτό δεν θα επηρεάσει την εφαρμογή του πτωχευτικού νόμου, όμως μένει αναπάντητο το ερώτημα τι θα συμβαίνει ως τον επόμενο Μάρτιο με τους οικονομικά ασθενέστερους δανειολήπτες, που θα χάνουν τις κατοικίες τους σε πλειστηριασμούς, εάν δεν βρίσκεται σε λειτουργία ο νέος φορέας. Επίσης, η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι ο νέος φορέας θα πρέπει να είναι ιδιωτικός και όχι δημόσιος, ώστε να αποφευχθούν δημοσιονομικές επιβαρύνσεις. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τον νόμο, ο φορέας θα είναι ιδιωτικός, αλλά το τελευταίο διάστημα εξετάζεται από την κυβέρνηση το ενδεχόμενο να είναι δημόσιος.
Η Κομισιόν δίνει, τέλος, μια σημαντική είδηση που αφορά την πορεία των τιτλοποιήσεων του σχεδίου «Ηρακλής». Η κυβέρνηση εξετάζει να αυξηθεί το χρονικό περιθώριο που έχουν οι εταιρείες διαχείρισης δανείων για να επιτύχουν τους στόχους ανάκτησης τιτλοποημένων, μη εξυπηρετούμενων δανείων, λόγω της καθυστέρησης που προκάλεσε το «πάγωμα» πλειστηριασμών και μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης την περίοδο της πανδημίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως σημειώνεται στην έκθεση, έχει ήδη εγκρίνει αυτή την παράταση, κρίνοντας ότι δεν αντίκειται στο θεσμικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις.
Σχετικά με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, σημειώνεται ότι έχει ολοκληρώσει την αξιολόγηση των διοικήσεων των συστημικών τραπεζών και θα εκδώσει μια λίστα συστάσεων προς τις τράπεζες. Μετά την πρόσφατη αλλαγή του ιδρυτικού νόμου για το ΤΧΣ, ώστε να συμμετέχει σε αυξήσεις κεφαλαίου τραπεζών ως απλός επενδυτής, αναμένονται τον Οκτώβριο νέες πρωτοβουλίες από την κυβέρνηση, για να αντιμετωπισθούν βασικά θέματα, όπως ο χρόνος ζωής του ΤΧΣ, η διακυβέρνησή του, τα ειδικά δικαιώματα που έχει στις τράπεζες, η στρατηγική αποεπένδυσης και τα κριτήρια επιλογής μελών διοικητικού συμβουλίου από τις τράπεζες.
«Προσοχή στα κεφάλαια», συνιστά το ΔΝΤ
Από την πλευρά του, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επανέρχεται στον προβληματισμό που κατ' επανάληψη έχει εκφράσει, σε διάφορες χρονικές συγκυρίες, για την επάρκεια των τραπεζικών κεφαλαίων. Στην ανακοίνωση των βασικών συμπερασμάτων της έκθεσης του άρθρου 4 για την Ελλάδα, τονίζεται ότι οι τιτλοποιήσεις του σχεδίου «Ηρακλής» μπορούν μεν να φέρουν ταχεία μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, αλλά είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του σχεδίου να καταφέρουν οι τράπεζες να αντλήσουν τα πρόσθετα κεφάλαια που θα απαιτηθούν για να καλυφθούν οι ζημιές από τις τιτλοποιήσεις.
Το Ταμείο υπογραμμίζει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι έτοιμη να εφαρμόσει εναλλακτικό σχέδιο, στην περίπτωση που δεν καταφέρουν οι τράπεζες να αντλήσουν κεφάλαια ή αν πραγματοποιηθούν κάποια από τα ρίσκα που ενέχει το σχέδιο. Σε αυτό το σημείο μάλιστα, σημειώνεται ότι η κυβέρνηση έχει «βάλει στο ράφι» το σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος για bad bank, για αυτό και θα πρέπει, σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους, να εκπονήσει ένα σχέδιο για τη βελτίωση της ποιότητας των τραπεζικών κεφαλαίων, δηλαδή για την αντιμετώπιση του προβλήματος που δημιουργεί η μεγάλη συμμετοχή του DTC στα κεφάλαια.
Ως εναλλακτικό σχέδιο, που θα μπορούσε να εφαρμοσθεί ξεχωριστά σε όσες τράπεζες δεν καταφέρουν να αντλήσουν τα απαιτούμενα κεφάλαια, το Ταμείο προτείνει τη μετατροπή του DTC σε μετοχές, με αντίστοιχη συνεισφορά κεφαλαίων από το Δημόσιο, δηλαδή μια μορφή κρατικοποίησης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
