Σοβαρή εμπλοκή στη διαδικασία διαμόρφωσης του ειδικού μηχανισμού που θα επιταχύνει το μεγάλα έργα, ενόψει της αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του κοινοτικού προϋπολογισμού, προκαλεί η αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει στο παρασκήνιο ανάμεσα στο υπουργείο Υποδομών και στο ΤΑΙΠΕΔ, που, όπως έχει συμφωνηθεί με τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς, θα αναλάβει καίριο ρόλο στην προετοιμασία των έργων, από κοινού με μεγάλο διεθνή χρηματοπιστωτικό οργανισμό, ο οποίος θα αναλάβει καθήκοντα στρατηγικού εταίρου.
Η συμφωνία με τους Θεσμούς να αναλάβει το ΤΑΙΠΕΔ ειδικό και βαρύνοντα ρόλο, ώστε να μην επαναληφθούν τα φαινόμενα των τεράστιων καθυστερήσεων στις δημόσιες επενδύσεις, έχει προκαλέσει σφοδρή αντίδραση από το υπουργείο Υποδομών, το οποίο επιδιώκει να μειώσει το αντικείμενο της νέας Μονάδας Προετοιμασίας Έργων (Project Preparation Facility), η οποία θα λειτουργήσει στο ΤΑΙΠΕΔ. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του BusinessDaily, το υπουργείο κερδίζει έδαφος στο παρασκήνιο, καθώς έχει ήδη υπάρξει «ροκάνισμα» των διαγωνισμών που θα αναλάβει να προετοιμάσει το ΤΑΙΠΕΔ, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις για τον κατάλογο των έργων.
Το Ταμείο έχει πάντως προχωρήσει σε προσλήψεις για να στελεχωθεί η νέα μονάδα, η οποία όμως παραμένει θεσμικά μετέωρη, αφού μέχρι σήμερα δεν έχει κατατεθεί η νομοθετική ρύθμιση, η οποία θα αλλάξει τον ιδρυτικό του νόμου ώστε να τεθεί σε λειτουργία η Μονάδα Προετοιμασίας Έργων. Το αρχικό σχέδιο για ένταξη περίπου 40 έργων στη νέα μονάδα φαίνεται, σε κάθε περίπτωση, πως... πάει περίπατο, ή τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν αρμόδια κυβερνητικά στελέχη που διαφώνησαν με το συγκεκριμένο μοντέλο.
Όπως έγραψε προ ημερών το Business Daily, η λειτουργία του μηχανισμού επιτάχυνσης έργων θεωρήθηκε απαραίτητη προκειμένου να κερδηθεί χρόνος για την ωρίμανση, από πλευράς μελετών, κ.α., έργων ή επενδύσεων που θα ενταχθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης. Οι κοινοτικές υπηρεσίες γνωρίζουν πως σήμερα απαιτούνται περίπου 60 μήνες από την έναρξη προετοιμασίας ενός έργου μέχρι την υπογραφή της σχετικής σύμβασης. Συχνά χρειάζονται ακόμα περισσότερα χρόνια μέχρι την ανάθεση της σύμβασης, ενώ διάφορες ελλείψεις στην προετοιμασία οδηγούν σε καθυστερήσεις στην έναρξη των εργασιών.
Η συμφωνία με τους δανειστές προβλέπει πως στο νέο μηχανισμό προετοιμασίας έργων του ΤΑΙΠΕΔ θα ενταχθούν στρατηγικά έργα, με προϋπολογισμό μεγαλύτερο των 20 εκατ. ευρώ, στους τομείς της ενέργειας, του περιβάλλοντος, των μεταφορών και της τεχνολογίας. Εκτιμάται πως συνολικά θα ενταχθούν 40 – 45 έργα με μέσο προϋπολογισμό που θα φτάνει τα 120 εκατ. ευρώ, δηλαδή το ΤΑΙΠΕΔ θα αναλάβει να επιταχύνει συνολικές επενδύσεις κοντά στα 5 δισ. ευρώ, τουλάχιστον με βάση όσα υποσχέθηκε η ελληνική πλευρά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της όγδοης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, που ολοκληρώθηκε τον περασμένο Νοέμβριο.
Η διαπραγμάτευση με τους Θεσμούς
Η κυβέρνηση είχε να αντιμετωπίσει έντονη δυσπιστία των ευρωπαϊκών Θεσμών έναντι των διοικητικών μηχανισμών που ασχολούνται με τις δημόσιες επενδύσεις, καθώς επί σειρά ετών σημειώνονται τεράστιες καθυστερήσεις και σοβαρές εμπλοκές στην απορρόφηση των πόρων, κοινοτικών και εθνικών, ενώ κατ' επανάληψη οι Θεσμοί είχαν επιμείνει να διορθωθούν κραυγαλέες δυσλειτουργίες, όπως, για παράδειγμα, οι σοβαρές δυσκολίες στην επικοινωνία ανάμεσα στα συναρμόδια υπουργεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και στην όγδοη μεταμνημονιακή αξιολόγηση διαπιστωνόταν ότι είχαν προβλήματα ασυμβατότητας τα συστήματα πληροφορικής των υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η παρακολούθηση και καταγραφή των επενδύσεων.
Για να ξεπεράσει τις ανησυχίες των ευρωπαϊκών Θεσμών για την επάρκεια των υπουργείων στη διεκπεραίωση της δύσκολης αποστολής για την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, συνολικά 32 δισ. ευρώ που πρέπει να απορροφηθούν σε πολύ σύντομο χρόνο και χωρίς δυνατότητες αναβολών, η κυβέρνηση πρότεινε ένα... bypass των υπουργείων, δηλαδή να διαμορφωθεί μια ειδική δομή για τα έργα από τον νέο κοινοτικό προϋπολογισμό και το Ταμείο Ανάκαμψης:
- Για την επιλογή των μεγάλων, στρατηγικών έργων υποδομής που θα χρηματοδοτηθούν, συμφωνήθηκε ότι τον κύριο ρόλο θα αναλάβει το Μέγαρο Μαξίμου, δημιουργώντας έναν ειδικό μηχανισμό που, όπως σημείωνε η Κομισιόν στην όγδοη έκθεση αξιολόγησης, θα βρεθεί εκτός της κύριας δομής των αρμόδιων υπουργείων, ώστε «να αποφεύγονται οι συγκρούσεις συμφέροντος», δηλαδή να γίνεται επιλογή έργων με αμεροληψία και όχι επειδή αυτά προωθούνται από υπουργεία που θέλουν να αυξήσουν το αντικείμενο του έργου τους.
- Για την προετοιμασία των έργων, όπως προαναφέρθηκε, συμφωνήθηκε η δημιουργία της Μονάδας Προετοιμασίας Έργων στο ΤΑΙΠΕΔ, ενώ θα επιλεγεί ως στρατηγικός εταίρος ένας διεθνής χρηματοπιστωτικός οργανισμός. Η πρόταση αυτή κέρδισε την εμπιστοσύνη των ευρωπαϊκών Θεσμών, δεδομένου ότι θεωρούν πως το ΤΑΙΠΕΔ, που ιδρύθηκε με βάση το πρώτο μνημόνιο ακριβώς για να προωθήσει τις ιδιωτικοποιήσεις ταχύτερα από τα συναρμόδια υπουργεία, έχει τα εχέγγυα για να αναλάβει αυτή την ιδιότυπη προσπάθεια παράκαμψης των υπουργείων.
Η κατάληξη της διαμάχης ανάμεσα στο υπουργείο Υποδομών και στο ΤΑΙΠΕΔ αναμένεται μέσα στον Απρίλιο, όταν η κυβέρνηση θα κάνει τις τελικές διαπραγματεύσεις για το θέμα με τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς, στο πλαίσιο της κρίσιμης, 10ης αξιολόγησης, από την ολοκλήρωση της οποίας θα εξαρτηθεί και η ενεργοποίηση των επόμενων μέτρων για το χρέος, ύψους 640 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αν υπάρξει ένα «ψαλίδισμα» των αρμοδιοτήτων του ΤΑΙΠΕΔ που ουσιαστικά θα ακυρώνει το ρόλο του και θα διατηρεί την προετοιμασία των μεγάλων συμβάσεων στη σφαίρα αρμοδιότητας του υπουργείου Υποδομών, αναμένεται να εκδηλωθεί έντονη αντίδραση των Θεσμών.
Αντιπαράθεση και για την Αττική Οδό
Η υπόθεση με τη Μονάδα Προετοιμασίας Έργων προστίθεται στο ήδη βαρύ κλίμα στις σχέσεις μεταξύ ΤΑΙΠΕΔ και υπουργείου Υποδομών, που έχει δημιουργηθεί με αφορμή το νέο διαγωνισμό που προωθεί το Ταμείο για τη σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού. Η σημερινή σύμβαση λήγει τον Οκτώβριο του 2024 και στο ΤΑΙΠΕΔ εξετάζουν το ενδεχόμενο να ενταχθούν στη νέα σύμβαση και ορισμένες επεκτάσεις ή συμπληρωματικά έργα.
Το σχέδιο έχει ήδη προκαλέσει την αντίδραση του υπουργείου Υποδομών που έχει ανακοινώσει πως μία από τις επεκτάσεις, της Λεωφόρου Κύμης μέχρι την εθνική οδό, θα προκηρυχθεί ως δημόσιο έργο μέσα στον χρόνο. Δεν γνωρίζουμε όμως τι θα γίνει με τη δεύτερη επέκταση που είχε υποσχεθεί να προκηρύξει ως δημόσιο έργο το υπουργείο, αυτή της περιφερειακής Υμηττού μέχρι τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
