«Ριγμένες» παραμένουν οι γυναίκες επιχειρηματίες που ξεκινούν μία επιχείρηση και λαμβάνουν λιγότερη χρηματοδότηση συγκριτικά με άνδρες στην ίδια κατάσταση, αν και τα στοιχεία δείχνουν ότι είναι πιο αποδοτικές από τους άνδρες.
Μάλιστα τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα αν πρόκειται για μη λευκές γυναίκες ή για γυναίκες που ξεκινούν μία επιχείρηση σε κάποια από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Ωστόσο αυτό δεν είναι –και δε θα έπρεπε να είναι– μόνο πρόβλημά τους. Η δυσκολία αυτή στο να βρουν την απαραίτητη χρηματοδότηση για την επιχειρηματική τους κίνηση πάει πίσω τις ίδιες, δεν συνεισφέρει στην οικονομία και, τέλος, ίσως είναι και μία χαμένη ευκαιρία για τους ίδιους τους επενδυτές. Μάλιστα είναι πολλές οι έρευνες που επιβεβαιώνουν ότι οι γυναίκες επιχειρηματίες, που λαμβάνουν χρηματοδότηση, αναπτύσσουν επιχειρήσεις που αποδίδουν το ίδιο, ή ακόμα και καλύτερα, από τους άνδρες επιχειρηματίες, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι επενδυτές χάνουν ίσως νέες ευκαιρίες.
Σύμφωνα με τη Λευκή Βίβλο της UBS για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, με τίτλο THE FUNDING GAP: INVESTORS & FEMALE ENTREPRENEURS, μόνο το 2% των επενδύσεων σε νεοσύστατες επιχειρήσεις προορίζονται για startups υπό την ηγεσία των γυναικών, παρά το γεγονός ότι το 38% των ιδρυτών νεοσύστατων επιχειρήσεων είναι γυναίκες. Επίσης, λιγότερο από το 3% της χρηματοδότησης προορίζεται για εταιρείες με γυναίκα CEO. Λιγότερο από το 0,2% της χρηματοδότησης των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών (VC) προορίζεται για αφροαμερικανίδες επιχειρηματίες. Στην Ευρώπη, μόνο το 2% των επενδυτικών κεφαλαίων προορίζεται για startups που αποτελούνται από ομάδες γυναικών, ενώ το 5% για ομάδες και των δύο φύλων.
Ακόμα και στα υψηλά κλιμάκια, το χάσμα παραμένει τεράστιο. Είναι ενδεικτικό ότι οι κορυφαίες γυναίκες ιδρύτριες εταιρειών συγκεντρώνουν σημαντικά λιγότερα χρήματα από τους άνδρες σε αντίστοιχες θέσεις - 50 εκατ. δολ. έναντι 226 εκατ. δολ. - και επιτυγχάνουν χαμηλότερες αποτιμήσεις για τις εταιρείες τους - 65,5 εκατ. δολ. έναντι 400,4 εκατ. δολ. Με τα παραπάνω, δεν κάνει αίσθηση το γεγονός ότι στην συντριπτική τους πλειοψηφία, στο 86% των επιχειρήσεων που χρηματοδοτούνται από επιχειρηματικά κεφάλαια δεν έχουν γυναίκες σε διοικητικές θέσεις.
Ζημιά για τους επενδυτές η γυναικεία υποχρηματοδότηση
Σύμφωνα με μελέτες που επικαλείται η έκθεση της UBS, οι γυναίκες επιχειρηματίες παράγουν 78 σεντ έσοδα ανά δολάριο που επενδύθηκε, σε σύγκριση με 31 σεντς για τους άνδρες. Ενδεικτικό του πόση ζημιά είναι για την οικονομία η διατήρηση προκαταλήψεων έναντι των γυναικών επιχειρηματιών είναι πως εάν οι γυναίκες και οι άνδρες συμμετείχαν εξίσου ως επιχειρηματίες, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 3-6%, ενισχύοντας την παγκόσμια οικονομία κατά 2,5-5 τρις. δολ.
Επιπλέον, η ποικιλομορφία οδηγεί σε οικονομικά οφέλη, καθώς οι γυναίκες φέρνουν νέες δεξιότητες και προοπτικές, αυξάνοντας έτσι την παραγωγικότητα και τους μισθούς. Σύμφωνα με μια μελέτη σε 300 εταιρείες, οι επενδύσεις σε εταιρείες με τουλάχιστον μία γυναίκα στην ιδρυτική ομάδα ξεπέρασαν κατά 63% σε απόδοση τις εταιρείες που αποτελούνταν αποκλειστικά από άντρες.
Ποιοι λόγοι φέρνουν την υποχρηματοδότηση
Η απόκλιση χρηματοδότησης δεν μπορεί να αποδοθεί σε διαφορές στο περιεχόμενο ή στην ικανότητα των ιδρυτών. Μάλιστα, ακόμη και όταν γυναίκες και άνδρες παρουσίασαν συγκρίσιμο περιεχόμενο, οι επενδυτές προτίμησαν τις startups ανδρών επιχειρηματιών. Σύμφωνα με την έκθεση, οι επενδυτές πέφτουν «θύματα» ενδεχομένως του ενστίκτου τους που σε μεγάλο βαθμό καθορίζεται και από γενικότερες προκαταλήψεις – όπως για παράδειγμα ότι οι άνδρες επιχειρηματίες μπορεί να ακολουθήσουν μία πιο επιθετική πολιτική ανάπτυξης συγκριτικά με γυναίκες στην ίδια θέση.
Ένας άλλος λόγος που οδηγεί τους επενδυτές να επιλέγουν άνδρες επιχειρηματίες είναι ότι οι τελευταίοι είναι πιο πιθανό να βρεθούν μέσα στα «σωστά» επιχειρηματικά δίκτυα, ενώ η έκθεση εντοπίζει ότι υπάρχει συχνά μία ομοιομορφία ανάμεσα σε επενδυτές και τις επιλογές τους για επενδύσεις.Οι επενδυτές βασίζονται σχεδόν πάντα στο δίκτυο συναδέλφων και παρόχων υπηρεσιών τους για την πραγματοποίηση επενδύσεων που η έκθεση υποστηρίζει ότι συχνά είναι πιο «ανοιχτό» σε άντρες απ’ ό,τι σε γυναίκες επιχειρηματίες.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι γυναίκες τείνουν να μην ζητούν χρηματοδότηση τόσο συχνά όσο οι άντρες, και ότι, θα έκαναν κινήσεις μόνο με υψηλές πιθανότητες έγκρισης. Και αυτό λειτουργεί ως ένας φαύλος κύκλος όπου οι γυναίκες επιχειρηματίες νιώθουν λιγότερη αυτοπεπεοίθηση στο να κυνηγήσουν μία χρηματοδότηση καθώς πιστεύουν ότι δεν έχουν πολλές πιθανότητες να την πάρουν, ενώ μην κάνοντας καν την προσπάθεια, τα ποσοστά θετικών εγκρίσεων σε γυναίκες πέφτουν ακόμα περισσότερο επηρεάζοντας και πάλι την αυτοπεποίηθηση των επόμενων που θα ήθελαν να κάνουν μία κίνηση για χρηματοδότηση.
Επιπλέον, εάν οι γυναίκες δεν έχουν αυτοπεποίθηση για την οικονομική τους διάθεση, θα τείνουν να αποφεύγουν να ρωτούν. Επιπλέον, οι γυναίκες συνήθως αισθάνονται λιγότερο άνετα να εκφράζουν τις φιλοδοξίες τους από τους άνδρες. Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει την αντίληψη των επενδυτών είναι το κίνητρο πίσω από την ίδρυση μιας εταιρείας. Οι γυναίκες, περισσότερο από τους άνδρες, μπορεί να οδηγηθούν στο να χτίσουν εταιρείες ως μέσο επίτευξης μεγαλύτερου ελέγχου επί της ισορροπίας εργασίας / ζωής τους, ή αφού φτάσουν στο υψηλότερο δυνατό σημείο στην προηγούμενη δουλειά τους. Αυτό το κίνητρο μπορεί να θεωρηθεί ως λιγότερο φιλόδοξο και όχι με στόχο το κέρδος και ως εκ τούτου λιγότερο πιθανό να ωφεληθεί από τη χρηματοδότηση.
‘Ενα άλλο στοιχείο που εντοπίζει η μελέτη είναι ότι η πλειοψηφία των επιτυχημένων CEOs νεοσύστατων επιχειρήσεων είναι άνδρες και λευκοί. Λόγω αυτής της αντιπροσωπευτικής προκατάληψης, οι επενδυτές ενδέχεται να αντιληφθούν τους άνδρες ως πιο ικανούς επιχειρηματίες. Ως αποτέλεσμα, οι γυναίκες επιχειρηματίες θεωρούνται συχνά ως πιθανώς λιγότερο ικανές και στο πλαίσιο αυτό η επένδυση σε αυτές μπορεί να θεωρηθεί πιο επικίνδυνη, παρά τα συχνά καλύτερα προφίλ κινδύνου / απόδοσης επιχειρήσεων που καθοδηγούνται από γυναίκες.
Τα υπάρχοντα στερεότυπα φύλου μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε προκαταλήψεις που επηρεάζουν τις πιθανότητες των γυναικών επιχειρηματιών να λάβουν χρηματοδότηση. Η έρευνα δείχνει ότι η επίδειξη κάποιας συμπεριφοράς από γυναίκες που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί στερεοτυπική με βάση τις αντιλήψεις για το φύλο κατά τη διάρκεια αιτήματος για χρηματοδότηση επηρεάζει το αποτέλεσμα, συνήθως αρνητικά. Επιπλέον, σε αντίθεση με τους άνδρες επιχειρηματίες, είναι πιο πιθανό οι γυναίκες επιχειρηματίες να ερωτηθούν σχετικά με το αν έχουν ή σκοπεύουν να κάνουν οικογένεια.
Επίσης, οι γυναίκες συχνά μπορεί οι ίδιες να κάνουν μια σειρά από ερωτήσεις που επικεντρώνονται στην αποφυγή κινδύνου σε σύγκριση με το επιχειρηματικό δυναμικό, που προκαλούν αντίστοιχες απαντήσεις, δηλαδή, εστιάζονται στη διαχείριση κινδύνου ή στις προβλέψεις ανάπτυξης. Αυτές οι διαφορές στις ερωτήσεις και τις απαντήσεις αντιπροσωπεύουν τελικά και μια σημαντική διαφορά στα επίπεδα χρηματοδότησης μεταξύ ανδρών και γυναικών.