Ποιοι και πώς θα ρυθμίζουν τα χρέη με τη νέα διαδικασία εξυγίανσης

Σε κίνηση έχει τεθεί από την 1η Μαρτίου ο μηχανισμός της διαδικασίας εξυγίανσης επιχειρήσεων που προβλέπεται στο νέο πτωχευτικό νόμο («Ρύθμιση Οφειλών και Παροχή 2ης Ευκαιρίας», ν. 4738/2020), καθώς εκδόθηκαν από το υπουργείο Οικονομικών τρεις αποφάσεις που ήταν αναγκαίες για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων.

Η προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης έχει στόχο τη διάσωση υπερχρεωμένων, αλλά βιώσιμων επιχειρήσεων με την αναδιάρθρωση όλων των χρεών τους σε τράπεζες, προς το Δημόσιο και σε προμηθευτές. Μέσω αυτής της διαδικασίας επιδιώκεται να αποτραπεί η πτώχευση. Η διαδικασία αφορά, κατά το νόμο, κάθε πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και το τελικό αποτέλεσμα επικυρώνεται από το αρμόδιο δικαστήριο και γίνεται δεσμευτικό για όλους τους πιστωτές.

Για την ένταξη απαιτείται να επιβεβαιωθεί ότι υπάρχει πιθανότητα αφερεγγυότητας, η οποία μπορεί να αρθεί με την υπαγωγή σε εξυγίανση. Η διαδικασία μπορεί να εφαρμοσθεί με τη συναίνεση του οφειλέτη και με τη συμφωνία πιστωτών που εκπροσωπούν το 50% των απαιτήσεων που έχουν ειδικό προνόμιο καθώς και το 50% των υπολοίπων απαιτήσεων. Μπορεί, όμως, υπό προϋποθέσεις να εφαρμοσθεί και χωρίς τη συναίνεση του οφειλέτη -π.χ. σε περίπτωση παύσεις πληρωμών ή αδυναμίας έκδοσης οικονομικών καταστάσεων για δύο, τουλάχιστον, χρήσεις. 

Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών, τα βήματα που προβλέπονται στη διαδικασία εξυγίανσης είναι τα εξής:

1. Κατάρτιση έκθεσης από εμπειρογνώμονα και Σχεδίου Συμφωνίας Αναδιάρθρωσης Οφειλών. Η συγκεκριμένη έκθεση θα πρέπει να περιέχει, μεταξύ άλλων, το προφίλ του οφειλέτη, την υφιστάμενη οικονομική κατάσταση της επιχείρησης, τις οφειλές του οφειλέτη ανά κατηγορία πιστωτή, την επισκόπηση επιχειρηματικού σχεδίου, την οικονομική ανάλυση βιωσιμότητας, τη διενέργεια ελέγχων – εξακριβώσεων, τις εναλλακτικές λύσεις ρύθμισης των οφειλών της επιχείρησης και τις βασικές αρχές προτεινόμενης συμφωνίας εξυγίανσης. Όλοι οι εγκεκριμένοι εμπειρογνώμονες είναι διαθέσιμοι στο ειδικό Μητρώο Εμπειρογνωμόνων Αναδιάρθρωσης Οφειλών της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους του Υπουργείου Οικονομικών (www.keyd.gov.gr ή www.gov.gr), από το οποίο οι ενδιαφερόμενοι οφειλέτες μπορούν να επιλέξουν εμπειρογνώμονα για την έναρξη της διαδικασίας της εξυγίανσης. Υπενθυμίζεται ότι από τις 15.2.2021 έχει τεθεί σε λειτουργία το εν λόγω Μητρώο, στο οποίο μπορούν να εγγράφονται φυσικά και νομικά πρόσωπα που κατέχουν εξειδικευμένη χρηματοοικονομική εμπειρία σε αναδιαρθρώσεις οφειλών, συμπεριλαμβανομένων των οικονομολόγων, λογιστών – φοροτεχνικών Α΄ τάξης και ορκωτών ελεγκτών.
2. Αξιολόγηση της έκθεσης εμπειρογνώμονα και ψήφιση του Σχεδίου Συμφωνίας Εξυγίανσης από τους πιστωτές. Οι πιστωτές αξιολογούν την έκθεση του εμπειρογνώμονα και ψηφίζουν υπέρ ή κατά του Σχεδίου Συμφωνίας Εξυγίανσης. Η ψηφοφορία διενεργείται ηλεκτρονικά, μέσω της Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας Εξυγίανσης, και με την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας η πλατφόρμα παράγει βεβαίωση αποτελεσμάτων. Η διαδικασία θεωρείται επιτυχής, εφόσον υπερψηφίσει η πλειοψηφία των πιστωτών. Η Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Εξυγίανσης θα είναι προσβάσιμη από τις 15.4.2021, μέσω της ιστοσελίδας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (www.keyd.gov.gr) και της ενιαίας πύλης του Δημοσίου (www.gov.gr). Μέχρι τότε, οι πιστωτές δύνανται να προβαίνουν σε υπογραφή της συμφωνίας, έτσι ώστε να εκδηλώνουν τη θετική τους ψήφο.
3. Επικύρωση Συμφωνίας Εξυγίανσης από το Δικαστήριο. Στην περίπτωση υπερψήφισης της Συμφωνίας Εξυγίανσης από την πλειοψηφία των πιστωτών, ο οφειλέτης ή οι πιστωτές υποβάλλουν αίτηση στο δικαστήριο προς επικύρωσή της. Επισημαίνεται ότι με την υποβολή της αίτησης στο δικαστήριο παρέχεται αυτοδικαίως αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών από όλους τους πιστωτές. Η δικαστική επικύρωση της συμφωνίας την καθιστά δεσμευτική προς όλους τους πιστωτές, ακόμη και αυτούς που την καταψήφισαν.

Δεύτερη ευκαιρία σε μη βιώσιμες επιχειρήσεις

Όπως τονίζει το υπ. Οικονομικών, αν μια επιχείρηση αντιμετωπίζει μη αναστρέψιμα  προβλήματα βιωσιμότητας, και δεν μπορεί να ενταχθεί στις διαδικασίες της εξυγίανσης, τότε από την 1η Μαρτίου 2021, έχει τεθεί σε ισχύ και η δυνατότητα να ακολουθήσει τη διαδικασία της δεύτερης ευκαιρίας, μέσω της οποίας παρέχεται η πλήρης διαγραφή όλων των οφειλών, με ταυτόχρονη ρευστοποίηση της περιουσίας της.

Οι Διοικούντες των ανωτέρω επιχειρήσεων λαμβάνουν απαλλαγή οφειλών, εφόσον δεν έδρασαν με δόλο. Η διαδικασία για την απαλλαγή οφειλών υλοποιείται μέσω αίτησης στο δικαστήριο, εφόσον η επιχείρηση πληροί τα ακόλουθα κριτήρια επιλεξιμότητας: κύκλος εργασιών άνω των 700.000 ευρώ, περιουσία άνω των 350.000 ευρώ, αριθμός εργαζομένων πλέον των 10.

Επίσης, εφόσον οι επιχειρήσεις δεν ακολουθήσουν τη διαδικασία της εξυγίανσης, τότε δύνανται να ρυθμίσουν τα χρέη τους, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, ο οποίος θα ενεργοποιηθεί την 1η Ιουνίου του 2021.

Οι υπουργικές αποφάσεις

Αναφορικά με τη διαδικασία της εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης οφειλών, υπογράφηκαν χθες οι τρεις σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις. Συγκεκριμένα:

1. Η Υπουργική Απόφαση «Καθορισμός του ελάχιστου περιεχομένου της προβλεπόμενης στο άρθρο 48 του ν. 4738/2020 (Α΄ 207) έκθεσης του εμπειρογνώμονα, καθώς και των διαδικασιών που πρέπει να τηρήσει για την κατάρτιση της έκθεσής του». Πρόκειται για μία σημαντική πρωτοβουλία του Υπουργείου Οικονομικών, καθώς για πρώτη φορά καθορίζονται νομοθετικά οι τεχνικές προδιαγραφές που θα πρέπει να έχει μια τέτοια έκθεση.
2. Η Υπουργική Απόφαση «Καθορισμός διαδικασίας και ηλεκτρονικών προδιαγραφών της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τη διεξαγωγή της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας μεταξύ των πιστωτών για την έγκριση σχεδίου συμφωνίας εξυγίανσης στο πλαίσιο του ν. 4738/2020 (Α΄ 207) «Ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας και άλλες διατάξεις». Πρόκειται για μία σημαντική πρωτοβουλία του Υπουργείου Οικονομικών, καθώς για πρώτη φορά ψηφιοποιούνται οι διαδικασίες ρύθμισης οφειλών των επιχειρήσεων, μέσω της εξυγίανσης. Σημειώνεται ότι οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες για τη λειτουργία των διαδικασιών της εξυγίανσης επιχειρήσεων,  σχεδιάστηκαν από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους του Υπουργείου Οικονομικών, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών και τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, από την οποία υποστηρίζονται διαρκώς και φιλοξενούνται στις υποδομές της. Ειδικότερα, η πλατφόρμα του Μητρώου Εμπειρογνωμόνων Αναδιάρθρωσης Οφειλών είναι διασυνδεδεμένη με τις αντίστοιχες πλατφόρμες της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (Ε.Λ.Τ.Ε.) και του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (Ο.Ε.Ε), έτσι ώστε να γίνεται άμεσα η διασταύρωση των στοιχείων και οι υποψήφιοι να μη χρειάζεται να προσκομίσουν πρόσθετα δικαιολογητικά. Με όλες τις ανωτέρω ενέργειες, μειώνεται η γραφειοκρατία και βελτιώνεται η διαφάνεια.
3. Η Υπουργική Απόφαση «Κατάρτιση ολοκληρωμένου καταλόγου ελέγχου για τις αιτήσεις επικύρωσης συμφωνιών εξυγίανσης», η οποία καθορίζει τον κατάλογο ελέγχου για  τις αιτήσεις συμφωνιών εξυγίανσης που κατατίθενται στο δικαστήριο προς επικύρωση. Εξειδικεύονται, δηλαδή, όλα τα συνοδευτικά έγγραφα της συμφωνίας εξυγίανσης, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.