Την ελπίδα στους οφειλέτες με χρέη σε τράπεζες, εφορία και ασφαλιστικά ταμεία ότι μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά ο ανεφάρμοστος, έως τώρα, μηχανισμός εξωδικαστικής ρύθμισης χρεών μέσω... κομπιούτερ αναπτερώνουν τα πρώτα μεγάλα βήματα διευθέτησης χρεών που έγιναν χθες, καθώς το ηλεκτρονικό σύστημα και ο ειδικός αλγόριθμος για τις ρυθμίσεις παρήγαγαν τα πρώτα τους αποτελέσματα, με αυτόματα «κουρέματα» χρεών προς τις τράπεζες ακόμη και κατά 80%.
Έως τώρα υπήρχε διάχυτη δυσπιστία για το αδοκίμαστο, έως τώρα, σύστημα εξωδικαστικής διευθέτησης χρεών που προβλέπει ο νέος πτωχευτικός νόμος, με βάση το οποίο οι υπερχρεωμένοι οφειλέτες, με βασική προϋπόθεση ότι χρωστούν ταυτόχρονα σε τράπεζες και στο Δημόσιο (χρέη από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές), μπορούν να υποβάλλουν αίτηση ρύθμισης και να πάρουν με αυτοματοποιημένο τρόπο μια βιώσιμη πρόταση διευθέτησης που θα ανταποκρίνεται στην εισοδηματική και περιουσιακή τους κατάσταση.
Οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί, στη 12η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας που δημοσιοποιήθηκε την Τετάρτη, σημείωναν ότι αρκετούς μήνες μετά την έναρξη ισχύος του νέου πτωχευτικού νόμου, τον περασμένο Ιούνιο, το νέο πλαίσιο εξωδικαστικής διευθέτησης παρέμενε ουσιαστικά ανεφάρμοστο, παρά το αρκετά έντονο ενδιαφέρον των οφειλετών.
Στην έκθεση σημειώνεται ότι στις αρχές Οκτωβρίου είχαν υποβληθεί 35.753 αιτήσεις, αλλά μόνο οι 512 εξ αυτών, ή ποσοστό 1,5%, είχαν οριστικοποιηθεί από τους οφειλέτες. «Ύποπτες» για κατάχρηση του νέου θεσμού ήταν περίπου 9% των αιτήσεων, καθώς περιελάμβαναν δάνεια με καθυστέρηση μικρότερη των 30 ημερών. Συνολικά, όπως τονίζουν οι Θεσμοί, η υποδοχή του νέου εξωδικαστικού μηχανισμού από τους οφειλέτες φαίνεται θετική, με ελεγχόμενο ρίσκο κατάχρησής του, για την ώρα.
Χθες, όμως, ανακοινώθηκε από το υπουργείο Οικονομικών ότι υπάρχουν τα πρώτα αποτελέσματα από τον ειδικό αλγόριθμο ρύθμισης με 24 περιπτώσεις ολοκλήρωσης αιτήσεων, όπου, μεταξύ άλλων, το κομπιούτερ έχει «κουρέψει» τραπεζικά δάνεια έως και κατά 80%, ενώ υπάρχουν και διαγραφές μέρους των οφειλών προς το Δημόσιο. Τα παραδείγματα που δόθηκαν στη δημοσιότητα παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Σημειώνεται ότι σε αυτές τις 24 περιπτώσεις οι ρυθμίσεις είναι οριστικές, καθώς όχι μόνο υπήρξαν προτάσεις που ικανοποιούν τους οφειλέτες, αλλά αυτές έλαβαν «πράσινο φως» και από τις τράπεζες, κάτι που αποτελεί βασική προϋπόθεση για να προχωρούν οι ρυθμίσεις, σύμφωνα με τον νόμο.
Ειδικότερα, τα οκτώ ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων ρυθμίσεων έχουν ως εξής:
- Ρύθμιση 1: Τριμελής οικογένεια από την Αττική με συνολικές οφειλές άνω των 170.000 ευρώ προς 5 χρηματοδοτικούς φορείς (35% στεγαστικά και 65% καταναλωτικά δάνεια) και ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 13.000 ευρώ προς τον e-ΕΦΚΑ, υπέβαλε αίτηση ρύθμισης και παρήχθη από τον αυτοματοποιημένο αλγόριθμο πρόταση ρύθμισης οφειλών ως εξής: α) για τις οφειλές προς τους χρηματοδοτικούς φορείς: διαγραφή άνω των 27.000 ευρώ (δηλαδή, «κούρεμα» των οφειλών κατά 16%) και αποπληρωμή του υπολοίπου σε 35 έτη (420 δόσεις), με μηνιαία δόση 46 ευρώ και β) για τις οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ: αποπληρωμή σε 20 έτη (240 δόσεις), με μηνιαία δόση 90 ευρώ.
- Ρύθμιση 2: Μονοπρόσωπο νοικοκυριό από την Αττική με συνολικές οφειλές άνω των 43.000 ευρώ προς 3 χρηματοδοτικούς φορείς (καταναλωτικά δάνεια) και ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 3.000 ευρώ προς τον e-ΕΦΚΑ, υπέβαλε αίτηση ρύθμισης και παρήχθη από τον αυτοματοποιημένο αλγόριθμο πρόταση ρύθμισης οφειλών ως εξής: α) για τις οφειλές προς τους χρηματοδοτικούς φορείς: διαγραφή άνω των 34.000 ευρώ (δηλαδή, «κούρεμα» των οφειλών κατά 80%) και αποπληρωμή του υπολοίπου σε 10 έτη (120 δόσεις), με μηνιαία δόση 75 ευρώ και β) για τις οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ: διαγραφή άνω των 125 ευρώ (δηλαδή, «κούρεμα» των οφειλών κατά 4%) και αποπληρωμή του υπολοίπου σε 7 έτη (84 δόσεις), με μηνιαία δόση 50 ευρώ. Συνολικά, ο πολίτης θα πληρώνει μηνιαίως 125 ευρώ, ενώ έχει δυνατότητα αποπληρωμής 130 ευρώ μηνιαίως, σύμφωνα με τα δηλωθέντα στοιχεία.
- Ρύθμιση 3: Μονοπρόσωπο νοικοκυριό από τη Θεσσαλονίκη με συνολικές οφειλές άνω των 5.800 ευρώ προς έναν χρηματοδοτικό φορέα (καταναλωτικά δάνεια) και ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 8.900 ευρώ προς την ΑΑΔΕ, υπέβαλε αίτηση ρύθμισης και παρήχθη από τον αυτοματοποιημένο αλγόριθμο πρόταση ρύθμισης οφειλών ως εξής: α) για τις οφειλές προς τους χρηματοδοτικούς φορείς: διαγραφή άνω των 4.600 ευρώ (δηλαδή, «κούρεμα» των οφειλών κατά 80%) και αποπληρωμή του υπολοίπου σε 2 έτη (24 δόσεις), με μηνιαία δόση 50 ευρώ και β) για τις οφειλές προς την ΑΑΔΕ: διαγραφή άνω των 1.800 ευρώ (δηλαδή, «κούρεμα» των οφειλών κατά 5%) και αποπληρωμή του υπολοίπου σε 18 έτη (216 δόσεις), με μηνιαία δόση 50 ευρώ.
- Ρύθμιση 4: Μονοπρόσωπο νοικοκυριό από την Κέρκυρα με συνολικές οφειλές άνω των 20.000 ευρώ προς 2 χρηματοδοτικούς φορείς (καταναλωτικά δάνεια) και ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 8.000 ευρώ προς την ΑΑΔΕ, υπέβαλε αίτηση ρύθμισης και παρήχθη από τον αυτοματοποιημένο αλγόριθμο πρόταση ρύθμισης οφειλών ως εξής: α) για τις οφειλές προς τους χρηματοδοτικούς φορείς: αποπληρωμή σε 17 έτη (204 δόσεις), με μηνιαία δόση 200 ευρώ και β) για τις οφειλές προς την ΑΑΔΕ: αποπληρωμή σε 5 έτη, με μηνιαία δόση 50 ευρώ. Συνολικά ο πολίτης θα πληρώνει μηνιαίως 250 ευρώ, δηλαδή ακριβώς όσο δύναται να καλύπτει μηνιαίως, σύμφωνα με τα δηλωθέντα στοιχεία.
- Ρύθμιση 5: Μονοπρόσωπο νοικοκυριό από τη Χίο με συνολικές οφειλές άνω των 12.000 ευρώ προς 2 χρηματοδοτικούς φορείς (καταναλωτικά δάνεια), υπέβαλε αίτηση ρύθμισης και παρήχθη από τον αυτοματοποιημένο αλγόριθμο πρόταση ρύθμισης οφειλών, με αποπληρωμή σε 3 έτη (36 δόσεις), με μηνιαία δόση 375 ευρώ. Ο πολίτης είχε δηλώσει ότι έχει δυνατότητα να πληρώνει 380 ευρώ μηνιαίως, σύμφωνα με τα δηλωθέντα στοιχεία.
- Ρύθμιση 6: Τετραμελής οικογένεια από την Κρήτη με συνολικές οφειλές άνω των 43.300 ευρώ προς έναν χρηματοδοτικό φορέα (90% στεγαστικά και 10% καταναλωτικά δάνεια) και ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 3.600 ευρώ προς την ΑΑΔΕ και άνω των 43.000 ευρώ προς τον e-ΕΦΚΑ, υπέβαλε αίτηση ρύθμισης και παρήχθη από τον αυτοματοποιημένο αλγόριθμο πρόταση ρύθμισης οφειλών ως εξής: α) για τις οφειλές προς τους χρηματοδοτικούς φορείς: αποπληρωμή σε 9 έτη (108 δόσεις), με μηνιαία δόση 490 ευρώ β) για τις οφειλές προς την ΑΑΔΕ: αποπληρωμή σε 8 έτη (96 δόσεις), με μηνιαία δόση 50 ευρώ και γ) για τις οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ: αποπληρωμή σε 9 έτη (108 δόσεις), με μηνιαία δόση 525 ευρώ. Συνολικά, ο πολίτης θα πληρώνει μηνιαίως 1.065 ευρώ, ενώ έχει δυνατότητα αποπληρωμής 1.070 ευρώ μηνιαίως, σύμφωνα με τα δηλωθέντα στοιχεία.
- Ρύθμιση 7: Τετραμελής οικογένεια από τη Δράμα με συνολικές οφειλές άνω των 170.000 ευρώ προς δύο χρηματοδοτικούς φορείς (στεγαστικά δάνεια) και ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 13.000 ευρώ προς την ΑΑΔΕ, υπέβαλε αίτηση ρύθμισης και παρήχθη από τον αυτοματοποιημένο αλγόριθμο πρόταση ρύθμισης οφειλών ως εξής: α) για τις οφειλές προς τους χρηματοδοτικούς φορείς: διαγραφή άνω των 33.000 ευρώ (δηλαδή, «κούρεμα» των οφειλών κατά 20%) και αποπληρωμή σε 35 έτη (420 δόσεις), με μηνιαία δόση 580 ευρώ και β) για τις οφειλές προς την ΑΑΔΕ: αποπληρωμή σε 35 έτη (420 δόσεις), με μηνιαία δόση 67 ευρώ.
- Ρύθμιση 8: Τριμελής οικογένεια από την Καστοριά με συνολικές οφειλές άνω των 136.000 ευρώ προς 2 χρηματοδοτικούς φορείς (καταναλωτικά δάνεια) και ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 118.000 ευρώ προς την ΑΑΔΕ, υπέβαλε αίτηση ρύθμισης και παρήχθη από τον αυτοματοποιημένο αλγόριθμο πρόταση ρύθμισης οφειλών ως εξής: α) για τις οφειλές προς τους χρηματοδοτικούς φορείς: διαγραφή άνω των 100.000 ευρώ (δηλαδή, «κούρεμα» των οφειλών κατά 80%) και αποπληρωμή σε 20 έτη (240 δόσεις), με μηνιαία δόση 233 ευρώ και β) για τις οφειλές προς την ΑΑΔΕ: διαγραφή άνω των 73.000 ευρώ (δηλαδή, «κούρεμα» των οφειλών κατά 38%) και αποπληρωμή σε 20 έτη (240 δόσεις), με μηνιαία δόση 221 ευρώ.
Τι προβλέπει ο νόμος
Το υπουργείο Οικονομικών υπενθυμίζει ότι, με βάση τον νόμο, οι ρυθμίσεις που παράγονται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα δύναται να περιλαμβάνουν:
α) Μερική διαγραφή («κούρεμα») οφειλών, η οποία μπορεί να ανέλθει:
- έως 75% επί της βασικής οφειλής, και έως 95% επί των προσαυξήσεων των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο (ΑΑΔΕ και e-ΕΦΚΑ)
- έως 80% επί της βασικής οφειλής, και έως 100% επί των τόκων των μη εξυπηρετούμενων δανείων προς τις τράπεζες και τις εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις
ή/και
β) Μακροχρόνια αποπληρωμή οφειλών:
- έως 240 δόσεις για το Δημόσιο (ΑΑΔΕ και e-ΕΦΚΑ)
- έως 420 δόσεις για τις τράπεζες και τις εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις.
Οι παραπάνω ρυθμίσεις παράγονται μόνο όταν πληρούνται όλες οι σχετικές προϋποθέσεις του Νόμου, όπως, για παράδειγμα, το σύνολο των οφειλών να είναι μεγαλύτερο των 10.000 ευρώ. Οι ρυθμίσεις παρέχονται μόνο σε όσους πληρούν τα θεσπισμένα κριτήρια, αφού ελέγχονται ηλεκτρονικά όλες οι προϋποθέσεις που προβλέπονται στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο.
Αναφορικά με την παροχή διαγραφής οφειλών (δηλαδή, «κουρέματος» χρέους), ελέγχονται και οι πρόσθετες προϋποθέσεις της νομοθεσίας, όπως, για παράδειγμα, εάν η εμπορική αξία της περιουσίας είναι μικρότερη του ύψους της οφειλής, εάν δεν υφίσταται υπολειπόμενο εισόδημα μετά και την κάλυψη των εύλογων δαπανών διαβίωσης κ.λπ. Επομένως, η ελάχιστη μηνιαία δόση της ρύθμισης του δανείου που προκύπτει από τον αλγόριθμο, υπολογίζεται βάσει των εισοδημάτων και της αξίας της περιουσίας του οφειλέτη, των συνοφειλετών και των εγγυητών του.
Η αυτοματοποιημένη πρόταση που παράγει ο αλγόριθμος είναι υποχρεωτική για τους πιστωτές του Δημοσίου (ΑΑΔΕ και e-ΕΦΚΑ/ΚΕΑΟ), ωστόσο οι ιδιώτες θεσμικοί πιστωτές (τράπεζες και εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις) διατηρούν το έννομο δικαίωμα, εκ της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, να αποφασίσουν εάν συμφωνούν με την προτεινόμενη λύση ρύθμισης οφειλών.