Την ώρα που αυξάνονται οι απαιτήσεις βέλτιστης διαχείρισης της ρευστότητας του κράτους, λόγω των αυξημένων αναγκών που δημιουργεί η πανδημία, το υπουργείο Οικονομικών επιβάλλει και στους τελευταίους φορείς που διατηρούσαν τα αποθεματικά τους σε λογαριασμούς εμπορικών τραπεζών να τα μεταφέρουν στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Ειδικότερα, με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, Θόδωρου Σκυλακάκη, καλούνται όλοι φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, οι οποίοι δεν έχουν ήδη ανοίξει λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος, να το πράξουν και μάλιστα με απειλή αυστηρών κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης (καθαίρεση διοίκησης, μείωση επιδοτήσεων από τον προϋπολογισμό). Σε λογαριασμούς σε εμπορικές τράπεζες, οι φορείς του Δημοσίου δεν επιτρέπεται να τηρούν ποσά που ξεπερνούν το 5% των διαθεσίμων τους.
Για 36 σημαντικούς φορείς, όπως περιφέρειες, οργανισμοί όπως ο ΕΦΚΑ και ο ΕΟΠΥΥ, ή η εταιρεία συμμετοχών που κατέχει τις μετοχές του ΑΔΜΗΕ, προβλέπεται στην απόφαση ότι θα αρχίσουν πιλοτικά την εφαρμογή των κανόνων για τον κεντρικό ταμειακό προγραμματισμό, στο πλαίσιο του οποίου η διαχείρισή τους παρακολουθείται στενά από το υπ. Οικονομικών.
Στην απόφαση, για τον καθορισμό λειτουργίας τραπεζικών λογαριασμών και τον ταμειακό προγραμματισμό των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης που υπάγονται στην παρ. 10 του άρθρου 69Α του ν. 4270/2014, όπως ισχύει, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών επικαλείται «την ανάγκη παρακολούθησης της συνολικής ρευστότητας των Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης με σκοπό την αποτελεσματική διαχείριση των πλεονασμάτων τους και τη διασφάλιση της ομαλής διενέργειας των πληρωμών τους, στο πλαίσιο της λειτουργίας του θεσμοθετημένου Συστήματος Λογαριασμών Θησαυροφυλακίου».
Ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι
- Οι Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης ανοίγουν υποχρεωτικά λογαριασμό ταμειακής διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος. Δεν απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες για τους Φορείς οι οποίοι τηρούν ήδη λογαριασμό ταμειακής διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος.
- Δεν υποχρεούνται στο άνοιγμα λογαριασμού ταμειακής διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος οι Φορείς των οποίων το σύνολο των ταμειακών τους διαθεσίμων στο τέλος κάθε μήνα δεν υπερβαίνει σε συστηματική βάση τις εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ και οι τραπεζικές συναλλαγές μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος δημιουργούν πρόσθετο διοικητικό και οικονομικό κόστος.
- Οι Φορείς μεταφέρουν τα πλεονάζοντα ταμειακά τους διαθέσιμα από τους λογαριασμούς ταμειακής διαχείρισης που τηρούν σε πιστωτικά ιδρύματα εκτός του Συστήματος Λογαριασμών Θησαυροφυλακίου (ΣΛΘ) στον λογαριασμό τους ταμειακής διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος. Η ανωτέρω υποχρέωση δεν ισχύει για τα κεφάλαια που έχουν μεταφερθεί από τους Φορείς στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
- Οι Φορείς δύνανται να διατηρούν λογαριασμό ταμειακής διαχείρισης σε πιστωτικά ιδρύματα εκτός ΣΛΘ για τη διευκόλυνση των συναλλαγών τους. Η ανάγκη για «διευκόλυνση των συναλλαγών» συντρέχει εφόσον το πιστωτικό ίδρυμα παρέχει στον φορέα τη δυνατότητα: α) να κάνει χρήση χρεωστικής ή πιστωτικής ή προπληρωμένης κάρτας, β) να διενεργεί συναλλαγές εξ αποστάσεως μέσω διαδικτυακών ηλεκτρονικών εφαρμογών. Σε κάθε περίπτωση και παρά την τυχόν συνδρομή των ανωτέρω κριτηρίων, οι φορείς δύνανται να τηρούν τους εν λόγω λογαριασμούς στην Τράπεζα της Ελλάδος.
- Οι Φορείς μεριμνούν για τον περιορισμό του πλήθους των τραπεζικών τους λογαριασμών σε πιστωτικά ιδρύματα εκτός του ΣΛΘ, στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο που απαιτείται για την ομαλή διενέργεια των συναλλαγών τους. Επίσης προβαίνουν στο κλείσιμο των αδρανών τραπεζικών λογαριασμών, των λογαριασμών με ιδιαίτερα χαμηλά ή μηδενικά υπόλοιπα, καθώς και λογαριασμών των οποίων έχει παύσει ο σκοπός για τον οποίο συστάθηκαν και μεταφέρουν τα υπόλοιπά τους στον λογαριασμό ταμειακής διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος.
- Οι επιχορηγήσεις του τακτικού προϋπολογισμού καταβάλλονται υποχρεωτικά σε πίστωση του λογαριασμού ταμειακής διαχείρισης που τηρούν οι Φορείς στην Τράπεζα της Ελλάδος.
- Οι κάθε είδους αμοιβές προσωπικού των Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης που διεκπεραιώνονται μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών (ΕΑΠ) καθώς και οι κάθε είδους κοινωνικές παροχές που διενεργούνται από τα ασφαλιστικά ταμεία και λοιπούς οργανισμούς (πληρωμή δικαιούχων, απόδοση κρατήσεων), καταβάλλονται υποχρεωτικά με χρέωση του λογαριασμού ταμειακής διαχείρισης των Φορέων, που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος.
- Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους καταρτίζει και διαχειρίζεται για λογαριασμό του Υπουργού Οικονομικών ενιαίο ταμειακό πρόγραμμα με σκοπό την παρακολούθηση της συνολικής ρευστότητας των Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, την αποτελεσματική διαχείριση των πλεονασμάτων τους και τη διασφάλιση της ομαλής διενέργειας των πληρωμών τους.
- Ο ταμειακός προγραμματισμός καθίσταται υποχρεωτικός για όλους τους Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, καλύπτει τον ετήσιο εγκεκριμένο προϋπολογισμό τους και αναλύεται τουλάχιστον σε μηνιαία και δεκαπενθήμερη βάση. Σε δεκαπενθήμερη βάση ο ταμειακός προγραμματισμός καλύπτει περίοδο τουλάχιστον τριών μηνών.
- Υποχρέωση υποβολής στοιχείων ταμειακού προγραμματισμού στην εποπτεύουσα Γ.Δ.Ο.Υ. και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έχουν οι Φορείς που κατά το προηγούμενο του έτους αναφοράς έτος, το ύψος του προϋπολογισμού των δαπανών ή των εσόδων τους υπερβαίνει το ποσό των πενήντα εκατομμυρίων ευρώ.
- Για τους Ο.Τ.Α. Α' βαθμού, η Διεύθυνση Οικονομικών Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών θα υποβάλει, σε μηνιαία βάση, ενοποιημένη εκτίμηση για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού τους λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των οικονομικών στοιχείων που διαθέτει.
- Οι Ανεξάρτητες Αρχές οι οποίες δεν εποπτεύονται από Γ.Δ.Ο.Υ., υποβάλλουν στοιχεία ταμειακού προγραμματισμού απευθείας στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρούσα απόφαση.
- Ύστερα από αιτιολογημένη πρόταση του Φορέα και τη σύμφωνη γνώμη της εποπτεύουσας Γ.Δ.Ο.Υ. και του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, δύνανται να εξαιρεθούν Φορείς από την υποχρέωση υποβολής στοιχείων ταμειακού προγραμματισμού.
- Η αναγκαία ρευστότητα που οι Φορείς διατηρούν σε πιστωτικά ιδρύματα εκτός του ΣΛΘ για τη διευκόλυνση των συναλλαγών τους προκύπτει από τον ταμειακό προγραμματισμό του Φορέα όπως αυτός αποτυπώνεται στον πίνακα ταμειακού προγραμματισμού. Το μέγιστο όριο της ρευστότητας που οι Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης επιτρέπεται να διατηρούν σε πιστωτικά ιδρύματα εκτός του ΣΛΘ ισούται με τις εκτιμώμενες καθαρές ταμειακές ανάγκες του Φορέα (εισπράξεις μείον πληρωμές) για το επόμενο δεκαπενθήμερο οι οποίες εξυπηρετούνται μέσω των λογαριασμών που τηρούν οι φορείς στα ιδρύματα αυτά. Το όριο αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει σε συστηματική βάση το 5% του συνόλου των διαθεσίμων.
Επιβολή κυρώσεων
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών, προβλέπονται από το νόμο αυστηρές κυρώσεις. Ειδικότερα, όπως σημειώνεται στην απόφαση, αυτές επιβάλλονται σε περίπτωση μη συμμμόρφωσης αναφορικά με: (α) το άνοιγμα λογαριασμού ταμειακής διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος, (β) τη μεταφορά της πλεονάζουσας ρευστότητας σε λογαριασμό ταμειακής διαχείρισης στην Τράπεζα της Ελλάδος και (γ) την κατάρτιση και υποβολή ταμειακού προγραμματισμού.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, ενεργοποιείται η διαδικασία επιβολής των κυρώσεων που προβλέπονται στην παρ. 16 του άρθρου 69Α του ν. 4270/2014 (Α' 143) με την έκδοση σχετικών αποφάσεων. Η παράγραφος 16 του νόμου είναι εξαιρετικά αυστηρή και ορίζει ότι:
- Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του εκάστοτε εποπτεύοντος Υπουργού είναι δυνατή, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης φορέα της Γενικής Κυβέρνησης με τις διατάξεις των παραγράφων 10, 14 και 15, η καθαίρεση των μελών του Δ.Σ. του φορέα, των εκτελεστικών του οργάνων και του Προϊσταμένου Οικονομικών Υπηρεσιών. Με την ίδια ή όμοια απόφαση δύναται να μειώνεται το ύψος της ετήσιας επιχορήγησης του φορέα από τον Τακτικό Προϋπολογισμό.
Οι 36 φορείς που θα εφαρμόσουν πιλοτικά τις διατάξεις για τον ταμειακό προγραμματισμό
- ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΔΗΜΗΤΡΑ
- ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ (ΕΛ.Γ.Α.)
- ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ, ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.)
- ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ (Μ.Τ.Α.)
- ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΝΑΥΤΙΚΟΥ (Μ.Τ.Ν.)
- ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ (Μ.Τ.Σ.)
- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε.
- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Α.Ε.
- ΤΑΜΕΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ (ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ.)
- ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΕΝΕΩΝ
- ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ (Ε.Φ.Κ.Α.)
- ΝΑΥΤΙΚΟ ΑΠΟΜΑΧΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ (ΝΑΤ)
- ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΕΩΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ (Ο.Α.Ε.Δ.)
- ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΝΟΙΑΚΩΝ ΕΠΙΔΟΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ (ΟΠΕΚΑ)
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ
- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
- ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ
- ΙΔΡΥΜΑ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ
- ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΑΔΜΗΕ Α.Ε. (ΔΕΣ ΑΔΜΗΕ Α.Ε.)
- ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
- ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ (πρώην ΕΤΕΡΠΣ)
- ΤΑΜΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ
- ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΣΤΑ ΣΩΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Τ.Ε.Α.Π.Α.Σ.Α.)
- ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (Ε.Ο.Τ.)
- ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.)
- ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε.
- ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.
- ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε.
- ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε.
- ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΩΝ
- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ
- ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ (ΕΤΑΔ) Α.Ε.