Νέα έργα, πέρα από τα ήδη γνωστά, θέλει να προσθέσει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο πακέτο έργων που θα χρηματοδοτηθούν από Ταμείο Ανάκαμψης. Ανάμεσα στις προσθήκες που εξετάζει το επιτελείο του υπουργείου είναι και μία νέα παρέμβαση για την ταχύτερη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, σύμφωνα με πηγή του ΥΠΕΝ. Όπως σημειώνει η ίδια πηγή, όλες οι δράσεις θα έχουν κοινό παρονομαστή την ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος και την ενίσχυση της οικονομίας.
Σύμφωνα με τον ιδρυτικό κανονισμό του Ταμείου Ανάκαμψης που ανακοινώθηκε χθες, τουλάχιστον το 37% της κατανομής κάθε εθνικού σχεδίου πρέπει να υποστηρίξει την πράσινη μετάβαση και το χρονικό όριο υποβολής των σχεδίων από τα κράτη είναι το τέλος Απριλίου. Στην Ελλάδα θα φθάσουν περίπου 6 δισ. ευρώ από το σκέλος των επιδοτήσεων για τα έργα της ενεργειακής μετάβασης που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης μιλώντας στο συνέδριο του Economist είχε παρουσιάσει τις 11 πρωτοβουλίες προς χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης:
1. Απεξάρτηση από τον άνθρακα, με πλήρη απολιγνιτοποίηση μέχρι το 2028, κλείνοντας όλες τις εν λειτουργία λιγνιτικές μονάδες μέχρι το 2023. Ως απόλυτη προτεραιότητα τίθεται η οικονομικά και κοινωνικά Δίκαιη Μετάβαση των περιοχών που επηρεάζονται από αυτήν, με χρηματοδοτικό πακέτο 5 δισ. ευρώ για τις λιγνιτικές περιοχές. Από αυτά, ένα ποσό περί τα 300 εκατομμύρια στόχος είναι να προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης με σκοπό την αποκατάσταση εδαφών στις λιγνιτικές περιοχές, ώστε να προστατευθεί το περιβάλλον και να μπορέσει να στηριχθεί το νέο παραγωγικό μοντέλο.
2. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Το υπουργείο έχει γίνει αποδέκτης επενδυτικών προτάσεων για δανειοδοτήσεις της τάξης των 10 δισ. ευρώ από το σχετικό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης. Ένα μεγάλο ποσοστό αυτών αφορά σε ιδιωτικές επενδύσεις σε ΑΠΕ. Το ενδιαφέρον εστιάζεται σε ιδιαίτερα καινοτόμες τεχνολογίες, όπως υβριδικές μονάδες και μονάδες αποθήκευσης ενέργειας.
3. Εκσυγχρονισμός του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας ως αναπόσπαστο κομμάτι της ενεργειακής μετάβασης. Επιδίωξη η άντληση 600 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα βασικά έργα που περιλαμβάνει το πρόγραμμά είναι η Διασύνδεση Κρήτης - Αττικής (ΚΡΗΤΗ ΙΙ), (για την οποία έχουν υπογραφεί οι συμβάσεις και προχωρούν οι διαδικασίες), καθώς και η Δ' Φάση της Διασύνδεσης Κυκλάδων και η επέκταση του δικτύου στην Πελοπόννησο.
4. Ηλεκτροκίνηση. Για την ενίσχυση των σχετικών υποδομών και τη στήριξη της καινοτομίας σε αυτόν τον τομέα έχει υποβληθεί αίτημα για 400 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος είναι 1 στα 3 νέα αυτοκίνητα το 2030 να είναι ηλεκτρικά, ενώ ιδιαίτερα ενθαρρυντική είναι η συμμετοχή 252 Δήμων στην πρόσκληση του Πράσινου Ταμείου για την εκπόνηση Σχεδίων Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΦΗΟ).
5. Ενεργειακή Αναβάθμιση. Η αυξημένη έμφαση στον τομέα αυτό αποτυπώνεται στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», το υπουργείο έχει ζητήσει το μεγαλύτερο ποσό από το Ταμείο Ανάκαμψης που ανέρχεται στα 3 δισεκ. ευρώ.
6. Έξυπνοι μετρητές στα περισσότερα σπίτια της χώρας. Αυτή η δράση ανέρχεται σε 850 εκατ. ευρώ με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Η Ελλάδα με την εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών, περνάει λοιπόν στην εποχή των έξυπνων δικτύων.
7. Εκπόνηση Χωροταξικών και Πολεοδομικών Σχεδίων, για την οποία έχει κατατεθεί αίτημα 350 εκατ. ευρώ. Με αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης το Υπουργείο προχωρά στην εκπόνηση των Τοπικών και Ειδικών Χωροταξικών Σχεδίων, καθώς και άλλων (πχ μελέτες για ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης, οριοθετήσεις οικισμών). Πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόγραμμα χωρικού σχεδιασμού που έχει γίνει ποτέ στη χώρα και το οποίο προβλέπεται στο χωροταξικό – πολεοδομικό νομοσχέδιο που ψηφίσθηκε πριν από λίγα 24ωρα στη Βουλή. .
8. Ολοκληρωμένο πρόγραμμα αστικών αναπλάσεων. Το υπουργείο έχει αιτηθεί 360 εκατ. ευρώ για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αστικών αναπλάσεων. Οι σχετικές δράσεις περιλαμβάνουν το Πρόγραμμα «Διατηρώ» με το οποίο θα προχωρήσει η αναβάθμιση και ανάδειξη κτιρίων που έχουν κριθεί διατηρητέα (πολλά εκ των οποίων σήμερα είναι παρατημένα και επικίνδυνα για τη δημόσια ασφάλεια), αλλά και σημαντικές αναπλάσεις σε αστικούς χώρους.
9. Διαχείριση αποβλήτων στην οποία η χώρα μας είναι πολύ πίσω. Για αυτόν τον λόγο, το Υπουργείο, με το νομοσχέδιο για την ανακύκλωση του οποίου ολοκληρώθηκε πρόσφατα η διαβούλευση, εισάγει σημαντικές μεταρρυθμίσεις για τη μείωση της ταφής απορριμμάτων, τα ξεχωριστά ρεύματα συλλογής και την κατακόρυφη αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης. Αυτή η πολιτική συμπληρώνεται από την κατασκευή σύγχρονων μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων και ανακύκλωσης σε όλη τη χώρα, για να μπουν τέλος στις εικόνες ντροπής με τις χωματερές που κάνουν τον γύρο του κόσμου. Για αυτόν τον σκοπό το Υπουργείο διεκδικεί περί τα 660 εκατομμυρίων, στα οποία θα έρθουν να προστεθούν περίπου 500 εκατομμύρια ιδιωτικών επενδύσεων.
10. Προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας. Το Υπουργείο αιτείται 160 εκατ. ευρώ για την προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας της χώρας μας με τις σχετικές δράσεις να περιλαμβάνουν την αναβάθμιση των υποδομών και της φύλαξης των προστατευόμενων περιοχών. Είναι η πιο σημαντική δράση που έχει αναληφθεί για την προστασία των περιοχών Natura. Στόχος είναι η ενίσχυση του οικοτουρισμού και σχετικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Παράλληλα, δρομολογείται σύστημα πιστοποίησης προϊόντων που παράγονται σε προστατευόμενες περιοχές υπό την ομπρέλα ενός κοινού brand, με σκοπό την υποστήριξη βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων.
11.Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόγραμμα αναδασώσεων που έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας. Για την υλοποίησή του το Υπουργείο έχει αιτηθεί 310 εκατ. Ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ θα αντληθούν και πρόσθετοι πόροι από το ΕΣΠΑ. Το Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων είναι ένα 10ετές πρόγραμμα που στοχεύει στην αναδάσωση 500.000 στρεμμάτων. Σε 13 ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές της χώρας θα εγκατασταθούν περίπου 30 εκατομμύρια δέντρα, τα οποία στόχος είναι να καλλιεργηθούν εξ ολοκλήρου σε ελληνικά φυτώρια.
Νέο νομοσχέδιο για την ανακύκλωση
Μέσα στον Μάρτιο πρόκειται να κατατεθεί το νέο νομοσχέδιο για την ανακύκλωση. Πηγές του υπουργείου αναφέρουν ότι πρόκειται για ένα νέο νόμο που ενσωματώνει δύο οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου, η κατάσταση της Ελλάδας στον τομέα της ανακύκλωσης δεν είναι καθόλου ικανοποιητική, με εξαίρεση ίσως την ανακύκλωση οικιακών μπαταριών όπου η χώρα έχει πετύχει επίπεδα πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ως εκ τούτου η νέα ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει βάλει ψηλά στην ατζέντα της το θέμα αυτό ώστε να δημιουργηθεί ένα πιο αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο αλλά και να υπάρξει παράλληλα ενημέρωση και αλλαγή της φιλοσοφίας των πολιτών αναφορικά με αυτό το θέμα.
Ωστόσο το ΥΠΕΝ αρνείται να παρέμβει στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) για το θέμα της αδειοδότησης της «Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης που έχει προκαλέσει αντιδράσεις από οικολογικούς οργανισμούς. Υπενθυμίζεται ότι η συζήτηση στο ΔΣ του Οργανισμού Ανακύκλωσης έχει προγραμματιστεί, μετά από αναβολή, για τη Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου.
Η ηγεσία του ΥΠΕΝ έλαβε επιστολή τριών περιβαλλοντικών οργανώσεων που σημειώνουν ότι ο ΕΟΑΝ θα έπρεπε να έχει σταματήσει τη λειτουργία του συστήματος αυτού γιατί εισπράττει εισφορές από το 16% των εταιρειών και συμβάλλει μόλις κατά 2% στην ανακύκλωση. Η επιστολή που υπογράφεται από τους Δημήτρη Καραβέλλα της WWF Ελλάς, Νίκο Χαραλαμπίδη της Greenpeace και Φίλιππο Κυρκίτσο της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης σημειώνει ότι ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ, Νίκος Χιωτάκης, θέλει να υπάρξει έγκριση στο σύστημα αυτό αν και υπάρχει αρνητική εισήγηση της υπηρεσίας του. «Μια σειρά από ενέργειες εκ μέρους της Πολιτείας και προσωπικά του προέδρου του ΕΟΑΝ, τη σκοπιμότητα της οποίας αδυνατούμε να κατανοήσουμε, αφήνουν ακόμα ανοιχτό το ενδεχόμενο έγκρισης του νέου επιχειρησιακού σχεδίου του συστήματος Ανταποδοτική Ανακύκλωση» σημειώνεται στην επιστολή.
Προχωράνε οι μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων
Μέχρι σήμερα έχουν δημοπρατηθεί μονάδες σε Ζάκυνθο, Λευκάδα, Ναύπακτο, Χερσόνησο, Τρίκαλα, Άρτα, Ιεράπετρα, Σητεία, Καβάλα Χιο, Κεφαλλονιά. Σύμφωνα με πληροφορίες, άμεσα θα ξεκινήσουν και νέες σε Αγρίνιο, Κέρκυρα, Δράμα, Κάρπαθο, Μήλο και 2 στη Θεσσαλονίκη ενώ το κάθε έργο από αυτά θα έχει το δικό του χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης. Ενώ ειδικά για την Αττική, η ηγεσία του ΥΠΕΝ θα έχει συνάντηση με τον περιφερειάρχη ώστε να δοθεί ειδικό βάρος στο θέμα.
Η συμφωνία με την Ελληνικός Χρυσός στη Βουλή
Μέσα στις επόμενες τρεις εβδομάδες θα πάει προς κύρωση στην Βουλή η συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση με την Ελληνικός Χρυσός. Πηγές του υπουργείου αναφέρουν πώς η συμφωνία αυτή διπλασιάζει τις θέσεις εργασίας, υπερδιπλασιάζει τα έσοδα του κράτους και το όφελος στις τοπικές κοινωνίες, ενώ βελτιώνει και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ωστόσο οι ίδιες πηγές υπογραμμίζουν ότι η συμφωνία θα πρέπει να κοινοποιηθεί επίσης στην ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Στις παρεμβάσεις του υπουργείου επίσης εντάσσεται η άμεση έναρξη (μέσα στους επόμενους 2-3 μήνες του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) που θα ενσωματώνει όλους τους σχετικούς φορείς. Ένα από τα έργα του νέου οργανισμού θα είναι ένα σύστημα ψηφιακής παρακολούθησης των προστατευόμενων περιοχών που έχει στην ευθύνη του.
Τέλος, μέχρι τα τέλη του μήνα αναμένεται να αναρτηθεί το 100% των δασικών χαρτών ενώ στο ΥΠΕΝ εξετάζουν και θα προωθήσουν τρεις πρωτοβουλίες για την επίλυση κρίσιμων θεμάτων του χωροταξικού: δασωμένους αγρούς, εκχερσωμένες εκτάσεις, ιδιοκτησιακό καθεστώς.