Μείωση του παγκόσμιας ζήτησης γραφείων κατά 10% - 15% προβλέπουν για τα επόμενα τρία χρόνια επαγγελματίες του κλάδου των ακινήτων. Πρόκειται για μια άμεση συνέπεια της στροφής μιας σημαντικής μερίδας εργαζομένων προς την τηλεργασία, καθώς αποδείχθηκε ότι το συγκεκριμένο μοντέλο μπορεί να λειτουργήσει και να είναι εξίσου ή και ακόμα πιο παραγωγικό, συγκριτικά με την καθημερινή προσέλευση στην εργασία. Ασφαλώς, δεν πρόκειται για κάτι που μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους κλάδους και σε όλες τις εργασιακές θέσεις/συνθήκες, ωστόσο, η ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι τέτοια που ενισχύει την συγκεκριμένη τάση.
Ανάλογη είναι η εικόνα και στην εγχώρια αγορά, όπου εταιρείες που νοικιάζουν σήμερα γραφεία εξετάζουν διάφορα σενάρια, προκειμένου να μεγιστοποιήσουν την αποδοτικότητά τους, μειώνοντας ταυτόχρονα και τις στεγαστικές τους δαπάνες. Η εξέλιξη αυτή πάντως δεν πρόκειται να επηρεάσει τη ζήτηση για σύγχρονα γραφεία, ιδίως αν αυτά συνοδεύονται από χαρακτηριστικά εξοικονόμησης ενέργειας. Η διαθεσιμότητα σύγχρονων γραφείων παραμένει εξαιρετικά χαμηλή, χαμηλότερη του 5% του συνολικού αποθέματος, με αποτέλεσμα να είναι εύκολη υπόθεση η εύρεση χρήστη για κάθε νέα ανάπτυξη.
Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας Proprius-Cushman, αυτήν την περίοδο κατασκευάζονται περί τα 85.000 τ.μ. νέων κτιρίων γραφείων, μέγεθος που ισοδυναμεί με την ετήσια απορρόφηση νέων γραφειακών χώρων. Πολλά εξ αυτών μάλιστα αφορούν ανακατασκευές υφιστάμενων κτιρίων, όπως για παράδειγμα ο Πύργος του Πειραιά, υπό το επενδυτικό σχήμα των Prodea Investments και Dimand - EBRD. Μια ακόμα ανακατασκευή αφορά στο πρώην κτίριο της Ελευθεροτυπίας στο Νέο Κόσμο, που υλοποιείται από την Dimand σε συνεργασία με την Grivalia (Eurobank).
Τα «ευέλικτα» γραφεία
Παράλληλα, στην αγορά γραφείων εμφανίζονται και νέες τάσεις, με χαρακτηριστικότερη την επέκταση των υπηρεσιών «ευέλικτων» χώρων εργασίας, όπου η IWG εξελίσσεται σε ισχυρό “παίκτη”. Η εταιρεία αναπτύσσει σειρά νέων κτιρίων, σε συνεργασία με τους ιδιοκτήτες, θέλοντας να έχει έτοιμο ένα δίκτυο 50 κτιρίων σε όλη την Ελλάδα εντός των επόμενων ετών, αρκετά εξ αυτών και σε πόλεις της περιφέρειας. Η εταιρεία αναμένει την αύξηση της ζήτησης για τις υπηρεσίες της, καθώς προσφέρει τη δυνατότητα στις εταιρείες, να μισθώνουν εργασιακές θέσεις ακόμα και για λίγες ώρες την ημέρα, ανάλογα με τις ανάγκες τους.
Στο εξωτερικό, εν μέσω πανδημίας, πολλοί πολυεθνικοί όμιλοι αξιοποίησαν τη δυνατότητα να εκδώσουν κάρτες μέλους για μερίδα εργαζομένων τους, ώστε οι τελευταίοι να μπορούν να εργάζονται σε ένα τέτοιο κτίριο, που μπορεί να είναι πιο κοντά στο σπίτι τους, αντί να προσέρχονται στα κεντρικά γραφεία της επιχείρησης. Αφορά κυρίως ανθρώπους που εργάζονται μέσω τηλεργασίας και απλώς χρειάζονται έναν πιο επαγγελματικό χώρο για 1-2 ημέρες την εβδομάδα, π.χ. για μια συνάντηση, ή μια τηλεδιάσκεψη.
Διεύρυνση του χάσματος
Άλλη μια τάση που αναμένεται στην αγορά γραφείων, είναι η διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα στα πιο σύγχρονα και ποιοτικά γραφεία και τα πιο παλιά. Στελέχη του κλάδου κάνουν λόγο για εδραίωση της αγοράς δύο ταχυτήτων, όπου τα κτίρια πρώτης κατηγορίας θα μονοπωλούν την ζήτηση έναντι των υπολοίπων γραφείων.
Είναι χαρακτηριστική και η επισήμανση της Τράπεζας της Ελλάδος, στην πρόσφατη ενδιάμεση έκθεση για την νομισματική πολιτική, όπου σημείωσε ότι «παρά την ανακοπή της δυναμικής της αγοράς επαγγελματικών ακινήτων, τα ακίνητα υψηλών προδιαγραφών εμφανίζονται πιο ανθεκτικά στις δυσμενείς εξελίξεις της αγοράς, όπως συνέβη και στην περίοδο της οικονομικής κρίσης που προηγήθηκε. Ειδικά στην παρούσα συγκυρία, ακίνητα με ανώτερες προδιαγραφές βιοκλιματικού σχεδιασμού, αερισμού, φωτισμού και τεχνολογικών υποδομών ανταποκρίνονται καλύτερα στις υγειονομικές απαιτήσεις και στις νέες ανάγκες απομακρυσμένης εργασίας, γεγονός το οποίο αναμένεται να αποτυπωθεί σταδιακά και στις αξίες τους», καταλήγει η έκθεση της ΤτΕ.