Ως τις 31 Μαρτίου 2021 θα μπορούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες να παρέχουν διευκολύνσεις στους δανειολήπτες, μεταξύ άλλων και με τη μορφή της αναστολής πληρωμών (moratorium), με σημερινή απόφαση της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (European Banking Authority - EBA), που θέτει όμως και αυστηρότερους κανόνες στις τράπεζες, καθώς θέτει τους εννέα μήνες ως μέγιστο όριο ισχύος των αναστολών.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν το περιθώριο ως τις 31 Μαρτίου 2021 να χορηγήσουν νέες αναστολές, αλλά αυτό θα γίνεται μόνο για τα δάνεια που δεν έχουν ήδη συμπληρώσει εννέα μήνες σε αναστολή. Όπως τονίζεται στην απόφαση της EBA,
- Μόνο δάνεια που έχουν τεθεί σε αναστολή, μετάθεση πληρωμής ή έχουν μειωθεί στο πλαίσιο γενικής αναστολής όχι περισσότερο από 9 μήνες συνολικά, περιλαμβανομένων των αναστολών πληρωμής που έχουν ήδη χορηγηθεί, μπορούν να επωφεληθούν από την εφαρμογή των νέων Κατευθυντηρίων Γραμμών. Η εκ νέου ενεργοποίηση των Κατευθυντηρίων Γραμμών θα διασφαλίσει ότι δάνεια, τα οποία προηγουμένως δεν έχουν επωφεληθεί, να επωφεληθούν από τις αναστολές πληρωμών.
Στην Ελλάδα, οι τράπεζες έχουν θέσει ήδη σε αναστολή δάνεια συνολικού ύψους 20,6 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Τα περισσότερα εξ αυτών τέθηκαν σε αναστολή τον Μάρτιο, άρα συμπληρώνουν ως τα τέλη Δεκεμβρίου τους εννέα μήνες που τίθενται ως ανώτατο όριο. Οι τράπεζες, όμως, θα έχουν τη δυνατότητα να επεκτείνουν τις αναστολές σε δάνεια που δεν έχουν δεχθεί ως τώρα ανάλογη ευνοϊκή ρύθμιση, αν και εκτιμούν ότι δεν θα υπάρξει σημαντικό ενδιαφέρον από δανειολήπτες, πέραν όσων ήδη έχουν ζητήσει αναστολή.
Όπως ανακοίνωσε η EBA, «αφού παρακολούθησε στενά την εξέλιξη της πανδημίας και, ειδικότερα, την επίδραση του δεύτερου κύματος, καθώς και τα περιοριστικά μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αποφάσισε να ενεργοποιήσει εκ νέου τις Κατευθυντήριες Γραμμές για τα μορατόρια που έχουν καθιερωθεί δια νόμου ή με πρωτοβουλία των τραπεζών (σ.σ.: η Ελλάδα εντάσσεται στη δεύτερη περίπτωση, καθώς δεν έχει υπάρξει γενική νομοθετική ρύθμιση για τις αναστολές πληρωμών)». Οι αναθεωρημένοι κανόνες προστατεύουν τις τράπεζες, όπως σημειώνει η EBA, από αχρείαστη αύξηση των μη αναγνωρισμένων πιστωτικών ζημιών στους ισολογισμούς τους.
Εκτός από περιορισμό των 9 μηνών, η EBA θέτει με τους νέους κανόνες έναν ακόμη περιορισμό στις τράπεζες. Θα είναι υποχρεωμένες να αναφέρουν στην εποπτική αρχή (οι ελληνικές συστημικές στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ) ποια σχέδια έχουν για να διασφαλίσουν ότι δάνεια που βρίσκονται σε αναστολή δεν θα περάσουν στην κατηγορία δανείων που είναι απίθανο να συνεχίσουν να εξυπηρετούνται κανονικά (κατηγορία: "unlikely to pay"). Μάλιστα, σε αυτό το πλαίσιο, οι επόπτες θα μπορούν, όπως σημειώνει η EBA, να λαμβάνουν όποια μέτρα κρίνουν κατάλληλα. Δηλαδή, όπως εξηγεί η EBA, οι επόπτες θα μπορούν να υποχρεώνουν τις τράπεζες να αναγνωρίζουν ζημιές, εάν κρίνεται ότι κάποια δάνεια χαρακτηρίζονται ως μη εξυπηρετούμενα.
Σημειώνεται ότι οι αρχικές Κατευθυντήριες Γραμμές ανακοινώθηκαν στις 2 Απριλίου 2020 για να διασφαλίσουν ότι οι τράπεζες θα μπορούν να προσφέρουν αναστολές πληρωμών δανείων στους πελάτες τους, αποφεύγοντας το χαρακτηρισμό αυτών των δανείων ως μη εξυπηρετούμενων, ώστε να μην είναι υποχρεωμένες να αναγνωρίζουν πρόσθετες ζημιές. Με αυτό τον τρόπο, σύμφωνα με την EBA, αναγνωρίσθηκε ο κρίσιμος ρόλος των τραπεζών στην παροχή ρευστότητας στην οικονομία εν μέσω πανδημίας. Οι Κατευθυντήριες Γραμμές έληγαν τον Ιούνιο του 2020, αλλά παρατάθηκαν για τρεις μήνες και από το τέλος Σεπτεμβρίου είχε αρχίσει η σταδιακή παύση της εφαρμογής τους, μέχρι που ανανεώθηκε σήμερα ως το τέλος Μαρτίου 2021.