Στη χρηματοδότηση δράσεων πράσινης ανάπτυξης, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο εντάσσονται στις αρμοδιότητες του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα πρέπει να διοχετευτεί το 37,5% των συνολικών κεφαλαίων του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων, που ενεργοποίησε η ΕΕ, όπως επισήμανε ο αρμόδιος υπουργός, Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας απόψε από το βήμα του Thessaloniki Summit.
Ο υπουργός υπενθύμισε ακόμη ότι στις 10 Νοεμβρίου ολοκληρώνεται η διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης επί του master plan, που αφορά την απολιγνιτοποίηση των περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, ώστε ακολούθως, αφού ληφθούν υπόψη οι προτάσεις, να δρομολογηθούν τα επόμενα βήματα. Επανέλαβε δε, πως από τα Ταμεία Ανάκαμψης και Δίκαιης Μετάβασης θα προέλθει η πλειονότητα των κονδυλίων των 5 δισ. ευρώ που θα διοχετευτούν στις λιγνιτικές περιοχές, επιπλέον των πόρων που θα λάβουν από το ΕΣΠΑ.
Όσον αφορά το νέο πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας, «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», ο κ.Χατζηδάκης επισήμανε ότι ο προϋπολογισμός της νέας του φάσης ανέρχεται σε 850 εκατ. ευρώ, ενώ «θα ακολουθήσουν πολύ μεγαλύτερα προγράμματα τα επόμενα χρόνια με τα συνολικά κονδύλια να φτάνουν τα 3 δισ. ευρώ ώς το 2023». Πρόσθεσε δε, ότι ενώ μέχρι σήμερα καλύφθηκαν από όλα τα προηγούμενα προγράμματα εξοικονόμησης 130.000 νοικοκυριά σε μία δεκαετία, στόχος είναι στο εξής να καλύπτονται 60.000 νοικοκυριά ετησίως.
Αναφερόμενος στην επιτάχυνση της αδειοδότησης των έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, επισήμανε ότι, μέσα από ενέργειες, όπως η αντικατάσταση της 'Αδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ με τη Βεβαίωση Παραγωγού, το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα είναι η μείωση του συνολικού χρόνου αδειοδότησης από τα πέντε-επτά χρόνια σήμερα στα δύο χρόνια, που είναι ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Τώρα επεξεργαζόμαστε νέο νομοσχέδιο για την ενέργεια το οποίο θα αφορά την απλοποίηση των επόμενων φάσεων έως και την 'Αδεια Λειτουργίας των ΑΠΕ» γνωστοποίησε, ενώ υπενθύμισε τον σχεδιασμό της κυβέρνησης για τις επτά μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις στον ενεργειακό τομέα και την ηλεκτροκίνηση, κάνοντας μνεία και στις εξελίξεις γύρω από το target model.
Όπως ανέφερε η πρέσβειρα του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ελλάδα, Κέιτ Σμιθ, «πολλοί υποστήριζαν τότε ότι αυτή η μετάβαση θα ήταν μεγάλο πλήγμα για την οικονομική ανάπτυξη , αλλά έπεσαν έξω, αφού καταφέραμε όχι μόνο να περιορίσουμε τη χρήση του άνθρακα, αλλά και να αυξήσουμε το ΑΕΠ της χώρας κατά 73%. Με μεγάλη χαρά υποδεχτήκαμε την Ελλάδα στη Συμμαχία για την Ενέργεια πέρα από τον Ανθρακα και τη δέσμευσή της για την απολιγνιτοποίηση ώς το 2028. Η δέσμευση αυτή μπορεί να φέρει και προκλήσεις, αλλά η εμπειρία της Βρετανίας είναι θετικό και καθησυχαστικό παράδειγμα».
Πρόσθεσε ότι μια σειρά από έργα, όπως ο Διαδριατικός Αγωγός (ΤAP), ο διασυνδετήριος αγωγός Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) και το FSRU στην Αλεξανδρούπολη, που υπηρετούν τον στόχο για διαφοροποίηση των πηγών ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης, κάνουν πραγματικότητα το όραμα της χώρας μας να καταστεί ενεργειακός κόμβος μέσα από το φυσικό αέριο, το οποίο όμως δεν παύει να είναι υδρογονάνθρακας και μεταβατικό καύσιμο. Όπως είπε, η επίτευξη του στόχου για την κλιματική αλλαγή δεν σημαίνει απαραίτητα και το τέλος της χρήσης του φυσικού αερίου, αλλά θα χρειαστεί φιλόδοξη προσέγγιση για τη διαχείριση των εκπομπών ρύπων, που συνδέονται με τη χρήση του, αξιοποιώντας και τις πολλές και διαφορετικές καινοτόμες εναλλακτικές, όπως το βιοαέριο και το υδρογόνο.
Τον φόβο ότι η βίαιη - όπως τη χαρακτήρισε - διαδικασία της απολιγνιτοποίησης θα μετατρέψει τη ΔΕΗ σε μικροπαραγωγό ενέργειας και ταυτόχρονα στον μεγαλύτερο εισαγωγέα της, «και παραγωγοί θα είναι όλες οι άλλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ενέργεια» εξέφρασε από την πλευρά του ο πρώην υπουργός Ενέργειας (2016-2019), Γιώργος Σταθάκης. Παράλληλα, υποστήριξε ότι η πράσινη μετάβαση κινδυνεύει να εξελιχθεί στη νέα και χειρότερη μορφή κοινωνικού αποκλεισμού, γιατί η πράσινη κατοικία και το πράσινο ΙΧ για αρκετά χρόνια δεν θα είναι εύκολα προσβάσιμα από τα χαμηλά εισοδήματα, τα οποία παράλληλα θα τιμωρούνται για τη χρήση της «βρώμικης» ενέργειας.
Για αυτό, τόνισε, όλα τα προγράμματα που στοχεύουν στην πράσινη μετάβαση θα πρέπει να είναι προσανατολισμένα σε φτωχότερα κοινωνικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, «ώστε αυτή η μετάβαση να γίνει από κάτω προς τα πάνω». Εξέφρασε τέλος την πεποίθηση ότι ο στόχος για μετάβαση στο μοντέλο της ανάπτυξης έργων ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας θα προσκρούσει στη μη αποδοχή των τοπικών κοινωνιών, αλλά και σε μια εκκρεμότητα 40 ετών στην Ελλάδα, τη χωροταξία, αφού θα υπάρχουν δυσκολίες ως προς το πού θα εγκατασταθούν αυτά τα έργα, με ποια διαδικασία και με ποια περιβαλλοντική αδειοδότηση.
Την άμεση δρομολόγηση ενός προγράμματος «Εξοικονομώ Υγείας-Πρόνοιας», αλλά και τη δημιουργία ενός δικτύου 15 νησιωτικών «πράσινων παραδείσων» στην Ελλάδα, πρότεινε, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας (2013-2015), Γιάννης Μανιάτης. Το πρώτο προτείνεται να εφαρμοστεί στις περίπου 500 μονάδες υγείας και πρόνοιας της χώρας (πχ, νοσοκομεία, κέντρα υγείας κτλ), που καταναλώνουν περίπου 300 εκατ. ευρώ ετησίως σε ενεργειακά προϊόντα, ώστε να εξοικονομούν 50 εκατ. ευρώ τον χρόνο κι αυτά τα χρήματα να μένουν στον προϋπολογισμό των νοσοκομείων για να στηρίζουν τη λειτουργία τους. Το δεύτερο προτείνεται να εφαρμοστεί σε μη διασυνδεμένα με το δίκτυο ηλεκτρισμού νησιά, κατά το παράδειγμα της Τήλου. «Με κόστος 5-6 εκατ. ευρώ ανά νησί θα μπορέσει να μετασχηματιστεί όλο το μοντέλο» εκτίμησε.
Τον επενδυτικό σχεδιασμό τους, αλλά και τα έργα τους πάνω στις ΑΠΕ και τις εκτιμήσεις τους για τις προκλήσεις στην ενεργειακή αγορά, παρουσίασαν οι Αθανάσιος Πασπαλιάρης (Ελληνικά Πετρέλαια), Ντίνος Μπενρουμπή (Protergia MYTILINEOS) και Κωστής Σιφναίος (Copelouzos Group).