Τα βασικά σημεία του πορίσματος για την Επικουρική Ασφάλιση

Δημιουργία ενός νέου, ξεχωριστού κλάδου, εντός του ΕΤΕΑΕΠ, διατήρηση των υφιστάμενων εισφορών και ορίων ηλικίας, αλλά και εφαρμογή του νέου, κεφαλαιοποιητικού μοντέλου επικουρικής ασφάλισης, από το 2021 και μετά, προτείνει στο πόρισμά της, η Επιτροπή που συστάθηκε από το υπουργείο Εργασίας.

Οι εισφορές στο νέο μοντέλο θα καταλήγουν στο ασφαλιστικό κουμπαρά του κάθε ασφαλισμένου και το ΕΤΕΑΕΠ είναι ο μοναδικός φορέας είσπραξής τους. Οι ασφαλισμένοι θα έχουν το δικαίωμα για επενδύσεις (μετοχές, ομόλογα), που θα μπορούν να είναι χαμηλού, μεσαίου, ή υψηλού ρίσκου. Θα γνωρίζουν από την αρχή το είδος της επένδυσης και το ρίσκο που λαμβάνουν μέσα από μια διαδικασία ενημέρωσης από εξειδικευμένους συμβούλους του Ταμείου. Θα έχουν όμως το δικαίωμα να αλλάξουν την αρχική επιλογή τους, στη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.

Το κράτος θα αναλαμβάνει την ευθύνη, να δεσμεύεται στο εξής για την καταβολή όχι μόνο της κύριας αλλά και της επικουρικής σύνταξης. Θα πρέπει, σύμφωνα με το πόρισμα, να υπάρξει αναλογιστική μελέτη για τυχόν χρηματοδοτικά κενά που μπορεί να προκύψουν, μιας και από το 2021 και μετά, οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να επιλέξουν ιδιωτικό πάροχο για να κάνουν την επένδυσή τους. Η πρώτη εκτίμηση της Επιτροπής πάντως είναι ότι για μια δεκαετία το σύστημα είναι διασφαλισμένο και το όποιο χρηματοδοτικό κενό θα προκύψει, από το 2030 και μετά… Πιο αναλυτικά:

Βασικά Σημεία Πορίσματος

• Έργο της Ομάδας Εργασίας αποτέλεσε η επεξεργασία και διατύπωση προτάσεων για τη μετάβαση σε ένα νέο σύστημα υποχρεωτικής κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης στην Ελλάδα.

• Προκρίνεται η ίδρυση ξεχωριστού νέου κλάδου εντός του ΕΤΕΑΕΠ, ο οποίος θα αφορά αποκλειστικά στην κεφαλαιοποιητική επικουρική ασφάλιση.

• Λόγω της καινοτομίας του νέου συστήματος, της ανάγκης σύστασης ξεχωριστού κλάδου εντός του ΕΤΕΑΕΠ, αλλά και για λόγους πληρέστερης ενημέρωσης των ασφαλισμένων, πρέπει να προβλεφθεί μια ικανή μεταβατική περίοδος ανάμεσα στη νομοθέτηση του συστήματος και στην εφαρμογή του.

• Στη νέα κεφαλαιοποιητική επικουρική ασφαλίζονται υποχρεωτικά όλοι οι νεοεισερχόμενοι και πρώτο-ασφαλισμένοι στην αγορά εργασίας από 1^η Ιανουαρίου 2021.

• Στο νέο σύστημα προτιμητέα επιλογή θα ήταν η διατήρηση των εκάστοτε προβλεπόμενων εισφορών για τους μισθωτούς, καθώς και αυτοτελώς απασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες, όπως και στο υφιστάμενο σύστημα διανεμητικής επικουρικής, για λόγους εναρμόνισης.

• Το ΕΤΕΑΕΠ θα είναι ο μόνος υπεύθυνος για την είσπραξη των εισφορών των ασφαλισμένων, λαμβανομένων υπόψη τυχόν εξαιρέσεων από την υπαγωγή.

• Σε γενικές γραμμές προκρίθηκε η διατήρηση των ίδιων ηλικιακών ορίων με αυτά που ισχύουν στην κύρια σύνταξη γήρατος. Ένα εύρος ηλικίας από 62 έτη και άνω αναδείχθηκε ως η πιο εύλογη πρόβλεψη.

• Ως προς τα είδη των συνταξιοδοτικών παροχών, αυτές μπορούν να διαχωριστούν σε:

  • Συντάξεις γήρατος.

  • Συντάξεις αναπηρίας.

  • Συντάξεις θανάτου.

• Για τις ανάγκες χρηματοδότησης του συστήματος και στο πνεύμα της κοινωνικής αλληλεγγύης μπορεί να δημιουργηθεί ένας «κουμπαράς αλληλεγγύης», ο οποίος να τροφοδοτείται με ειδική κράτηση επί των καταβαλλόμενων εισφορών του κάθε ασφαλισμένου.

• Μέρος του σωρευμένου ποσού δύναται να εισπράττεται – με τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος – ως προκαταβολή.

• Ο ασφαλισμένος θα δύναται να επιλέγει ανάμεσα σε τρία (3) επίπεδα επενδυτικού κινδύνου:

• Χαμηλού επενδυτικού κινδύνου.

• Μεσαίου επενδυτικού κινδύνου.

• Υψηλού επενδυτικού κινδύνου.

• Η απουσία επιλογής επενδυτικού προϊόντος από μεριάς του ασφαλισμένου θα τον κατατάσσει αυτομάτως στο πακέτο χαμηλού επενδυτικού κινδύνου.

• Σε κάθε περίπτωση, ο ασφαλισμένος δεν πρέπει να δεσμεύεται ισοβίως από την αρχική του επιλογή, αλλά να μπορεί να αλλάζει τις επενδυτικές του επιλογές ανά προβλεπόμενα χρονικά όρια και μέσω συγκεκριμένων διαδικασιών.

• Οφείλουν να προβλεφθούν και να εφαρμόζονται όλες οι απαραίτητες διαδικασίες χαρτογράφησης του επενδυτικού προφίλ του ασφαλισμένου, για παράδειγμα με τη χρήση κατάλληλων ερωτηματολογίων.

• Μετά την είσπραξη των εισφορών, το ΕΤΕΑΕΠ θα τις κατανέμει στους ατομικούς κεφαλαιοποιητικούς λογαριασμούς του κάθε ασφαλισμένου.

• Τα κεφάλαια δύνανται να επενδύονται από διαχειριστές επενδύσεων (ΑΕΔΑΚ – ΦΚΑ) κατ’ εντολή και για λογαριασμό του ΕΤΕΑΕΠ, βάσει της μεταξύ τους σύμβασης.

• Το ΕΤΕΑΕΠ οφείλει να ορίσει επενδυτικούς κανόνες που θα ισχύουν για τον διαχειριστή κεφαλαίων και θα περιγράφονται αναλυτικά σε σύμβαση.

• Πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο κάθε δυνατότητα που μας δίνεται - εντός των ευρωπαϊκών κανόνων και θεσμικών μας περιορισμών ως Κ-Μ της ΕΕ – προκειμένου τα δημιουργούμενα αποθεματικά κεφάλαια να επενδύονται προς όφελος της εθνικής οικονομίας.

• Το Κράτος οφείλει να μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, στο πλαίσιο των υπαρκτών κινδύνων, συνθηκών και περιορισμών που αντιμετωπίζει.

• Το νέο σύστημα κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης αντιμετωπίζει, για όσους ενταχθούν στο νέο σύστημα, κατά το μεγαλύτερο μέρος τον δημογραφικό κίνδυνο. Εντούτοις, παραμένει η αντιμετώπιση του κόστους μετάβασης.

• Ως βασική αρχή στο σύστημα κεφαλαιοποιητικής επικουρικής προκρίνεται η διατήρηση ίδιου τρόπου φορολόγησης με το υφιστάμενο.

• Θα πρέπει να εξετασθεί πρόβλεψη για ειδική φορολόγηση για το ποσό προκαταβολής που θα δύναται να λαμβάνει ο ασφαλισμένος κατά τη φάση της θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

• Θα μπορούσαν να εξετασθούν τρόποι τυχόν συνεισφοράς των ασφαλισμένων στο νέο καθεστώς με βάση την αρχή της διαγενεακής κοινωνικής αλληλεγγύης.

• Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, και όπως υφίσταται το σύστημα σήμερα, χωρίς παρέμβαση στις παραμέτρους του, δεν φαίνεται έντονο πρόβλημα χρηματοδότησης κατά την πρώτη δεκαετία.

• Στα τέσσερα (4) υφιστάμενα Ταμεία Υποχρεωτικής Επαγγελματικής Ασφάλισης μπορεί να τηρηθεί η υποχρεωτικότητα ασφάλισης των μελών τους σε αυτά εφόσον υπάρχει ανάλογη εφαρμογή κανόνων με τα όσα θα ισχύουν στο σύστημα κεφαλαιοποιητικής επικουρικής, τουλάχιστον για τους νεοεισερχόμενους στο σύστημα.

• Ως εναλλακτικοί πάροχοι διαχείρισης επενδύσεων μπορούν να θεωρηθούν οι ΑΕΔΑΚ, οι ΕΠΕΥ, τα Πιστωτικά Ιδρύματα και οι Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις, κατάλληλα αδειοδοτημένες από τις αρμόδιες εποπτικές Αρχές.

• Δεδομένου ότι αναφερόμαστε σε κοινωνική ασφάλιση πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά όλες οι δικλείδες ασφάλισης έναντι πληθώρας κινδύνων (νομικών, επενδυτικών, θεσμικών, κλπ).

• Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί θεσμικά να προβλεφθεί η παράλληλη λειτουργία ΕΤΕΑΕΠ και εναλλακτικών παρόχων στο επίπεδο της συλλογής των εισφορών.

Οι εργασίες της Ομάδας Εργασίας έλαβαν χώρα πριν την έκδοση των αποφάσεων του Συμβούλιο της Επικρατείας. Ως εκ τούτου τα όσα συζητήθηκαν, καθώς και τα συμπεράσματα που περιλαμβάνονται στο παρόν πόρισμα, δεν ήταν δυνατόν να τις λάβουν υπόψη.