Τεράστια απόκλιση στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, που αντιστοιχεί στο μέγεθος ενός «μνημονιακού» πρωτογενούς πλεονάσματος (3,5% του ΑΕΠ) προκάλεσε η πανδημία, ενώ στο υπουργείο Οικονομικών μόλις τώρα αρχίσει να κορυφώνεται η αγωνία για τα δημόσια έσοδα, καθώς έχουμε εισέλθει στο κρίσιμο τρίμηνο Ιουλίου - Σεπτεμβρίου, όπου θα αποτυπωθεί σε όλη της την έκταση και η «ζημία» που έχει γίνει στον τουρισμό.
Παρότι προκάλεσε κάποια ανακούφιση στο υπουργείο Οικονομικών το γεγονός ότι η πτώση των εσόδων τον Ιούνιο δεν ήταν όσο δραματική προβλεπόταν, η καταγραφή των αποκλίσεων στην εκτέλεση του προϋπολογισμού το πρώτο εξάμηνο είναι άκρως ανησυχητική, καθώς η καθίζηση της οικονομικής δραστηριότητας και τα μέτρα στήριξης της οικονομίας «γύρισαν» το πρωτογενές αποτέλεσμα σε έλλειμμα 5,864 δισ. ευρώ, έναντι αρχικού στόχου για πλεόνασμα 313 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, η πανδημία άνοιξε μια «τρύπα» 6,177 δισ. ευρώ, περίπου εξίσου μεγάλη με τον αρχικό στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 6,4 δισ. ευρώ (3,5% του ΑΕΠ).
Το οικονομικό επιτελείο αναγνωρίζει ότι, παρά το γεγονός που έχουν ήδη ανακοινωθεί μέτρα στήριξης 24 δισ. ευρώ, ο κρατικός προϋπολογισμός θα απαιτηθεί να επιβαρυνθεί και από πρόσθετα μέτρα στήριξης μέσα στο δεύτερο εξάμηνο. Για παράδειγμα, για τους τομείς του τουρισμού, της εστίασης και των μεταφορών πιθανότατα θα απαιτηθεί πρόσθετη στήριξη. Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, άφησε χθες ανοικτό (μιλώντας στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ) να πάρει μία μικρή παράταση, πιθανότατα μέχρι το τέλος του έτους, το «πακέτο» του μειωμένου ΦΠΑ (από το 24% στο 13%) που ισχύει για την περίοδο 1 Ιουνίου - 31 Οκτωβρίου 2020, στον τουρισμό, τις μεταφορές, στα εισιτήρια των κινηματογράφων, στον καφέ και στα μη αλκοολούχα ποτά.
Πάντως, η καθίζηση του τουριστικού τομέα, σε συνδυασμό με το υφεσιακό σπιράλ σε όλους σχεδόν τους κλάδους, έχει διευρύνει τη μαύρη τρύπα στα έσοδα. Τα στοιχεία του προϋπολογισμού για το πρώτο εξάμηνο ανεβάζουν το επίπεδο του συναγερμού στο οικονομικό επιτελείο μετά και το νέο ρεκόρ που κατέγραψε το δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο άγγιξε τα 9 δισ. ευρώ. Μάλιστα, η εκτόξευση του ελλείμματος συντελέστηκε παρότι η μείωση στα κρατικά έσοδα ήταν 23%, από 33% που είχε φτάσει τον Μάιο.
Επισημαίνεται ότι τον Μάιο τα έσοδα επηρεάστηκαν από την παροχή κινήτρου έκπτωσης 25% στις επιχειρήσεις που επλήγησαν από την πανδημία, εφόσον κατέβαλαν εμπρόθεσμα τις οφειλές τους (ΦΠΑ και βεβαιωμένοι φόροι). Στο εξάμηνο πάντως η τρύπα στα ταμεία ξεπερνά τα 3,6 δισ. ευρώ. Τα συνολικά έσοδα ανήλθαν σε 19,2 δισ. ευρώ έναντι στόχου για εισπράξεις 22,9 δισ. ευρώ. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν στο διάστημα Ιανουαρίου - Ιουνίου 2020 σε 18,405 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 2,6 δισ. ευρώ σε σχέση με τον προβλεπόμενο στόχο. Ισχυρές πιέσεις δέχεται ο προϋπολογισμός και από τις δαπάνες, με την υπέρβαση στο εξάμηνο να ξεπερνά τα 2,7 δισ. ευρώ, αυξάνοντας τα συνολικά έξοδα του κράτους πάνω από 28,2 δισ. ευρώ.
Στο υπουργείο Οικονομικών θα περιμένουν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου και μετά θα κάνουν «ταμείο» για το μέγεθος της ζημίας από τον κορονοϊό, ώστε να μπορέσουν να διαπραγματευτούν στο δύσκολο φθινόπωρο που έρχεται χαμηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα για το 2021. Μέχρι στιγμής, η ελληνική πλευρά έχει αποσπάσει μόνο τη ρητορική συμπάθεια των δανειστών, οι οποίοι σε προφορικές συνεννοήσεις που έχουν κάνει με την Αθήνα έχουν αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο η δέσμευση για πλεόνασμα 3,5% να μην ισχύσει το 2021, εξαιτίας του σοκ από τον κορονοϊό. Το τοπίο με τις δαπάνες που θα αποκλείονται από τις μετρήσεις του πρωτογενούς πλεονάσματος θα ξεκαθαρίσει στο Eurogroup της 5ης Οκτωβρίου, ενώ διαβατήριο για την Αθήνα αναμένεται ότι θα αποτελέσει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην οποία θα περιγράφονται τα προβλήματα που έχει προκαλέσει η νέα κρίση στην ελληνική οικονομία.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
