Σε ριζική αλλαγή του τρόπου με τον οποίο τιμολογείται η ηλεκτρική ενέργεια οδηγείται η ελληνική αγορά από τη νέα χρονιά, με την εισαγωγή δύο νέων τιμολογίων, των δυναμικών ή «πορτοκαλί» προϊόντων και των ευέλικτων- σταθερών.
Και μπορεί οι αλλαγές αυτές να φιλοδοξούν να δώσουν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις μεγαλύτερο έλεγχο στο ενεργειακό τους κόστος, ωστόσο απαιτούν ενεργό ρόλο στην παρακολούθηση και διαχείριση της κατανάλωσης.
Ποιοι και πότε μπαίνουν στο νέο καθεστώς
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τις σχετικές αποφάσεις της ΡΑΑΕΥ, τα δυναμικά τιμολόγια θα είναι διαθέσιμα από την 1η Φεβρουαρίου 2026 για μεγάλους πελάτες (επιχειρήσεις με παροχές άνω των 25 kVA) και από την 1η Απριλίου 2026 για μικρούς καταναλωτές, δηλαδή νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις.
Παράλληλα, εντός του ίδιου χρονικού πλαισίου αναμένεται να ενεργοποιηθούν τα ευέλικτα σταθερά τιμολόγια, μια νέα κατηγορία συμβολαίων ορισμένου χρόνου που δεν συνδέονται με τη χονδρεμπορική αγορά, αλλά εισάγουν τη λογική της «συνδρομής» στο ρεύμα.
Ρεύμα με τιμή ανά ώρα με τα πορτοκαλί τιμολόγια
Η μεγαλύτερη καινοτομία έρχεται με τα δυναμικά, πορτοκαλί τιμολόγια, όπου η χρέωση της ενέργειας θα αλλάζει έως και 24 φορές την ημέρα, ακολουθώντας τις διακυμάνσεις της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Προϋπόθεση για την ένταξη σε αυτά τα προϊόντα είναι η ύπαρξη έξυπνου μετρητή του ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος παρέχει πιστοποιημένες ωριαίες μετρήσεις, δίνοντας τη δυνατότητα στους καταναλωτές να προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους σύμφωνα με τα σήματα της αγοράς.
Σύμφωνα με τη φιλοσοφία των δυναμικών τιμολογίων, ο καταναλωτής πληρώνει λιγότερο όταν καταναλώνει ρεύμα τις ώρες που η ενέργεια είναι άφθονη και φθηνή - κυρίως τις μεσημεριανές ώρες με υψηλή παραγωγή από φωτοβολταϊκά - και περισσότερο όταν η ζήτηση κορυφώνεται.
Σήμερα, περισσότεροι από 1 εκατ. καταναλωτές χαμηλής τάσης διαθέτουν ήδη τέτοιους μετρητές, ενώ στη μέση τάση η εγκατάσταση είναι καθολική. Σε όρους φορτίου, περίπου το 50% της συνολικής κατανάλωσης της χώρας μπορεί δυνητικά να περάσει σε δυναμική τιμολόγηση.
Ωστόσο, η πλήρης εναρμόνιση της τεχνολογίας των μετρητών με τις ανάγκες της λιανικής αγοράς ενέργειας για ακριβείς μετρήσεις σε πραγματικό χρόνο αποτελεί ίσως ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα, αφού πολλοί από τους ήδη εγκατεστημένους μετρητές δεν υποστηρίζουν καταγραφή σε πραγματικό χρόνο με την αντικατάστασή τους να έχει ήδη ξεκινήσει.
Όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, «η έναρξη προσφοράς των νέων πορτοκαλί τιμολογίων θα ενισχύσει το εύρος επιλογών των καταναλωτών και κατ’ επέκταση θα συμβάλει στην μείωση του ενεργειακού κόστους και στην ελάφρυνση των βαρών για ελληνικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Η νέα επιλογή για τους καταναλωτές έχει ως στόχο να επωφεληθούν αυτοί από τις χαμηλότερες τιμές που διαμορφώνονται στη χονδρεμπορική αγορά, ιδίως τις μεσημεριανές ώρες υπερπαραγωγής των ΑΠΕ».
Ποιοι κερδίζουν και πόσο από τα δυναμικά τιμολόγια
Ουσιαστικά από τα δυναμικά τιμολόγια αναμένεται να ευνοηθούν κυρίως όσοι έχουν κατανάλωση μεταξύ 8:00 και 17:00 ή μπορούν να μπορούν να μεταφέρουν την κατανάλωση των υπόλοιπων ωρών κατά την προαναφερόμενη χρονική ζώνη ( >65% κατανάλωσης στη ζώνη αυτή).
Αξίζει να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με ενδεικτικά παραδείγματα του ΥΠΕΝ, ένας εμπορικός πελάτης που κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, κατανάλωσε το 65% τις ώρες 8:00-17:00, η τελική τιμή του θα διαμορφωνόταν με κόστος χονδρεμπορικής αγοράς 98 ευρώ/MWh αντί 108,6 ευρώ/MWh που ήταν η μέση τιμή της χονδρικής κατά τις ώρες αυτές. Επομένως, το όφελος του πελάτη θα ήταν τουλάχιστον 10% έναντι της μέσης τιμής χονδρικής.
Αντίστοιχα, ένας βιομηχανικός πελάτης που κατά το πρώτο εξάμηνο 2025, κατανάλωσε το 80% τις ώρες 8:00-17:00, η τελική τιμή του θα διαμορφωνόταν με κόστος χονδρεμπορικής αγοράς 89ευρώ/MWh αντί 108,6 ευρώ/MWh που ήταν η μέση τιμή της χονδρικής κατά τις ώρες αυτές. Επομένως, το όφελος του πελάτη θα ήταν τουλάχιστον 18% έναντι της μέσης τιμής χονδρικής.
Κρίσιμο στοιχείο αποτελεί η καθημερινή ανακοίνωση των ωριαίων τιμών της επόμενης ημέρας έως τις 17:00, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να προγραμματίζει εγκαίρως. Επιπλέον, αν προβλέπεται ότι η τιμή θα ξεπεράσει τα 180 ευρώ ανά MWh σε οποιαδήποτε ώρα, οι πάροχοι υποχρεούνται να αποστέλλουν προειδοποιητικό alert μέσω SMS ή εφαρμογών μηνυμάτων.
Σημαντική δικλείδα ασφαλείας είναι ότι στα πορτοκαλί τιμολόγια απαγορεύεται ρητά κάθε ρήτρα πρόωρης αποχώρησης, επιτρέποντας στον καταναλωτή να αλλάξει πρόγραμμα χωρίς πέναλτι.
Ρεύμα με λογική «πακέτου» από τα ευέλικτα τιμολόγια
Η δεύτερη νέα κατηγορία αφορά τα ευέλικτα σταθερά τιμολόγια, τα λεγόμενα ευέλικτα, τα οποία δεν επηρεάζονται από τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς. Αντίθετα, περιλαμβάνουν ένα εκ των προτέρων καθορισμένο «ευέλικτο στοιχείο» χρέωσης, το οποίο μπορεί να μεταβάλλεται κυρίως λόγω κατανάλωσης.
Τα τιμολόγια αυτά παραμένει άγνωστο ποια απόχρωση θα πάρουν, καθώς η αρχική σκέψη να ονομαστούν «κόκκινα» απορρίφθηκε από το σύνολο των καταναλωτών. Επιπλέον, ενώ αρχικά εξεταζόταν να αποτελέσουν υποκατηγορία των «μπλε», λόγω της σταθερότητάς τους, τελικά θα αποτελέσουν ανεξάρτητη κατηγορία.
Στην πράξη, τα προϊόντα αυτά προσομοιάζουν σε συνδρομητικές υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας. Δηλαδή, ο πελάτης προπληρώνει ένα πάγιο ποσό για ένα συγκεκριμένο πακέτο κιλοβατωρών και αν το υπερβεί, πληρώνει επιπλέον με σταθερή τιμή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το πάγιο μπορεί να καλύπτει ακόμη και το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης, με εκκαθάριση ανά εξάμηνο.
Τα ευέλικτα τιμολόγια θα έχουν ελάχιστη διάρκεια 12 μηνών και, σε αντίθεση με τα πορτοκαλί, επιτρέπεται η ύπαρξη ρήτρας πρόωρης αποχώρησης, η οποία όμως θα είναι αναλογική και μειούμενη.
Τα κύρια χαρακτηριστικά των ευέλικτων τιμολογίων:
- Η ελάχιστη διάρκεια της Σύμβασης Προμήθειας των Ευέλικτων Προϊόντων ορισμένου χρόνου είναι δώδεκα μήνες.
- Επιτρέπεται η χρέωση ρήτρας πρόωρης αποχώρησης του πελάτη από τη Σύμβαση Προμήθειας. Στην περίπτωση αυτή, η ρήτρα είναι αναλογική και μειώνεται αναλόγως του κόστους που δημιουργεί στον Προμηθευτή η πρόωρη αποχώρηση του πελάτη.
- Στα Ευέλικτα τιμολόγια δύναται να προσφέρονται εκπτώσεις. Το ύψος της έκπτωσης, η συνθήκη ενεργοποίησής της και ο τρόπος υπολογισμού της αναγράφεται αναλυτικά στους Ειδικούς Όρους της Σύμβασης Προμήθειας.
- Στην περίπτωση παροχής έκπτωσης συνέπειας, αυτή αποδίδεται και στον τελικό λογαριασμό του πελάτη.
- Το ευέλικτο στοιχείο του τιμολογίου δύναται να περιλαμβάνει και διαφοροποίηση της τιμής λόγω κατανάλωσης σε ώρες μη αιχμής (peak-off-peak).
Αξίζει να σημειώσουμε ότι στο εξωτερικό έχουν ήδη εφαρμοστεί παρόμοια μοντέλα τιμολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία βασίζονται σε συνδρομητικές ή προκαταβολικές (prepaid) υπηρεσίες.
Στις ΗΠΑ, κάποιες εταιρείες δοκιμάζουν μοντέλα flat-rate, δηλαδή σταθερής μηνιαίας χρέωσης ανεξαρτήτως κατανάλωσης, παρόμοια με συνδρομητικές υπηρεσίες τύπου Netflix για το ρεύμα (flat monthly rate).
Την ίδια στιγμή στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχουν συστήματα prepaid ηλεκτρικής ενέργειας, όπου περίπου 4 εκατομμύρια νοικοκυριά χρησιμοποιούν μετρητές προπληρωμής, με την πολιτεία να καλύπτει διαφορές κόστους και να υπάρχει ανώτατο όριο τιμής (price cap).
Όσον αφορά στην Ευρώπη τώρα, υπάρχουν πειραματισμοί με ευέλικτες συνδρομητικές υπηρεσίες ενέργειας, όπου ο καταναλωτής αγοράζει πακέτα ηλεκτρικής ενέργειας με σταθερή μηνιαία χρέωση, η οποία βασίζεται στο προφίλ κατανάλωσης και τις ανάγκες του.
Στην Ελλάδα, το έδαφος έχει ήδη προετοιμαστεί με προϊόντα όπως το Picasso της Protergia, που κυκλοφορεί τους τελευταίου μήνες και μάλιστα αποτέλεσε την αφορμή για τη δημιουργία αυτής της ξεχωριστής κατηγορίας τιμολογίων.
Έτσι, το Picasso για παράδειγμα, προσφέρει σταθερό μηνιαίο κόστος για συγκεκριμένη κατανάλωση (π.χ. 29,99 ευρώ για 1.325 κιλοβατώρες, 39,99 ευρώ για 1.875 κιλοβατώρες ή 54,99 ευρώ τον μήνα για 2.700 κιλοβατώρες), αλλά μόνο για την ενέργεια και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις (δεν περιλαμβάνει δημοτικά τέλη και τέλος ΕΡΤ).
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
