Τον καθόλου ταπεινό τίτλο «Ηρακλής» χρησιμοποίησε ο νέος Έλληνας Υφυπουργός Οικονομικών Γιώργος Ζαββός για το πρόγραμμά του, το οποίο αποσκοπεί στη μείωση σχεδόν κατά το ήμισυ του τεράστιου βουνού των μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζών, τονίζει σε δημοσίευμά της η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung. Με συνολικό όγκο δανείων 160 δις Ευρώ οι τράπεζες είχαν στο τέλος του Ιουνίου στους ισολογισμούς τους ακόμα «κόκκινα» δάνεια ύψους 78 δις Ευρώ. Αυτά δεν αποτελούν μεν πρόβλημα για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, καθώς οι ελληνικές τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό στο πλαίσιο ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης, ώστε οι πιστωτικοί κίνδυνοι είναι καλυμμένοι και μπορούν να επιδειχθούν συγκριτικά υγιείς δείκτες ίδιων κεφαλαίων. Όμως, στο βαθμό που οι τράπεζες επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, παραμένουν εσωστρεφείς και δεν χορηγούν σχεδόν καθόλου νέα δάνεια.
Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα ο Υφυπουργός Ζαββός ανακοίνωσε τώρα ένα κυβερνητικό πρόγραμμα εγγυήσεων, το οποίο θα μειώσει οριστικά «κόκκινα» δάνεια ύψους 30 δις Ευρώ. Ακολούθησε το πρόγραμμα εγγύησης του ιταλικού κράτους για «κόκκινα» τραπεζικά δάνεια, το οποίο έγινε γνωστό με τη συντομογραφία «Gacs». Στην Ιταλία δόθηκαν κρατικές εγγυήσεις έναντι της παροχής προμήθειας στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια με χαμηλότερο δείκτη φερεγγυότητας. Στην Ελλάδα θα είναι εγγυημένες μόνο οι ομολογίες τιτλοποιημένων δανείων με συγκριτικά στέρεα πιστοληπτική ικανότητα. Ο Ζαββός συγκρίνει την κατάταξη των επισφαλών δανείων βάσει της κατηγοριοποίησής τους με ένα εξαώροφο κτήριο. Μόνο οι δύο επάνω όροφοι θα είναι εγγυημένοι από το σχήμα. Στην Ιταλία, αντίθετα, ήταν εγγυημένος και ο μέσος κίνδυνος, εν προκειμένω και ο -τρόπος του λέγειν- τρίτος και τέταρτος όροφος. Ο στόχος είναι ο ίδιος: οι κρατικές εγγυήσεις θα καταστήσουν τους ισολογισμούς των τραπεζών πιο σταθερούς για να απελευθερωθούν ίδια κεφάλαια, ούτως ώστε να μπορεί να αυξηθεί ο όγκος των δανείων που θα παρέχουν οι τράπεζες.
Το ύψος των κρατικών εγγυήσεων στην Ελλάδα αναμένεται να ανέλθει συνολικά σε περίπου 9 δις Ευρώ. Ο Ζαββός δήλωσε στη FAZ ότι οι τράπεζες θα πρέπει να πληρώνουν ως προμήθεια περίπου 200 εκ. Ευρώ ετησίως και πρόσθεσε ότι οι εγγυήσεις δεν θα επιβαρύνουν ούτε το δημόσιο χρέος ούτε τους δημοσιονομικούς στόχους που συμφωνήθηκαν με τους πιστωτές της Ελλάδας. Για το πρόγραμμα εγγυήσεων υπάρχει σε σύγκριση με την Ιταλία ένας επιπλέον βαθμός δυσκολίας διότι το ίδιο το ελληνικό κράτος δεν κατατάσσεται σε επενδυτική βαθμίδα από τους οίκους αξιολόγησης στις χρηματοπιστωτικές αγορές («Investment Grade») αλλά για τον Ζαββό, όμως, αυτό είναι απλώς ένα τεχνικό ζήτημα.
Η ελληνική κυβέρνηση υπολογίζει ότι το πρόγραμμα θα εγκριθεί αρκετά γρήγορα στις Βρυξέλλες, καθώς το πρότυπό του, το ιταλικό πρόγραμμα εγγυήσεων, είχε εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως συμβατό με τους κανόνες του ανταγωνισμού. Ο Ζαββός υπόσχεται να δημιουργήσει μέχρι τον Οκτώβριο το νομικό πλαίσιο για τη συμμετοχή των τραπεζών στο σχήμα, καθώς και διατάξεις για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς σε ένα ενιαίο νομοσχέδιο. Το σχήμα εγγυήσεων θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να έχει ενεργοποιηθεί εντός του 2019.
Ο 68χρονος πρώην ευρωβουλευτής Ζαββός, πρώην Πρέσβης της ΕΕ και Καθηγητής, βλέπει στην απελευθέρωση των τραπεζών από το βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων μία σημαντική προϋπόθεση για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Ο ίδιος δηλώνει ότι ακόμη και πριν αποκτήσει καν το δικό του γραφείο, την ημέρα της ορκωμοσίας του, άρχισε τις επαφές για την επίλυση του τραπεζικού προβλήματος.
Μια αποφασιστική μείωση του όγκου των «κόκκινων» τραπεζικών δανείων έρχεται στην κατάλληλη στιγμή για την ανάκαμψη, στην οποία ελπίζει η νέα κυβέρνηση. Οι δείκτες του κλίματος στην οικονομία είναι οι καλύτεροι εδώ και χρόνια. Ως εκ τούτου, η πιστωτική επέκταση έρχεται ακριβώς στην κατάλληλη στιγμή. Ο νέος Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει η χώρα του να πετύχει ρυθμό ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια τουλάχιστον 3%, ούτως ώστε να αναπληρώσει μέρος του εθνικού εισοδήματος που χάθηκε στη διάρκεια της κρίσης. Εάν καταφέρει να επιτύχει αυτή την ανάκαμψη, θα υπάρχει ταυτόχρονα η ελπίδα ότι ορισμένα από τα μέχρι τώρα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα καταστούν και πάλι εξυπηρετούμενα.
Τα ομόλογα των τιτλοποιημένων και εξασφαλισμένων από το Δημόσιο μη εξυπηρετούμενων δανείων θα παραμείνουν στους ισολογισμούς των τραπεζών, αλλά με πιο ευνοϊκή εποπτική αξιολόγηση. Αυτό θα διευκολύνει τις τράπεζες να τιτλοποιήσουν ή να πωλούν τα υπόλοιπα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Ακόμη και πριν από το νέο πρόγραμμα του Υφυπουργού και πριν από τις εκλογές σημειώθηκε κινητικότητα στο ελληνικό τραπεζικό τοπίο, το οποίο εξακολουθεί να αποτελείται κυρίως από τέσσερις τράπεζες:-την Τράπεζα Πειραιώς, την Εθνική Τράπεζα, την Eurobank και την Alpha Bank. Η Eurobank, η οποία ανήκει κατά πλειοψηφία σε Καναδό επενδυτή, συγχωνεύθηκε με ελληνική εταιρεία ακινήτων, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο εμμέσως το μετοχικό της κεφάλαιο και τη δυνατότητα να μειώσει ταχύτερα το χαρτοφυλάκιο των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αυτή η εξέλιξη ώθησε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως την Τράπεζα Πειραιώς, να επιταχύνουν τα προγράμματα πώλησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους. Μαζί με τις κρατικές εγγυήσεις, ο Πρωθυπουργός Μητσοτάκης θέλει να επιτύχει έναν φιλόδοξο στόχο: έως το 2021, ο όγκος των «κόκκινων» δανείων θα πρέπει να μειωθεί σε μονοψήφιο αριθμό δισεκατομμυρίων Ευρώ.»