Σε μια άνευ προηγουμένου, άκρως επικίνδυνη, περιδίνηση έχει εισέλθει η εγχώρια οικονομία και η χώρα στην προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας του κορονοϊού.
Το υποχρεωτικό «λουκέτο», κατόπιν κρατικής εντολής, σε χιλιάδες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες και η συνεπακόλουθη κατάρρευση των εργασιών στο σύνολο σχεδόν της οικονομίας δημιουργεί μια ακραία κατάσταση που παραπέμπει σε γενικευμένο πόλεμο.
Η χθεσινή επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας από σήμερα, που αποτελεί την κορύφωση των μέτρων για τον περιορισμό της επιδημίας, θα μειώσει ακόμα περισσότερο και όσες οικονομικές συναλλαγές παρέμεναν κάπως ζωντανές.
Είναι αμφίβολο αν έχει γίνει κατανοητό το μέγεθος της διαταραχής στην οικονομία, και αν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί η επίπτωση. Η ελπίδα είναι ότι με τα μέτρα η επιδημία θα ελεγχθεί γρήγορα, και τη μεγάλη βύθιση της οικονομίας στο πρώτο και ειδικά στο δεύτερο τρίμηνο θα διαδεχθεί η σταθεροποίηση στο τρίτο τρίμηνο και η γρήγορη ανάκαμψη από το τέταρτο τρίμηνο. Θα χάσουμε 2-3 μήνες και μετά θα επανέλθουμε σε κάτι που θα μοιάζει πολύ με την κανονικότητα, υποστηρίζει το αισιόδοξο σενάριο.
Ακόμα και αν είναι έτσι, κάτι για το οποίο πολλοί ειδικοί αμφιβάλλουν, ειδικά αν χαθεί η φετινή τουριστική χρονιά, το έμφραγμα στην οικονομική δραστηριότητα που προκαλεί το lockdown θα οδηγήσει, με μαθηματική ακρίβεια, χιλιάδες επιχειρήσεις και επαγγελματίες σε αδιέξοδο.
Η κυβέρνηση έχει προχωρήσει ως τώρα σε εφαρμογή πλήθους μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, μεταξύ άλλων με «πάγωμα» υποχρεώσεων των επιχειρήσεων και καταβολή επιδόματος 800 ευρώ στο προσωπικό των επιχειρήσεων που κλείνουν λόγω των περιοριστικών μέτρων. Ήδη το υπουργείο Οικονομικών εργάζεται για την αύξηση της λίστας με τους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας των επιχειρήσεων που θα έχουν πρόσβαση στα μέτρα στήριξης, ενώ ήδη έχουν ενταχθεί στη λίστα 440.000 επιχειρήσεις.
Όμως, με τις συνθήκες που διαμορφώνονται πλέον, μετά το lockdown, είναι άνευ αντικειμένου και εντελώς αντιοικονομική, η συζήτηση περί στοχευμένης βοήθειας σε επιχειρήσεις που πλήττονται καθώς και οι παραινέσεις για την ανάγκη διατήρησης της κανονικότητας στις άλλες πληρωμές, όταν οι πάντες βιώνουν μια δραματική συρρίκνωση.
Διότι πώς μπορεί να διατηρηθεί η κανονικότητα σε μια ακραία μη κανονική κατάσταση; Τι νόημα έχει να ανακοινώνονται, κάθε μέρα και περισσότεροι, Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας (ΚΑΔ) κλάδων που πλήττονται από την εξάπλωση του κορονοϊού, όταν δεν υπάρχει τομέας που δεν επηρεάζεται δραστικά και δραματικά; Χωρίς έσοδα, οι περισσότερες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις απλά δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους από την πληρωμή των εργαζομένων και των ασφαλιστικών και φορολογικών υποχρεώσεων, μέχρι την πληρωμή των δανείων και των λειτουργικών τους δαπανών.
Ρευστότητα τώρα στην αγορά
Θα ήταν πολύ πιο εύκολο να ανακοινωθούν οι ελάχιστοι ΚΑΔ που δεν πλήττονται από την επιδημία, όπως τα super market, τα φαρμακεία και οι λίγες ακόμα εξαιρέσεις, και η κυβέρνηση να επικεντρωθεί στο πραγματικό πρόβλημα: το πώς θα διοχετευθεί ρευστότητα, άμεσα, στο σύνολο της οικονομίας προκειμένου επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους έως ότου επανέλθει η κανονικότητα.
Η κυβέρνηση πρέπει να κινητοποιήσει ευρωπαϊκούς πόρους και να εξασφαλίσει πως τα έκτακτα εργαλεία ρευστότητας που έχει ενεργοποιήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την αντιμετώπιση της πανδημίας θα περάσουν μέσω του τραπεζικού συστήματος στην πραγματική οικονομία.
Να χορηγηθούν, για παράδειγμα, δάνεια ειδικού σκοπού, με ευνοϊκούς όρους, μηδενικό επιτόκιο και μεγάλο χρονικό ορίζοντα αποπληρωμής, με την εγγύηση του κράτους, για την κάλυψη των υποχρεώσεων των επιχειρήσεων προς τους εργαζόμενους, τους ασφαλιστικούς φορείς, το δημόσιο, τις τράπεζες και τις άλλες λειτουργικές ανάγκες, για διάστημα δυο μηνών. Ασφαλώς η διαδικασία πρέπει να έχει κριτήρια και συγκεκριμένες προϋποθέσεις και να μην αποτελέσει οριζόντια παρέμβαση την οποία θα μπορούσαν να καταστρατηγήσουν στρατηγικοί κακοπληρωτές ή επιχειρήσεις που συστηματικά παραβαίνουν τους κανόνες.
Μόνο μέσω μηχανικής υποστήριξης (ρευστότητας) η οικονομία θα μπορέσει να ξεπεράσει το έμφραγμα του lockdown και η χώρα να αποφύγει έναν νέο φαύλο κύκλο μαζικών απολύσεων, μη πληρωμής υποχρεώσεων προς εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες κλπ. που θα μας οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε νέο αδιέξοδο και σε νέο μνημόνιο.