Σοβαρό πλήγμα στον ελληνικό τουρισμό, που αποτελεί μια από τις μεγάλες πηγές ανάπτυξης της Ελλάδας, μπορεί να φέρει ενδεχόμενη σοβαρή εξάπλωση της επιδημίας του κοροναϊού στη χώρα, εκτιμά η HSBC σε νέα έκθεσή που συνέταξαν αναλυτές της μετά την επίσκεψή τους στην Αθήνα, όπου γενικά εμφανίζονται αισιόδοξοι για τις προοπτικές της οικονομίας, υπογραμμίζοντας ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει φιλόδοξο στόχο για ανάπτυξη με ρυθμό 4%, ο οποίος μπορεί να είναι εφικτός.
Χάρη στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, το άνοιγμα που γίνεται σε ξένες άμεσες επενδύσεις και την εξασφάλιση πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου, ο στόχος για ανάπτυξη με ρυθμό 4% μπορεί να γίνει εφικτός, αν και το ξέσπασμα του COVID-19, όπως ονομάζεται η ασθένεια που προκαλείται από το νέο κοροναϊό, αποτελεί μείζονα παράγοντα κινδύνου.
Σύμφωνα με τους αναλυτές της HSBC, μια από τις βασικές ανησυχίες των παραγόντων που είχαν συναντήσεις με τους αναλυτές της τράπεζας στην Αθήνα ήταν οι πιθανές επιπλοκές από την εξάπλωση του COVID-19 στη χώρα. Ήδη έχει σημειωθεί σοβαρή επιβράδυνση στην κίνηση του Λιμανιού του Πειραιά, που διαχειρίζεται η κινεζική Cosco, ενώ μια σοβαρή εξάπλωση θα μπορούσε να πλήξει ένα από τους βασικούς οδηγούς της ανάπτυξης, δηλαδή τον τουριστικό τομέα.
Τα έσοδα από τον τουρισμό αντιστοιχούν σχεδόν σε 10% του ΑΕΠ, σημειώνει η HSBC, ενώ συνολικά οι δραστηριότητες του τομέα καλύπτουν, άμεσα και έμμεσα, το 20% του προϊόντος της οικονομίας. Όπως φαίνεται και στο γράφημα, η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη εξάρτηση από κάθε άλλη χώρα της Ευρώπης από τα έσοδα του τουρισμού για την οικονομική της ανάπτυξη.
Τα τελευταία χρόνια, ο τουρισμός αναπτύσσεται σχεδόν με διψήφια ποσοστά και, όπως εκτιμά η HSBC, μια πτώση του προϊόντος του τουριστικού τομέα κατά 10% θα μπορούσε να επιβαρύνει την ανάπτυξη τουλάχιστον κατά 1%.
Πάντως, ενθαρρυντικό είναι ότι στην Ελλάδα η τουριστική σεζόν αρχίζει πιο αργά, συγκριτικά με άλλες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, όπου είναι πολύ σημαντική η περίοδος του Πάσχα. Στην Ελλάδα, το 86-87% των επισκεπτών φθάνουν μεταξύ Ιουνίου και Οκτωβρίου. Έτσι, αν το ξέσπασμα της επιδημίας στη χώρα δεν έχει μεγάλη χρονική διάρκεια, το πλήγμα στον τουρισμό θα μπορούσε να είναι περιορισμένο.
Επίσης, αν η εξάπλωση της επιδημίας στην Ελλάδα αποδειχθεί ότι είναι περιορισμένη, θα μπορούσε να ωφεληθεί από πιθανή μετακίνηση τουριστών από χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρότερα προβλήματα με την επιδημία.
Πάντως, η εξάπλωση της επιδημίας στην Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου και για τις τράπεζες. Για παράδειγμα, ορισμένες τράπεζες στην Ιταλία υποχρεώθηκαν να κρατήσουν κλειστά καταστήματα, ή να δώσουν περιόδους χάριτος σε δάνεια κατοικίας.
Μια άλλη πηγή κινδύνων για την οικονομία είναι η ενδεχόμενη επανάληψη της μεταναστευτικής κρίσης του 2015 - 2016 με μεγάλες εισροές μεταναστών στην Ελλάδα, επισημαίνει η HSBC, σημειώνοντας ότι η Τουρκία σταμάτησε να εφαρμόζει τη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών. Οι αφίξεις μεταναστών θα μπορούσαν να αυξηθούν τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου αυξάνονται οι προσπάθειες εισόδου στην Ελλάδα μέσω θαλάσσης, τονίζει η HSBC, και αυτό θα εξέθετε την κυβέρνηση σε επικρίσεις τόσο από τη δεξιά, όσο και από την αριστερή πτέρυγα του πολιτικού φάσματος. Ο οίκος εκτιμά, πάντως, ότι το αίτημα της κυβέρνησης να εξαιρεθούν δαπάνες για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού αποτελέσματος θα γίνει τελικά δεκτό, όπως ήδη έχει συμβεί στην περίπτωση της Ιταλίας.
Ο τελευταίος κίνδυνος που επισημαίνει ο οίκος είναι ο κίνδυνος του εφησυχασμού. Όπως εξηγεί, το πολιτικό ρίσκο φαίνεται χαμηλό, αλλά με την πάροδο του χρόνου και ιδιαίτερα αν η ανάπτυξη φθάσει στα επίπεδα που ελπίζει η κυβέρνηση υπάρχει ο κίνδυνος να εφησυχάσει η κυβέρνηση και να επιβραδυνθούν οι μεταρρυθμίσεις, ιδιαίτερα αν αυξηθούν οι κοινωνικές αντιδράσεις στις μεταρρυθμίσεις. Η HSBC θεωρεί πιο λογικό ότι η κυβέρνηση δεν θα θελήσει να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, αλλά αν το κάνει ίσως η χώρα επανέλθει σε πολιτική αβεβαιότητα, καθώς ακόμη και αν η ΝΔ διατηρήσει την εξουσία ένα μέρος της μεταρρυθμιστικής δυναμικής θα έχει χαθεί.
Σημειώνεται ότι η HSBC αναθεώρησε τον Δεκέμβριο τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη στην Ελλάδα, εκτιμώντας ότι το 2020 ο ρυθμός θα ανεβεί στο 2,3%. Πέραν των μεταρρυθμίσεων που κάνουν «τον ήλιο να λάμπει στην Ελλάδα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση, ιδιαίτερα σημαντική για την τόνωση της οικονομίας θα είναι η σταδιακή αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης στην επενδυτική βαθμίδα, όπως και η εφαρμογή του σχεδίου «Ηρακλής» για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.