Με την επαναφορά του φόρου στα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιρειών για να επιδοτηθούν οι λογαριασμοί καταναλωτών, απαντάει η κυβέρνηση στην εκτόξευση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος, ένα θέμα που λαμβάνει πλέον διαστάσεις κρίσης για το Μέγαρο Μαξίμου.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι στο ΥΠΕΝ υπάρχει σχεδιασμός να επανέλθει ο νόμος για τη φορολογία των υπερεσόδων των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας για το τρίμηνο Ιουλίου - Σεπτεμβρίου. Σημειώνεται ότι τα υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών είχαν φορολογηθεί στην ενεργειακή κρίση το 2022.
Όπως είχε συμβεί και στη διάρκεια της μεγάλης ενεργειακής κρίσης, τα χρήματα που θα εισπραχθούν με τον φόρο θα αποτελέσουν την πηγή από την οποία η κυβέρνηση θα επιδοτήσει τους λογαριασμούς καταναλωτών, τη στιγμή που οι τιμές ρεύματος συνεχίζουν το ράλι.
«Είναι μια ισορροπία τρόμου», τονίζουν κύκλοι της αγοράς. «Από τη μία προσπαθεί η κυβέρνηση να παρέχει τις χαμηλότερες τιμές στους καταναλωτές, όπως πρέπει. Και από την άλλη, πρόκειται για μια παρεμβατική πρακτική που δεν αρέσει καθόλου στην αγορά και τους επενδυτές», προσθέτουν.
Εδώ και καιρό, ο υπουργός Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης αναφέρεται στο ενδεχόμενο παρέμβασης της κυβέρνησης, έχοντας υπονοήσει πριν από λίγες μέρες ότι θα αναλάβει δράση.
Τελικές αποφάσεις εκτιμάται ότι θα ληφθούν σήμερα σε έκτακτη σύσκεψη του πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, καθώς δεν αναμένεται να σημειωθεί αποκλιμάκωση τιμών άμεσα.
Αύξηση 125% από τον Μάιο
Οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα εξακολουθούν να είναι από τις ακριβότερες στην Ευρώπη, δημιουργώντας τεράστιο οικονομικό βάρος τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις. Από τον Μάιο έως τώρα, οι τιμές της χονδρικής εκτοξεύθηκαν κατά 125%, σύμφωνα με στοιχεία της αγοράς.
Για σήμερα, η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς της Αγοράς Επόμενης Ημέρας σημείωσε οριακή μείωση και διαμορφώνεται στα 176.33 ευρώ/MWh με ποσοστιαία πτώση κατά 7,7% από χθες, όταν βρέθηκε στα 191.13 ευρώ/MWh.
Σύμφωνα με το Χρηματιστήριο Ενέργειας, για τις πρώτες 16 μέρες του Ιουλίου, η μέση τιμή του ρεύματος στη χονδρική ήταν 131,45 ευρώ/MWh, καταγράφοντας αύξηση 33% σε σύγκριση με την τιμή του Ιουνίου που ήταν 98,89 ευρώ/MWh.
Ακραίες αποκλίσεις τιμών μέσα στην ίδια ημέρα
Τα προβλήματα της περιφερειακής αγοράς της νοτιοανατολικής και κεντρικής Ευρώπης και οι ακραίες συνθήκες καύσωνα που απαιτούν μεγάλη χρήση κλιματιστικών και αυξημένη παραγωγή από μονάδες φυσικού αερίου και λιγνίτη είναι οι βασικές αιτίες της μεγάλης αύξησης των τιμών. Ωστόσο, υπάρχει και προβληματισμός στην κυβέρνηση σχετικά με την αποτελεσματικότητα της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα.
Για το θέμα των αποκλίσεων των τιμών που καταγράφονται κάθε μέρα έχει ήδη αρχίσει έρευνα από τη ΡΑΑΕΥ. Όμως εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η κυβέρνηση φαίνεται να παίρνει αποφάσεις χωρίς να έχει στα χέρια της τα αποτελέσματα της έρευνας, ώστε να αξιολογήσει κατά πόσο λειτουργεί η αγορά υπό συνθήκες επαρκούς ανταγωνισμού.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που παρατηρείται και δημιουργεί ανησυχίες για αναποτελεσματική λειτουργία της αγοράς είναι οι πολύ μεγάλες αποκλίσεις τιμών μέσα στην ίδια ημέρα. Για παράδειγμα, οι ωριαίες τιμές για σήμερα κυμαίνονται από τα 53.18 ευρώ/MW έως τα 650 ευρώ/MW. Δηλαδή, η υψηλότερη τιμή της ημέρας είναι 12 φορές μεγαλύτερη από τη χαμηλότερη.
Η κίνηση της κυβέρνησης δείχνει, πάντως, ότι δεν φαίνεται να έχει άλλα όπλα στη φαρέτρα της που θα την βοηθήσουν να μειώσει της τιμές χονδρικής και κατά συνέπεια τις τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές.
Υπενθυμίζεται, ότι για τους τελευταίους μήνες, η ΔΕΗ είχε αναλάβει έναν βοηθητικό ρόλο στην μάχη κατά της ακρίβειας, απορροφώντας μεγάλο ποσοστό των αυξήσεων για τους πελάτες της στο πράσινο τιμολόγιο, με εκπτώσεις που ξεπέρασαν το 30% τον Ιούνιο και τον Ιούλιο.
Η Ευρώπη
Η επαναφορά του σχήματος έκτακτης φορολογίας - επιδότησης λογαριασμών απαιτεί την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στη χθεσινή του δήλωση για τις κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής το 2025, το Eurogroup τόνισε ότι καλωσορίζει την απόσυρση των μέτρων για τον τομέα της ενέργειας, αλλά άφησε ένα «παράθυρο» επαναφοράς τους, σε περίπτωση «νέων ενεργειακών σοκ».
Το θέμα της επαναφοράς της φορολόγησης ίσως τεθεί και στο περιθώριο του Άτυπου Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στη Βουδαπέστη, στο οποίο μετέβη χθες η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου.
Ένα ακόμα θέμα που ίσως εξεταστεί στη Βουδαπέστη είναι οι συνθήκες που οδηγούν στην αύξηση των τιμών ενέργειας, ειδικότερα στην νοτιοανατολική Ευρώπη. Οι εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας έχουν αναδείξει μια νέα αδυναμία στην ενεργειακή αλυσίδα της Ευρώπης.
Στις αγορές της Κεντρικής και Αν. Ευρώπης έχει μειωθεί η ροή της ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ουγγαρία, με παράλληλη υποχώρηση της μεταφορικής ικανότητας στις διασυνδέσεις Σερβίας-Ουγγαρίας και Βουλγαρίας-Ρουμανίας, εκτινάσσοντας τις τιμές χονδρικής στα χρηματιστήρια της ευρύτερης περιοχής. Στην Ελλάδα, ο αντίκτυπος αυτών των προβλημάτων φθάνει κυρίως μέσα από τη διασύνδεση με τη Βουλγαρία. Επίσης η συντήρηση του πυρηνικού σταθμού του Κοζλοντούι στη Βουλγαρία αφαίρεσε σημαντικές ποσότητες ενέργειας από την αγορά.
Σημειώνεται, ακόμα, ότι υψηλές τιμές, πάνω ή γύρω στα 200 ευρώ η μεγαβατώρα εμφανίζονται και σε άλλες αγορές της περιοχής όπως είναι η Αλβανία (272 ευρώ), η Βόρεια Μακεδονία (212 ευρώ), η Ρουμανία (207 ευρώ) και η Ουγγαρία (201 ευρώ).