Ισχυρές ενδείξεις ότι το ποσοστό των στρατηγικών κακοπληρωτών ίσως είναι σημαντικά υψηλότερο των έως τώρα εκτιμήσεων για 20% με 25%, προκύπτουν από την χαμηλή συμμετοχή των δανειοληπτών στη ρύθμιση για την προστασία της πρώτης κατοικίας και το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό αιτήσεων που τέθηκαν εκτός ρύθμισης για περιουσιακούς λόγους.
Μέχρι τώρα από τους περίπου 120.000 δανειολήπτες που δυνητικά μπορούν να κάνουν χρήση της ρύθμισης στεγαστικών, καταναλωτικών και επιχειρηματικών δανείων που έχουν ως υποθήκη κύρια κατοικία, περίπου οι μισοί -63.500 δανειολήπτες- έχουν δείξει ενδιαφέρον για την διαδικασία υποβολής αίτησης μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Όμως, μόλις 4.000 έχουν υποβάλει ολοκληρωμένη αίτηση, εκ των οποίων περίπου οι μισοί, 1.600 αιτήσεις, «κόπηκαν» είτε γιατί δεν πληρούσαν τα εισοδηματικά κριτήρια είτε διότι δεν μπορούσε να ταυτοποιηθεί το δάνειο με ακίνητο, δηλαδή ο δανειολήπτης κατείχε περισσότερα του ενός ακίνητα. Επίσης ένας μεγάλος αριθμός δανειοληπτών, περίπου το 1/3 όσων έκαναν την αρχική εγγραφή στην πλατφόρμα, δεν συναινούν στην άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου.
Στην επιστολή που απέστειλε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας προς την Ελληνική Ένωση Τραπεζών υπογράμμισε τον πολύ μικρό αριθμό δανειοληπτών που έχει πετύχει ρύθμιση (μόλις 686) διατυπώνοντας τον προβληματισμό του τόσο για την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών όσο και για την ελκυστικότητα των ρυθμίσεων σε σχέση τον νόμο Κατσέλη. Ακολούθησε την προηγούμενη εβδομάδα συνάντηση του υπουργού με τον πρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών και της Τράπεζας Πειραιώς Γιώργο Χαντζηνικολάου και την γενική γραμματέα της Ένωσης Χαρ. Απαλαγάκη.
Τραπεζικές πηγές σημειώνουν στο Business Daily ότι ο χαρακτηρισμός στρατηγικός κακοπληρωτής δεν αφορά μόνο δανειολήπτες που έχουν πολλά χρήματα αλλά δεν πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους αλλά έχει ευρύτερη έννοια: περιλαμβάνει δανειολήπτες που εμφανίζουν ικανοποιητικά εισοδήματα τα οποία ωστόσο δεν επαρκούν για να διατηρήσουν ακίνητα μεγάλης αξίας που αποκτήθηκαν με μεγάλα δάνεια στην εποχή της ευφορίας, δανειολήπτες που διαθέτουν αρκετά ακίνητα τα οποία αρνούνται να ρευστοποιήσουν, δανειολήπτες που πιστεύουν ότι το καθεστώς της οριζόντιας ασυλίας που υπάρχει τα τελευταία δέκα χρόνια θα διατηρηθεί, δανειολήπτες ακινήτων υψηλής αξίας που η τιμή τους έχει υποχωρήσει πολύ εξαιτίας της κρίσης (κάτι που την τελευταία διετία έχει περιοριστεί δραστικά λόγω της ανόδου των τιμών των ακινήτων), δανειολήπτες που πιστεύουν ότι τελικά τα funds και οι τράπεζες θα κάνουν καλύτερες προσφορές από την τρέχουσα ρύθμιση και δανειολήπτες που ακολουθούν συμβουλές δικηγόρων που τους διαβεβαιώνουν ότι δεν πρέπει να κάνουν τίποτα και δεν θα χάσουν τα σπίτια τους.
Η διάβρωση της κουλτούρας πληρωμών
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η κρίση έχει οδηγήσει πολλά νοικοκυριά σε δεινή οικονομική κατάσταση και χιλιάδες άτομα παραμένουν χωρίς εργασία αδυνατώντας να αντεπεξέλθουν σε βασικές υποχρεώσεις. Και τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν την υποστήριξη που θα έπρεπε να έχουν. Επιπλέον και οι τράπεζες εμφανίζουν έντονα στοιχεία γραφειοκρατικής δυσκαμψίας αποφεύγοντας να δουν την ουσία των προβλημάτων και να προσφέρουν βιώσιμες λύσεις.
Παράλληλα όμως, ένας μεγάλος αριθμός δανειοληπτών έχουν επιλέξει να μην πληρώσουν τις οφειλές τους προς τις τράπεζες για διάφορους λόγους. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο ένας εκπληκτικά μικρός αριθμός δανειοληπτών, περίπου το 5%, ανταποκρίθηκαν στις προτάσεις των τραπεζών για γενναίο «κούρεμα» οφειλών κατά 80% προκειμένου να κλείσουν τις υποχρεώσεις τους, πριν πουλήσουν τα δάνεια σε εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων.
Σημειώνεται ότι την περίοδο 2010 – 2015 ότι το πολιτικό σύστημα ενθάρρυνε την κουλτούρα αθέτησης με υποσχέσεις και νομοθεσίες που ουσιαστικά προσέφεραν οριζόντια προστασία στους πάντες. Εξάλλου, καμία συζήτηση ή μέριμνα όλα αυτά τα χρόνια υπήρξε για όσα νοικοκυριά δεν κατέχουν ακίνητο και βρίσκονται στο ενοίκιο.
Κρίση άγχους
Την ίδια ώρα η κυβέρνηση ανησυχεί όλο και περισσότερο για τον κίνδυνο μαζικών πλειστηριασμών που θα τροφοδοτήσουν έντονες αντιδράσεις. Νωπές είναι οι μνήμες από την κατάσταση στην Ισπανία, και τις κοινωνικές αντιδράσεις που είχαν προκαλέσει οι πλειστηριασμοί και οι εξώσεις. Σημειώνεται ότι το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ισπανία ήταν κατά πολύ μικρότερο σε σχέση με αυτό στην Ελλάδα όπου περίπου το 50% των δανείων έπαψε να εξυπηρετείται στα χρόνια της κρίσης.
Η κυβέρνηση επιχειρεί να ασκήσει πολιτική πίεση στις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων (servicers) για να προτείνουν στους δανειολήπτες ευνοϊκές ρυθμίσεις των οφειλών τους, που να περιλαμβάνουν γενναίο «κούρεμα» και να αποφύγουν τους πλειστηριασμούς. Στο πλαίσιο αυτό την περασμένη Παρασκευή ο κ. Σταϊκούρας συναντήθηκε με τους εκπροσώπους των εταιριών διαχείρισης για να διαπιστώσει τις προτεραιότητες των funds και να τους ζητήσει να προχωρήσουν σε ρυθμίσεις προσφέροντας ουσιαστικές λύσεις στα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Η κυβέρνηση ανησυχεί ότι θα υπάρξει αναβίωση της προσπάθειας πολιτικής εκμετάλλευσης του ζητήματος κάτι που ήδη αποτυπώνεται σε πολλές δηλώσεις στελεχών της αξιωματικής αντιπολίτευσης αλλά και του Αλέξη Τσίπρα.
Κανένας δεν θέλει πλειστηριασμούς
Σύμφωνα με πληροφορίες οι εκπρόσωποι των εταιριών διαχείρισης επανέλαβαν ότι δεν υπάρχει πρόθεση ή πολύ περισσότερο σχέδιο για μαζικούς πλειστηριασμούς επισημαίνοντας ότι πρόκειται για διαδικασία χρονοβόρα και υψηλού κόστους.
Ωστόσο τόνισαν ότι η επίλυση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που αποτελεί την καλοπροαίρετη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων πλευρών: εταιριών διαχείρισης, τραπεζών, δανειοληπτών και πολιτείας. Οι δανειολήπτες θα πρέπει να αναζητήσουν συμφωνίες – ρυθμίσεις σύμφωνα με τις πραγματικές τους δυνατότητες και να μην κρύβονται πίσω από ρυθμίσεις όπως ο νόμος Κατσέλη.
Παράλληλα οι τράπεζες θα πρέπει να προσφέρουν χρηματοδοτήσεις σε βιώσιμες συμφωνίες και η πολιτεία να φροντίσει ότι οι κανόνες ισχύουν για όλους, να βοηθήσει μέσω επιχορήγησης όσα νοικοκυριά δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους και να λάβει πρωτοβουλίες για την διευκόλυνση των συναινετικών και εθελοντικών πωλήσεων ακινήτων ώστε να μην υπάρξει ανάγκη αναγκαστικών εκτελέσεων.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
