Ανάμεσα στις 10 χώρες του κόσμου με τον μεγαλύτερο πραγματικό πληθωρισμό στα τρόφιμα κατατάσσεται η Ελλάδα, μαζί με χώρες - πρωταθλήτριες στον πληθωρισμό, όπως η Αργεντινή και η Ζιμπάμπουε και με χώρες χαμηλού εισοδήματος, όπου ο πληθυσμός δίνει καθημερινή μάχη για την εξασφάλιση βασικών αγαθών.
Η Ελλάδα είναι η μοναδική ανεπτυγμένη οικονομία που παίρνει μια θέση σε αυτό το θλιβερό top-10, που βασίζεται σε στοιχεία του ΔΝΤ, της Haver και του Trading Economics και περιλαμβάνεται στο δελτίο της Παγκόσμιας Τράπεζας για την διατροφική ασφάλεια.
Ειδικότερα, στο δελτίο που διανέμεται κάθε δύο εβδομάδες και αναλύει τις εξελίξεις στις αγορές τροφίμων, η Παγκόσμια Τράπεζα περιλαμβάνει δύο διαφορετικές μετρήσεις του πληθωρισμού τροφίμων: τον ονομαστικό και τον πραγματικό. Ο ονομαστικός εκφράζει τον 12μηνο ρυθμό μεταβολής του υποδείκτη τιμών καταναλωτή για τα τρόφιμα σε κάθε χώρα, ενώ ο πραγματικός υπολογίζεται με την αφαίρεση του ποσοστού του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή από τον δείκτη τιμών των τροφίμων.
Στις ονομαστικές αυξήσεις, όπως φαίνεται στον πίνακα πρώτες είναι η Αργεντινή και ο Λίβανος, δύο χώρες σε βαθιά οικονομική κρίση, όπου καταγράφονται τριψήφια ποσοστά 12μηνης αύξησης των τιμών στα τρόφιμα, 251% και 208%, αντίστοιχα. Σε αυτές τις χώρες, η εξασφάλιση των βασικών ειδών διατροφής είναι ένας καθημερινός αγώνας για τους πολίτες. Στην πρώτη πεντάδα βρίσκονται, επίσης, η Βενεζουέλα, η Τουρκία και η Ζιμπάμπουε, με πληθωρισμό τροφίμων 91%, 70% και 60%, αντίστοιχα.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, όμως, είναι η καταγραφή του πραγματικού πληθωρισμού τροφίμων, που προκύπτει αν αφαιρέσουμε τον γενικό ρυθμό αύξησης των τιμών από τον ρυθμό αύξησης των τιμών στα τρόφιμα: για παράδειγμα, αν σε μια χώρα ο πληθωρισμός «τρέχει» με ρυθμό 5% και πληθωρισμός τροφίμων με 10%, ο πραγματικός πληθωρισμός τροφίμων υπολογίζεται σε 5%.
Σε αυτό τον πίνακα, η Ελλάδα όχι μόνο μπαίνει στο top-10, αλλά... ισοβαθμεί με τη Γουινέα, μια φτωχή αφρικανική χώρα, όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ δεν ξεπερνά τα 1.200 δολάρια. Και οι δύο χώρες έχουν πραγματικό πληθωρισμό τροφίμων 6%. Στην ομάδα των χωρών με μονοψήφιο πραγματικό πληθωρισμό τροφίμων (έως 9%) κατατάσσονται, μαζί με την Ελλάδα, η Παλαιστίνη, το Μαλάουι και η Αιτή. Τον πιο... εξοντωτικό, πραγματικό πληθωρισμό στα τρόφιμα έχει η Αργεντινή με 40% και ακολουθεί η Ζιμπάμπουε με 26%.
Το top-10 στον πληθωρισμό τροφίμων
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτά είναι στοιχεία για το 2023, που δεν μπορούν να αναδείξουν σε όλη της την έκταση την επιβάρυνση που δέχθηκαν τα ελληνικά νοικοκυριά τα τελευταία χρόνια από τον πληθωρισμό τροφίμων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, από το τέλος του 2020 ως το τέλος του 2023 η σωρευτική (ονομαστική) αύξηση των τιμών στα τρόφιμα ξεπερνά το 30% (30,56%, για την ακρίβεια).
Μέσα στο 2023, ο ρυθμός του πληθωρισμού διατροφής αποκλιμακώθηκε στην Ελλάδα από το επίπεδο του 15%, παραμένοντας όμως σε πολύ υψηλά επίπεδα (9% τον Δεκέμβριο 2023). Η μείωση του πληθωρισμού δεν ήταν συνεχής, καθώς του πρώτους δύο μήνες του καλοκαιριού η πτωτική πορεία αναστράφηκε, ενώ το ίδιο έγινε και τον Οκτώβριο, με μια αύξηση από 9,4% στο 9,9%.
Ίδιο πρόβλημα, διαφορετικές αιτίες...
Σε φτωχές χώρες, το πρόβλημα του πληθωρισμού τροφίμων σχετίζεται πρωτίστως με προβλήματα στην προσφορά, αλλά στην Ελλάδα υπάρχει αφθονία που συγκρίνεται με τις πλουσιότερες χώρες της Δύσης. Το πρόβλημα του εξαιρετικά υψηλού πληθωρισμού τροφίμων συνδέεται στην Ελλάδα περισσότερο με ανεπάρκειες και δυσλειτουργίες των αγορών, κυρίως δηλαδή με την έλλειψη ικανοποιητικού ανταγωνισμού, που αφήνει πολλά περιθώρια σε επιχειρήσεις για υπερβολές στη διαμόρφωση των τιμών, ενώ οι παρεμβάσεις της Πολιτείας και της Επιτροπής Ανταγωνισμού δεν έχουν οδηγήσει μέχρι στιγμής σε σοβαρές δομικές αλλαγές στη λειτουργία της αγοράς.
Από την 1η Μαρτίου θα αρχίσει να δοκιμάζεται η αποτελεσματικότητα της τελευταίας σειράς μέτρων του υπουργείου Ανάπτυξης: απαγόρευση προωθητικών ενεργειών για τρεις μήνες όταν έχουν προηγηθεί ανατιμήσεις, μείωση κατά 30% των πιστώσεων από τους προμηθευτές στα σούπερ μάρκετ, ώστε να μειωθούν οι τιμές του ραφιού, «καθαρές» τιμές στα αγροτικά προϊόντα από το χωράφι στο ράφι. Το υπουργείο προσδοκά άμεση μείωση τιμών με αυτά τα μέτρα, αλλά μένει να αποδειχθεί στην πράξη η αποτελεσματικότητά τους.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
