Στρατηγική αναβάθμιση του λιμένα Κύμης για τη χάραξη Θαλάσσιας Εγνατίας

Επενδύσεις 11,34 εκατ. ευρώ προβλέπει το αναπτυξιακό σχέδιο για το λιμάνι της Κύμης που ωριμάζει το ΤΑΙΠΕΔ. Η τουριστική αξιοποίηση του λιμανιού, με τη δημιουργία και υδατοδρομίου, καθώς και η ενίσχυση του ναυταθλητισμού και των αλιευτικών χρήσεων, βρίσκονται στον πυρήνα του σχεδιασμού σε ορίζοντα 25ετίας. Το Ταμείο, που λειτουργεί ως Αρχή Σχεδιασμού, έβγαλε σε διαβούλευση τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το πλαίσιο των έργων ανάπτυξης λιμένος Κύμης, που έχει ήδη λάβει το πράσινο φως της Επιτροπής Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ).

Οι κύριες επενδύσεις στοχεύουν στην ενίσχυση του επιβατικού, τουριστικού και αλιευτικού χαρακτήρα του λιμανιού της Κύμης, που προβλέπεται να έχει ετήσιο φόρτο επιβατών που θα φτάσει από 227.000 ως 267.600 το 2047, όταν το 2020 διακινήθηκαν 125.768 επιβάτες. Η πρόβλεψη για τα διακινούμενα οχήματα είναι της τάξεως των 107.600 για το 2047, έναντι 45.750 τροχοφόρων που ταξίδεψαν το 2020. Η ανάδειξη της Κύμης σε διεθνούς ενδιαφέροντος τουριστικό λιμένα υποδοχής, ανεφοδιασμού και υποστήριξης μεγάλων σκαφών αναψυχής, αποτελεί μέρος του εθνικού σχεδιασμού.

Βασικός κρίκος της Θαλάσσιας Εγνατίας

Δεδομένης της θέσης του λιμανιού της Κύμης, μακροπρόθεσμος στόχος του σχεδιασμού είναι να αποτελέσει την κύρια πύλη σύνδεσης της κεντρικής Ελλάδος με το βόρειο και ανατολικό Αιγαίο, την Αλεξανδρούπολη, την Τουρκία και τις παρευξείνιες χώρες. Στα πλεονεκτήματα που συνηγορούν σε αυτό, συνεκτιμάται ότι περιορίζει τον χρόνο και το κόστος μετακίνησης, μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο του θαλάσσιου ταξιδιού συγκριτικά με τα λιμάνια Λαυρίου, Ραφήνας και Πειραιά.

Επίσης, αξιοποιεί τις υφιστάμενες υποδομές των  λιμένων Κύμης – Μύρινας – Σιγρίου – Μεστών και συμβάλλει στην αποσυμφόρηση του Πειραιά. Συγχρόνως, μπορεί να αποσυμφορήσει το εθνικό οδικό δίκτυο Αλεξανδρούπολης – Θεσσαλονίκης – Αθήνας, δημιουργώντας τη Θαλάσσια Εγνατία Οδό Αλεξανδρούπολη – Κύμη.

Σήμερα, κύρια δραστηριότητα του λιμανιού, που είναι η κύρια πύλη στα ανατολικά του νησιού, είναι η ακτοπλοΐα για τη μεταφορά επιβατών και οχημάτων από και προς τη Σκύρο, με δρομολόγιο που εκτελείται άπαξ ημερησίως, καθώς και από/προς Αλόννησο και Σκόπελο, μόνο κατά τους θερινούς μήνες. Επίσης, ελλιμενίζονται σκάφη, αλιευτικά -επαγγελματικά και ερασιτεχνικά-, τουριστικά και αναψυχής. Ειδικότερα, κατά την αλιευτική περίοδο, φιλοξενεί συνολικά 22-26 επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη, 44 – 68 περίπου μικρά αλιευτικά παράκτιας αλιείας μήκους ως 10 μέτρων και 6-9 σκάφη τύπου ΚΡΟΥΙΖΕΡ-ΘΑΛΑΜΗΓΑ, μήκους άνω των 20 μέτρων, καθώς και πλειάδα μικρών σκαφών αναψυχής από 4 ως 7 μέτρα.

Τι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός

Στην αναπτυξιακή πρόταση για το λιμάνι της Κύμης, φορέας διαχείρισης του οποίου είναι ο Οργανισμός Λιμένων Νήσου Ευβοίας ΑΕ (ΟΛΝΕ ΑΕ), περιλαμβάνονται εξωτερικά έργα προστασίας του λιμένος και θωράκισης του προσήνεμου μώλου λόγω των έντονων κυματισμών που παρατηρούνται στην περιοχή. Το λιμάνι της Κύμης είναι τεχνητό, αποτελούμενο από δύο λιμενολεκάνες (εσωτερική και εξωτερική), με είσοδο ανοιχτή προς το νότο. Χάρη σε αυτόν τον προσανατολισμό είναι μεν προφυλαγμένο, αλλά σε περιόδου ισχυρών βόρειων και ανατολικών ανέμων παρατηρούνται έντονοι κυματισμοί.

Επίσης, προβλέπεται κατασκευή εξέδρας υδροπλάνων (πλωτή κατασκευή), επέκταση του υφιστάμενου καταφυγίου τουριστικών σκαφών και εγκατάσταση πλωτού προβλήτα (απο-)επιβίβασης ναυταθλητικών σκαφών. Ακόμη, θα γίνουν κτηριακά έργα και διαμορφώσεις ελευθέρων χώρων. Ως προς το τουριστικό καταφύγιο, η δυναμικότητά του ορίζεται σε 107 σκάφη. Θα επιτευχθεί με πλωτούς προβλήτες που επιτρέπουν τη μετακίνηση και προσαρμογή της κατανομής των σκαφών. Συγκεκριμένα προβλέπονται δύο πλωτοί προβλήτες 100 μέτρων έκαστος.

Η χρήση πλωτών στοιχείων στον λιμένα Κύμης προτιμήθηκε διότι δεν απαιτούνται μεγάλου εύρους εκσκαφές, είναι πιο σύντομη η εγκατάστασή τους και σημαντικά χαμηλότερου κόστους, ενώ είναι και μία πιο φιλική περιβαλλοντικά παρέμβαση που επιτρέπει ευελιξία. Ακόμα, η χωροθέτησή τους εντός της εσωτερικής λιμενολεκάνης, που προστατεύεται πλήρως από τους κυματισμούς, περιορίζει σημαντικά τη φθορά́.

Επίσης, σε επόμενο στάδιο, κρίνεται απαραίτητη μία ειδική αρχιτεκτονική μελέτη για την ανάδειξη της μεταλλικής κατασκευής που βρίσκεται στον εγκάρσιο μώλο, γνωστή με την ονομασία «ΡΙΧΤΗΣ», σε Μνημείο Βιομηχανικού Παρελθόντος με πρόσβαση για τους πεζούς.

Ο ρόλος της Αρχής Σχεδιασμού

Με νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε τον Μάιο 2022, το ΤΑΙΠΕΔ ανέλαβε τον ρόλο της Αρχής Σχεδιασμού για τα 10 περιφερειακά λιμάνια του χαρτοφυλακίου του, ρόλο που είχε ήδη από το 2019 για τα λιμάνια Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Με πιλότο τη διαδικασία που ακολουθήθηκε στο λιμάνι του Πειραιά, προχωρά ο αναπτυξιακός σχεδιασμός για τα υπόλοιπα λιμάνια, όπως η Θεσσαλονίκη, η Καβάλα, αλλά και η Αλεξανδρούπολη.

Ειδικότερα, λειτούργησε ως Αρχή Σχεδιασμού για την έγκριση του Προεδρικού Διατάγματος για το masterplan του ΟΛΠ, που περιλαμβάνει επενδύσεις 650 εκατ. ευρώ, τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και τον καθορισμό των όρων δόμησης και χρήσεων γης. Αντίστοιχη διαδικασία ακολουθείται και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ενώ προχωρούν οι διαδικασίες για την αδειοδότηση των λιμανιών Ραφήνας και Πάτρας. Ακόμη, δυνάμει του θεσμικού πλαισίου, με υπουργική απόφαση το ΤΑΙΠΕΔ μπορεί να λειτουργεί ως Αρχή Σχεδιασμού και για λιμένες εκτός του χαρτοφυλακίου του, όπως Χαλκίδας, Κύμης, Μυτιλήνης, Ζάκυνθο, Σκιάθο.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, το Ταμείο συντονίζει τη διαδικασία για την έγκριση της ΣΜΠΕ για κάθε ένα από τους Οργανισμούς Λιμένων και συνδράμει το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής στις διαδικασίες που αφορούν στην έκδοση των Προεδρικών Διαταγμάτων για την έγκριση των Αναπτυξιακών Προγραμμάτων και Μελετών Διαχείρισης (Master Plan) κάθε λιμανιού.