Γιατί δεν θα γυρίσουν γρήγορα στο 2021 οι λογαριασμοί για το ρεύμα

«Ανάσες» στα ελληνικά νοικοκυριά δίνει η υποχώρηση των τιμών του ρεύματος τους δύο πρώτους μήνες του 2024, που έχει επιτρέψει να μην γίνει αισθητή η κατάργηση των επιδοτήσεων. Όμως, η αγορά δεν επιστρέφει στην «κανονικότητα» του 2021, δηλαδή πριν το ξέσπασμα της ενεργειακής κρίσης. Οι τιμές προβλέπεται από τους αναλυτές ότι θα παραμείνουν αρκετά υψηλότερες, τουλάχιστον ως το τέλος του 2025, ενώ το έτος - κλειδί εκτιμάται ότι θα είναι το 2026, όπου θα δούμε μια απότομη πτώση, με την S&P Global να κάνει λόγο για «γκρεμό», στον οποίο θα πέσουν οι τιμές.

Τα πράσινα τιμολόγια του Φεβρουαρίου εμφανίζουν αισθητά μειωμένες χρεώσεις, που έχουν υποχωρήσει ακόμη και κάτω από τα 120 €/MWh (12 σεντς ανά κιλοβατώρα), δηλαδή σε επίπεδο οριακά χαμηλότερο από αυτό που θα βλέπαμε αν είχαν διατηρηθεί οι κρατικές επιδοτήσεις. Η χαμηλότερη τιμή της αγοράς είναι μειωμένη σχεδόν κατά 14% σε σχέση με τον Ιανουάριο, πρώτο μήνα μετάβασης στη νέα περίοδο κατάργησης των επιδοτήσεων και καθιέρωσης των πολύχρωμων τιμολογίων.

Αυτές οι μειώσεις είναι συνέπεια της αντίστοιχης υποχώρησης των τιμών στη χονδρική. Τον Δεκέμβριο, η μέση τιμή χονδρικής ήταν στα 102,2 €/MWh, ενώ ως τώρα έχει υποχωρήσει μέσα στο 2024 στα 90 €/MWh. Με τη σειρά τους, οι τιμές χονδρικής έχουν επηρεασθεί καταλυτικά από τις τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, που έχουν καταρρεύσει σχεδόν κατά 90% σε σχέση με το ρεκόρ των 436 €/MWh που είχε καταγραφεί τον Αύγουστο του 2022, όταν η ρωσική Gazprom έκλεινε τις στρόφιγγες εφοδιασμού της Ευρώπης και κυμαίνονται γύρω στα 30 €/MWh.

Όμως, όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι οι τιμές του ρεύματος επανέρχονται στα επίπεδα όπου βρίσκονταν πριν ξεσπάσει η ενεργειακή κρίση. Στις αρχές του 2021, οι Έλληνες καταναλωτές πλήρωναν περίπου 7 με 8 σεντς ανά κιλοβατώρα, δηλαδή περίπου 40% λιγότερο από τις τρέχουσες τιμές. Εκείνη την περίοδο, η ευρωπαϊκή τιμή του φυσικού αερίου «έπαιζε» στα 10 με 15 €/MWh. Δηλαδή, ακόμη και μετά την πτώση της το τελευταίο διάστημα, η τιμή παραμένει υπερδιπλάσια από τα προ κρίσης επίπεδα.

Αυτό δεν προβλέπεται να αλλάξει σύντομα, γι' αυτό και οι καταναλωτές θα αργήσουν να δουν λογαριασμούς όπως αυτοί που πλήρωναν πριν την κρίση. Τα προθεσμιακά συμβόλαια στην Ολλανδία για το φυσικό αέριο δίνουν τιμές κοντά στα 30 €/MWh μέχρι και τον Οκτώβριο του 2024 και υψηλότερες στη συνέχεια, μέχρι και πάνω από τα 33 €/MWh το πρώτο τρίμηνο του 2025. Με άλλα λόγια, το «καπέλο» που πληρώνει η Ευρώπη λόγω της αναγκαστικής μετάβασης από το φθηνό ρωσικό αέριο αγωγών στο ακριβότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο δεν πρόκειται να μικρύνει σύντομα, κάτι που σημαίνει ότι και οι καταναλωτές θα αργήσουν να δουν λογαριασμούς όπως αυτοί των αρχών του 2021.

Η νέα κανονικότητα στην Ευρώπη χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία του LNG στο μείγμα προμήθειας φυσικού αερίου. Το LNG είναι αρκετά ακριβότερο από το ρωσικό φυσικό αέριο και οι τιμές του χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη αστάθεια, καθώς πρόκειται για μια παγκόσμια αγορά, όπου συχνά η Ευρώπη χρειάζεται να ανταγωνίζεται την Ασία για να εξασφαλίζει την προμήθειά της και αυτό μπορεί να ανεβάζει απότομα τις τιμές.

Έτσι, για το ορατό μέλλον οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι τιμές χονδρικής στο ρεύμα θα παραμείνουν υψηλές. Όπως τόνιζε σε ανάλυσή της η S&P Global, οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας θα παραμείνουν στα ιστορικά υψηλά επίπεδα των 100 €/MWh ή πάνω από αυτά, προτού μειωθούν σημαντικά από το 2026, όταν η αιολική και η ηλιακή ενέργεια θα αρχίσουν να κυριαρχούν στο ενεργειακό μείγμα, καθώς θα υλοποιείται το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πράσινη ενεργειακή μετάβαση.

Οι τιμές στον... γκρεμό

Το κρίσιμο έτος, για να επανοθέσουν οι καταναλωτές τις ελπίδες τους για επάνοδο των τιμών σε χαμηλά επίπεδα, θα είναι το 2026, σύμφωνα με την S&P Global, που τονίζει ότι η διαχείριση της ενεργειακής μετάβασης από τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας θα υπαγορεύεται από αποφάσεις που εξισορροπούν τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τη δημιουργία οικονομικού περιθωρίου και τις αποδόσεις των επενδυτών.

Ειδικότερα, τονίζεται ότι «από το 2026, οι τιμές είναι πιθανό να μειωθούν και μάλιστα γρήγορα. Ο καταλύτης για αυτή την αλλαγή θα είναι η επιτάχυνση της νέας, διαλείπουσας δυναμικότητας (σ.σ.: παραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ), με επικεφαλής τη διψήφια ετήσια αύξηση της αιολικής και ηλιακής ισχύος. Η προκύπτουσα αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές πιθανότατα θα ξεπεράσει τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία αναμένεται να αυξάνεται ετησίως σε μονοψήφια ποσοστά, και θα αμβλύνει την επίδραση του φυσικού αερίου υψηλού κόστους στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, αφαιρώντας έναν βασικό παράγοντα των πρόσφατων αυξημένων τιμών βασικού φορτίου».

Όπως αναφέρεται στην ίδια ανάλυση, οι τιμές του ρεύματος οδηγούνται σε... γκρεμό το 2026: «Η πρόβλεψη της S&P Global Commodity Insights για τις τιμές ενέργειας είναι για πτώση 30%-60% στις τιμές βασικού φορτίου σε ολόκληρο το E5 (σ.σ.: οι πέντε μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης) κατά τη διάρκεια των πέντε ετών έως το τέλος του 2030. Μια πτώση αυτού του μεγέθους θα αφήσει τις τιμές σε περίπου 35 - 50 €/MWh σε μεγάλο μέρος της περιοχής (σ.σ.: των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών)».

Αν επαληθευθούν αυτές οι προβλέψεις για τις πέντε μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης (περιλαμβάνεται και η Βρετανία), για την ελληνική αγορά αυτό θα σημαίνει μια μείωση των τιμών χονδρικής σε επίπεδα άλλων, καλύτερων εποχών. Οι καταναλωτές μπορούν να περιμένουν, σε αυτή την περίπτωση, ότι οι λογαριασμοί τους θα γράψουν και πάλι χρεώσεις των 7 - 8 σεντς ανά κιλοβατώρα...

Οι τιμές του Φεβρουαρίου

Για τον Φεβρουάριο, τα πράσινα τιμολόγια των παρόχων είναι αισθητά μειωμένα και δείχνουν έξαρση του ανταγωνισμού, όπως φαίνεται χαρακτηριστικά από το γεγονός ότι η «μικρή» ELINOIL έγινε αυτόν τον μήνα η φθηνότερη της αγοράς με χρέωση 11,8 σεντς, παίρνοντας τα πρωτεία από τη ΔΕΗ, που είχε τη χαμηλότερη τιμή τον προηγούμενο μήνα. Η ELPEDISON εμφανίζεται στον πίνακα της ΡΑΑΕΥ ως η φθηνότερη με 11 σεντς, όμως αυτή η χρέωση ισχύει μόνο για τις πρώτες 100 κιλοβατώρες και για μεγαλύτερες καταναλώσεις ανεβαίνει στα 14,6 σεντς. Τρεις εταιρείες (NRG, Volton, Φυσικό Αέριο) δίνουν για τον Φεβρουάριο τιμές χαμηλότερες από τη ΔΕΗ, που έχει ορίσει τη χρέωση για τις πρώτες 500 kWh στα 12,8 σεντς. Άλλες πέντε εταιρείες δίνουν τιμές μέχρι και τα 14 σεντς.

Τα πράσινα τιμολόγια για τον Φεβρουάριο