Να κάνει πραγματικότητα ένα άπιαστο όνειρο κάθε Έλληνα μικρομεσαίου επιχειρηματία επιδιώκει η Κομισιόν: προτείνει έναν αυστηρό νέο Κανονισμό, που θα διασφαλίζει ότι οι πληρωμές δεν θα καθυστερούν περισσότερο από 30 ημέρες. Για τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις η εφαρμογή αυτού του σχεδίου θα φέρει μια επανάσταση, αφού στην Ελλάδα δημόσιος και ιδιωτικός τομέας έχουν «ξεχειλώσει» πέρα από κάθε αποδεκτό όριο τους χρόνους πληρωμής -πρόσφατα η χώρα παραπέμφθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τις καθυστερήσεις στις πληρωμές από το Δημόσιο.
Τον Σεπτέμβριο, η Κομισιόν, αναγνωρίζοντας την αποτυχία της Κοινοτικής Οδηγίας για τις καθυστερήσεις στις πληρωμές, αποφάσισε να κάνει ένα μεγάλο βήμα με την πρόταση Κανονισμού, ο οποίος προορίζεται να κλείσει όλα τα παράθυρα για καθυστερήσεις που βλάπτουν τον ασθενέστερο κρίκο των συναλλαγών, μετατρέποντας, χωρίς οι ίδιες να το θέλουν, τις μικρότερες επιχειρήσεις σε παρόχους άτοκης χρηματοδότησης στις μεγάλες.
Η πρόταση για Κανονισμό αποσκοπεί στην ενιαία και ομοιόμορφη εφαρμογή των κανόνων, καθώς η πιο χαλαρή θεσμική λύση της Οδηγίας αποδείχθηκε ότι οδήγησε σε ατελή εφαρμογή τους από τα κράτη μέλη. Οι κυριότερες προτάσεις που ενσωματώνονται στον Κανονισμό είναι οι ακόλουθες:
- Θέσπιση ενιαίας μέγιστης προθεσμίας πληρωμής 30 ημερών, από τις 60 ημέρες σήμερα, για τη συντριπτική πλειονότητα των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ επιχειρήσεων και επιχειρήσεων και δημόσιων αρχών.
- Κατάργηση του δικαιώματος -που περιλαμβάνεται στην ισχύουσα Οδηγία- των συμβαλλομένων μερών να συμφωνούν μεταξύ τους για να παρατείνουν τις προθεσμίες πληρωμής, εφόσον αυτό δεν θα ήταν «κατάφωρα άδικο» για τον πιστωτή. Σημειώνεται ότι η έννοια του «κατάφωρα άδικου» παραμένει εντελώς «θολή» και στην πράξη το ισχυρό μέρος της συναλλαγής ορίζει τι είναι «άδικο».
- Περιορισμός της δυνατότητας του πιστωτή να παραιτηθεί από το δικαίωμά του να απαιτήσει τόκους υπερημερίας από τον οφειλέτη και καθιέρωση αυτόματης υποχρέωσης των οφειλετών να καταβάλλουν τόκους υπερημερίας επί των ληξιπρόθεσμων ποσών.
- Προσθήκη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης και προσφυγής για την προστασία των πιστωτών. Μεταξύ άλλων, θα υπάρχει η απαίτηση από τα κράτη μέλη να ορίζουν αρχές εκτέλεσης για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης και την επιβολή του κανονισμού σε κάθε κράτος.
Ισχυρές αντιστάσεις από τα λόμπι
Πρέπει να σημειωθεί ότι με την κατάρτιση του σχεδίου για νέο Κανονισμό από την Κομισιόν δεν έχουμε φθάσει στο τέλος της διαδρομής για να εφαρμοσθεί σε όλη την Ε.Ε., αφού μόλις τώρα αρχίζει η πολιτική «μάχη»: τον Κανονισμό θα πρέπει να εγκρίνουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου αντιπαρατάσσουν τις άμυνες τους πολύ ισχυρά επιχειρηματικά λόμπι.
Η EuroCommerce, ένωση που εκπροσωπεί τους χονδρεμπόρους και λιανεμπόρους, μεταξύ των οποίων και τα σούπερ μάρκετ, έχει εκφράσει έντονες διαμαρτυρίες για το σχέδιο Κανονισμού, με τον ισχυρισμό ότι θα φέρει δυσανάλογες και δραματικές αλλαγές στους κανόνες των συναλλαγών.
Ο πρόεδρος της Eurocommerce, Χουάν Μανουέλ Μοράλες, έχει επικρίνει το σχέδιο της Κομισιόν λέγοντας ότι θα φέρει δραστικό περιορισμό των κανόνων πληρωμών και έχει επιμείνει να διατηρηθεί η δυνατότητα διαπραγμάτευσης των χρόνων πληρωμής, σημειώνοντας ότι για τους εμπόρους η καθιέρωση των 30 ημερών ως ανώτατου ορίου θα δημιουργούσε ένα χρηματοδοτικό κενό έως και 150 δισ. ευρώ -αντίστοιχα, τα ελληνικά σούπερ μάρκετ υπολογίζουν ότι το δικό τους κενό θα ξεπερνούσε τα 2 δισ. ευρώ. Αυτά, βεβαίως, είναι τα ποσά που «δανείζονται» άτοκα από τους προμηθευτές και παρά τη θέλησή τους…
Ανάλογα επιχειρήματα έχει διατυπώσει και η BusinessEurope, η οργάνωση των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Ο γενικός διευθυντής της, Μάρκους Τζ. Μπέιρερ, αν και αναγνωρίζει την αναγκαιότητα έγκαιρων πληρωμών, ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, έχει τονίσει ότι ο περιορισμός του χρόνου θα πρέπει να συνδυασθεί με την ελευθερία των δύο αντισυμβαλλόμενων επιχειρήσεων να συμφωνήσουν και μεγαλύτερη προθεσμία από τις 30 ημέρες. «Αυτό είναι πολύ σημαντικό για να διατηρηθεί η ευελιξία προσαρμογής στις ειδικές συνθήκες των συναλλαγών μεταξύ επιχειρήσεων», έχει τονίσει.
Έτσι, στις Βρυξέλλες βρίσκεται πλέον σε πλήρη εξέλιξη η κινητοποίηση επιχειρηματικών λόμπι για να αναθεωρηθεί το σχέδιο Κανονισμού της Κομισιόν στη μακρά διαδρομή του στο Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Βασική επιδίωξη φαίνεται ότι θα είναι να διατηρηθεί η ελευθερία των επιχειρήσεων να συμφωνούν χρόνους πληρωμής άνω των 30 ημερών και μέχρι 60, με κάποια αναθεωρημένη εκδοχή της πρόνοιας περί «κατάφωρης αδικίας».
Ελλάδα: Το... βασίλειο των καθυστερήσεων
Στα καθ’ ημάς, η πρόταση της Κομισιόν φαίνεται να βρίσκει μεγαλύτερη υποστήριξη σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη από τους επιχειρηματικούς κύκλους, δεδομένου ότι η πλειονότητα των επιχειρήσεων είναι μικρομεσαίες και αποτελούν στόχους… αφαίμαξης από μεγαλύτερες επιχειρήσεις και το Δημόσιο, μέσω των καθυστερήσεων στις πληρωμές, που ξεπερνούν κάθε εύλογο όριο στην ελληνική αγορά.
Όπως σημειώνουν επιχειρηματικές πηγές το ετήσιο κόστος από τις καθυστερήσεις για την ευρωπαϊκή οικονομία είναι τεράστιο και υπολογίζεται στα 275 δισ. ευρώ, με έξι στις δέκα επιχειρήσεις να λένε ότι αποδέχονται τις καθυστερήσεις χωρίς να το επιθυμούν και μία στις τέσσερις να δηλώνουν ότι απειλούν την επιβίωσή τους, όπως έχουν δείξει έρευνες.
Η υφιστάμενη Οδηγία 2011/7/ΕΕ, που καλύπτει τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και επιχειρήσεων κράτους, προβλέπει εξόφληση από δημόσιες αρχές σε 30 ημέρες ή σε 60 σε εξαιρετικές περιπτώσεις και σε 60 ημέρες από τις επιχειρήσεις, εκτός αν υπάρχει διαφορετική συμφωνία που δεν θα αδικεί κατάφωρα τον πιστωτή. Όμως, στην ελληνική αγορά θεωρούνται ικανοποιητικοί οι χρόνοι πληρωμής ακόμη και σε 90 έως 120 ημέρες!
Η εξόφληση στο όριο των 30 ημερών είναι τόσο σπάνια, λένε χαρακτηριστικά επιχειρηματικές πηγές, που θεωρείται ως πληρωμή μετρητοίς και παρέχεται επιπλέον έκπτωση 3-5%. Οι δημόσιες αρχές παραβιάζουν συστηματικά την υποχρέωση πληρωμής σε 30 ημέρες, γι’ αυτό και η χώρα παραπέμφθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Μάλιστα, όπως είναι γνωστό, στις καθυστερήσεις πληρωμών έχει «χτιστεί» στην Ελλάδα και ένα μοναδικό στην Ευρώπη χρηματοπιστωτικό οικοδόμημα, με τις μεταχρονολογημένες επιταγές στο επίκεντρό του. Οι τράπεζες αποδέχονται την πρακτική των μεταχρονολογημένων επιταγών, ενώ παρέχεται και factoring για καθυστερούμενες εξοφλήσεις, παρότι ο νόμος τις απαγορεύει και τα δικαστήρια επιδικάζουν μεταχρονολογημένες επιταγές.
Όπως σημειώνουν επιχειρηματικές πηγές, πρέπει επιτέλους στην Ελλάδα να αναγνωριστεί ότι οι παραγωγικές επιχειρήσεις δεν είναι χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που μπορούν να δανείζουν άτοκα τους πελάτες τους, χωρίς να λαμβάνουν εγγυήσεις και χωρίς να έχουν επαρκείς μηχανισμούς για να γνωρίζουν σε ποια οικονομική θέση βρίσκεται κάθε αντισυμβαλλόμενος, κάτι που σημαίνει ότι αναλαμβάνουν ακόμη και ακραία ρίσκα χωρίς να είναι σε θέση να το γνωρίζουν.
Η προτεινόμενη από την Κομισιόν μεταρρύθμιση, λένε οι ίδιες πηγές, θα ωφελήσει την ελληνική οικονομία, αν το κράτος και οι επιχειρήσεις λάβουν έγκαιρα τα μέτρα για την προσαρμογή τους, εκτιμούν οι ίδιες πηγές, προσθέτοντας ότι τα οφέλη θα είναι πολύπλευρα:
- Για τους εμπόρους, καλύτερο «πρόσωπο» στις τράπεζες (bankability), εμπορική ανεξαρτησία και πιο υγιής ανταγωνισμός.
- Για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις, καλύτερη οικονομική θέση και χρηματοροές, λιγότερο ρίσκο, μείωση γραφειοκρατίας, υγιέστερος ανταγωνισμός.
- Για τις τράπεζες, περισσότεροι νέοι εμπορικοί πελάτες, προσέλκυση πελατείας από τον χώρο των ΜμΕ όπου τα περιθώρια των τραπεζών είναι καλύτερα, δυνατότητες σταυροειδών πωλήσεων (cross selling), νέο «καθαρό» χρήμα από τη μείωση της παραοικονομίας.
- Για το κράτος, περισσότερα φορολογικά έσοδα από τη μείωση της παραοικονομίας, μείωση φόρτου στα δικαστήρια, υγιέστερη οικονομία, χαμηλότερη εξάρτηση μεταξύ κλάδων - χαμηλότερο ρίσκο.
Κατά συρροή... καθυστερήσεις από το κράτος
Πάντως, ειδικά στην Ελλάδα φαίνεται ότι η προσαρμογή στους κανόνες για τις πληρωμές (τους ισχύοντες, πριν φθάσουμε στους αυστηρούς κανόνες του προτεινόμενου Κανονισμού…) είναι πιο δύσκολη, γιατί το ίδιο το κράτος είναι επικίνδυνα… εθισμένο στις καθυστερήσεις πληρωμής των υποχρεώσεών του.
Ενδεικτική των αντιλήψεων που επικρατούν στη δημόσια διοίκηση για τις συναλλαγές με τις επιχειρήσεις είναι η πρόσφατη (τον Νοέμβριο), παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για «ακραίες καθυστερήσεις πληρωμών από τα δημόσια νοσοκομεία, πολιτικά και στρατιωτικά», όπως έχει ανακοινώσει η Κομισιόν. Οι καθυστερήσεις ξεπερνούν το ανώτατο όριο των 60 ημερών, όπως διαπιστώνεται στην παραπομπή της χώρας στο Δικαστήριο, για μια υπόθεση που άρχισε να εκτυλίσσεται το 2019 και ενώ, όπως θα πρέπει να σημειωθεί, επί σειρά ετών οι Ευρωπαίοι επιτηρητές της ελληνικής οικονομίας είχαν κατ’ επανάληψη επιβάλει μέτρα για τη μείωση των καθυστερήσεων.
Ακόμη χειρότερα, όμως, είναι όσα αναφέρονται σε άλλο κείμενο της Κομισιόν (αιτιολογημένη γνώμη, δηλαδή η νομική κίνηση που γίνεται πριν την παραπομπή στο Δικαστήριο). Εκεί διαπιστώνεται ότι το κράτος είχε υποχρεώσει τους προμηθευτές των νοσοκομείων να υπογράφουν δηλώσεις παραίτησης από τα δικαιώματά τους που απορρέουν από την Οδηγία για τις καθυστερήσεις πληρωμών, έναντι της υπόσχεσης ότι θα τους πληρώνονταν τα οφειλόμενα. Δηλαδή, το ελληνικό κράτος όχι μόνο παραβίαζε την Οδηγία, αλλά είχε δημιουργήσει και έναν ιδιότυπο μηχανισμό «νομιμοποίησης» της παρανομίας, τουλάχιστον έναντι των ελληνικών δικαστηρίων.
Η τακτική των καθυστερήσεων πληρωμών στους προμηθευτές των νοσοκομείων συνεχίζεται, εν τω μεταξύ, όπως διαπιστώνει στην τελευταία έκθεση ελέγχου της ελληνικής οικονομίας η Κομισιόν. Από τα 543 εκατ. ευρώ καθυστερούμενων οφειλών του Δημοσίου σε ιδιώτες, τα 110 εκατ. περίπου αφορούσαν καθυστερήσεις από τα νοσοκομεία. Μάλιστα, όπως τονίζει η Κομισιόν, τα νοσοκομεία καθυστερούσαν τις πληρωμές παρότι τα απαιτούμενα ποσά είχαν εκταμιευθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ίσως για να μην… κακομαθαίνουν τους προμηθευτές.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
