Ικανή να νικήσει τα «θηρία» με τα οποία θα βρεθούν αντιμέτωπες οι ευρωπαϊκές οικονομίες το 2024 είναι η ελληνική, η οποία αποτελεί την ευχάριστη έκπληξη, όπως σημειώνει η HSBC σε έκθεσή της.
Σύμφωνα με την ανάλυση η Ελλάδα είναι η χώρα που σε μια τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή (το έλλειμμά της ήταν υψηλότερο από το 15% του ΑΕΠ το 2009) και έκανε εκτεταμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικής της θέσης.
Έτσι, ενώ το ΑΕΠ είναι τώρα σχεδόν 15% χαμηλότερο από ό,τι ήταν το 2010, το περιθώριο για την Ελλάδα να αναπτυχθεί περισσότερο από την υπόλοιπη ευρωζώνη φαίνεται ξεκάθαρο δεδομένης της προόδου που έχει κάνει, όπως άλλωστε και άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως για παράδειγμα οι Ιρλανδία και Πορτογαλία, οι οποίες έκαναν μεγάλες αλλαγές στα δημοσιονομικά τους όταν το κόστος δανεισμού ήταν πολύ χαμηλό.
Σε ό,τι αφορά τις εκτιμήσεις της, αναμένει ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα φθάσει φέτος στο 2,1%, θα υποχωρήσει στο 1,5% το 2024 και θα ενισχυθεί ελαφρώς στο 1,7% για το 2025. Αναφορικά με τον πληθωρισμό αναμένει ότι 4,1% του τρέχοντος έτους, θα προσγειωθεί στο 1,8% το 2024 και θα παραμείνει σε αυτό το επίπεδο και το 2025.
Οι εκτιμήσεις για ανάπτυξη και πληθωρισμό
Η πορεία της Ευρώπης
Για ολόκληρη της Ευρώπη, η HSBC συστήνει στις κυβερνήσεις να πάρουν τη δύσκολη απόφαση και να εφαρμόσουν κάποια δημοσιονομική σύσφιξη, όσο οδυνηρή και αν είναι βραχυπρόθεσμα. Είναι άλλωστε ενδιαφέρον ότι τέσσερις από τις πιο «ενάρετες» χώρες όσον αφορά τα δημοσιονομικά ελλείμματα του 2024, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της ΕΚ, είναι χώρες που περιλαμβάνονταν στο περίφημο ακρωνύμιο PIIGS την εποχή της κρίσης της ευρωζώνης: Ιρλανδία, Ελλάδα και Πορτογαλία.
Συνολικά, η HSBC βλέπει την ανάπτυξη της ευρωζώνης στο 0,5% το 2024 (αμετάβλητο σε σχέση με πριν από τρεις μήνες) και στο 1,3% το 2025 (από 1,0% προηγουμένως). Στο πλαίσιο αυτό, η Γερμανία έχει τις πιο αδύναμες επιδόσεις ανάπτυξης (-0,1% το 2024), με την εκτεθειμένη στο εμπόριο οικονομία, τη βιομηχανία έντασης ενέργειας και τη δημοσιονομική αβεβαιότητα να βαραίνουν πολύ.
Παράλληλα η οικονομία της Βρετανίας δύσκολα πρόκειται να αναπτυχθεί, η στροφή στους δείκτες και η αύξηση του πραγματικού εισοδήματος σημαίνει ότι πρόσφατα αναθεωρήθηκαν οι προβλέψεις της HSBC για την ανάπτυξη από 0,5% σε 0,7% το 2024 και από 0,9% σε 1,0% το 2025.
Η εικόνα του πληθωρισμού
Η πρόβλεψη της HSBC είναι ότι ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη θα ανέλθει κατά μέσο όρο στο 2,5% το 2024 (από 3,1% πριν από τρεις μήνες), πέφτοντας στο 2,2% έως το 2025. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο πληθωρισμός μειώνεται επίσης απότομα. Οι αρνητικές ειδήσεις για τον πληθωρισμό τον Νοέμβριο και τις μειώσεις στις τιμές χονδρικής ενέργειας σημαίνουν ότι τώρα η HSBC εκτιμά τον βρετανικό πληθωρισμό να κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 2,4% έως το 2024 και να πέφτει κάτω από το 2% το δεύτερο τρίμηνο πριν αυξηθεί ξανά το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Σημειώνει ακόμη ότι οι αυξήσεις στους μισθούς εξακολουθούν να είναι υψηλές και φαίνεται ότι θα παραμείνουν έτσι τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 2024. Καθώς οι συλλογικές συμβάσεις αμοιβών καλύπτουν περίπου τα δύο τρίτα του εργατικού δυναμικού της ευρωζώνης, η συνολική αύξηση των μισθών παραμένει σταθερή και θα πρέπει να συνεχίσει να ασκεί πίεση στο κόστος των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα στον τομέα των υπηρεσιών. Ενώ το κόστος εκτός εργασίας έχει μειωθεί, το κόστος εργασίας αποτελεί περίπου τα δύο τρίτα του κόστους στις υπηρεσίες, υποδηλώνοντας ότι ο πληθωρισμός των υπηρεσιών θα υποχωρήσει μόνο σταδιακά.
Τον Ιούνιο η πρώτη μείωση επιτοκίων από ΕΚΤ
Μετά τη μεγάλη μετατόπιση της αγοράς το τέταρτο τρίμηνο, στα τέλη Δεκεμβρίου, περίπου 35 μ.β. περικοπών της ΕΚΤ αποτιμήθηκαν για τον Απρίλιο του 2024. Δεδομένων των αρνητικών ειδήσεων για τον πληθωρισμό, υπάρχει ισχυρή πιθανότητα για προηγούμενες μειώσεις επιτοκίων, έστω και μόνο για να αντισταθμιστεί μια ενδογενής σύσφιξη της πολιτικής σε πραγματικούς όρους. Πρόσφατα σχόλια από φορείς χάραξης πολιτικής υποδηλώνουν επίσης μια αλλαγή στην αντίδραση της ΕΚΤ. Η ΕΚΤ διατήρησε σταθερά τα βασικά επιτόκια στη συνεδρίασή της τον Δεκέμβριο, αλλά προέβη σε μερικές επιμελείς τροποποιήσεις στις ανακοινώσεις της.
Υπό το φως αυτών των εξελίξεων, η HSBC εκτιμά την πρώτη μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ έως τον Ιούνιο του 2024.
Στη συνέχεια, βλέπει έναν σταδιακό ρυθμό μείωσης, με περικοπές κατά 25 μονάδες βάσης σε κάθε δεύτερη συνεδρίαση έως ότου το βασικό επιτόκιο καταθέσεων φτάσει στο 2,50%, το οποίο θα πρέπει να είναι κοντά στο ουδέτερο.
Οι δημοσιονομικές προκλήσεις της Ευρώπης
Οι επίσημες προβλέψεις δείχνουν περαιτέρω μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων το 2024, με λίγες εξαιρέσεις. Αλλά αυτό βασίζεται σε ορισμένες αισιόδοξες παραδοχές για την ανάπτυξη και, σε κάθε περίπτωση, το μεγαλύτερο μέρος της προγραμματισμένης εξυγίανσης προέρχεται από την εξοικονόμηση από την άρση των μέτρων στήριξης για το κόστος της ενέργειας, η οποία έχει μικρό αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη.
Έτσι, παρόλο που η επιστροφή των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ το 2024 πλησιάζει σε ορισμένες χώρες, η HSBC βλέπει μόνο μια πολύ μικρή καθαρή σύσφιξη της δημοσιονομικής πολιτικής το 2024. Και με τις ευρωπαϊκές εκλογές να έρχονται τον Ιούνιο και ορισμένες εθνικές εκλογές να πλησιάζουν, βλέπει κινδύνους δημοσιονομικής ολίσθησης.
Οι ίδιες οι δημοσιονομικές αρχές είναι άπληστα θηρία – πρόθυμες να ανεβάσουν χρέος σε ύφεση και κρίσεις, αλλά απρόθυμες να το μειώσουν ξανά σε καλύτερες εποχές, αναφέρει χαρακτηριστικά η HSBC. Παρά την πρόσφατη πτώση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων αναφοράς, είναι σημαντικά υψηλότερες από ό,τι πριν από δύο χρόνια.
Οι χώρες με υψηλότερα ελλείμματα από ό,τι πριν από την πανδημία θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη πρόκληση εξυγίανσης, δεδομένου του QT (της ποσοτικής σύσφιξης της ΕΚΤ) και των υψηλών εκδόσεων. Η HSBC εκτιμά ότι μπορεί να χρειαστεί σημαντική δημοσιονομική αυστηροποίηση μόνο για να σταθεροποιηθεί η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ για πολλές χώρες, πόσο μάλλον να μειωθεί κατά 1 π.μ. κατά μέσο όρο κάθε χρόνο, όπως απαιτείται από τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.
Ως εκ τούτου, οι δημοσιονομικές αρχές αντιμετωπίζουν το δύσκολο καθήκον να προσπαθήσουν να εξισορροπήσουν τις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις για δαπάνες με την αποστροφή των ψηφοφόρων για φορολογικές περικοπές, ενώ προσπαθούν να κρατήσουν με το μέρος τους ένα άλλο μεγάλο θηρίο (αγορές ομολόγων).
Στην πραγματικότητα, οι ευρωπαϊκοί φορείς χάραξης πολιτικής είναι πιθανό να συνεχίσουν να προσπαθούν να μπερδέψουν, ίσως να αρκεστούν σε κάποιο συνδυασμό βελτίωσης της ανάπτυξης, δημοσιονομικής συγκράτησης και πληθωρισμού πάνω από τον στόχο, εκτιμά τέλος η HSBC.
Ωστόσο, το υψηλό χρέος κινδυνεύει να επιβαρύνει την ανάπτυξη και να περιορίσει το περιθώριο πολιτικής. Μετά από δύο χρόνια που η νομισματική πολιτική βρίσκεται στο επίκεντρο, η προσοχή μπορεί να στραφεί ξανά προς τις δημοσιονομικές προκλήσεις της Ευρώπης. Ακόμα κι αν ένα άπληστο θηρίο έχει εξημερωθεί, ένα άλλο υποβόσκει.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
