Σε θέσεις μάχης για να διεκδικήσουν κάποια από τα μεγαλύτερα νέας γενιάς έργα υποδομών και ενέργειας της χώρας, τα οποία αφορούν την Κρήτη και αθροίζουν ένα προϋπολογισμό τουλάχιστον 7 δισ. ευρώ, βρίσκονται όλοι οι μεγάλοι εγχώριοι επιχειρηματικοί όμιλοι αλλά και ξένα funds που διαχειρίζονται χαρτοφυλάκια δισεκατομμυρίων.
Την εκκίνηση της επενδυτικής αυτής μάχης για την επόμενη ημέρα του νησιού που πρόκειται να αλλάξει μέσα στην τρέχουσα δεκαετία την εικόνα του, σηματοδοτεί ο θεμέλιος λίθος που βάζει το Σάββατο ο Πρωθυπουργός στο Καστέλι, το οποίο όταν θα έχει ολοκληρωθεί το 2025, θα αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας, προυπολογισμού 1,5 δισ ευρώ.
Αλλά το Καστέλι είναι ένα μόνο από τα κομμάτια του επενδυτικού παζλ της Κρήτης. Σταχυολογώντας τα μεγαλύτερα από τα έργα που δρομολογούνται αυτή την στιγμή στο νησί, δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι τα επόμενα χρόνια αυτό θα γνωρίσει μια επενδυτική κοσμογονία, η οποία αντιστοιχεί στο 4% σχεδόν του περυσινού ΑΕΠ.
Ένας συνωστισμός από Έλληνες και ξένους «μνηστήρες» καταγράφεται γύρω από τον οδικό άξονα βόρειας Κρήτης (ΒΟΑΚ), μήκους 200 χλμ και προϋπολογισμού 1,5 δισ ευρώ, την ανάπλαση του νυν αεροδρομίου Ν.Καζαντζάκης και τα έργα για το πολύπαθο υποβρύχιο καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, μήκους 328 χλμ και προυπολογισμού 1 δισ ευρώ. Το κάδρο συμπληρώνουν το mega project των 1.000 ΜW αιολικών πάρκων των ομίλων Κοπελούζου και ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή οι οποίοι βρίσκονται σε συζητήσεις με τον ΑΔΜΗΕ για να δεσμεύσουν χωρητικότητα στο υποβρύχιο καλώδιο, το τεράστιο τουριστικό συγκρότημα Elounda Hills, ύψους 600 εκατ ευρώ και πολλά ακόμη μεγάλα και μικρότερα έργα.
Αφετηρία με το Καστέλι
Το εναρκτήριο λάκτισμα δίνεται το Σάββατο με την θεμελίωση του μεγαλόπνοου έργου στο αεροδρόμιο του Καστελίου, παρουσία του Κ.Μητσοτάκη. Οι εικόνες με τις μπουλντόζες να κάνουν πρόδρομες εργασίες καθαρισμού της έκτασης όπου θα εγκατασταθεί το εργοτάξιο συμβολίζουν τη νέα αυτή εποχή έργων, με αφετηρία το Ηράκλειο. Αν και η κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την ινδικών συμφερόντων GMR Airports έχει ανακηρυχθεί ανάδοχος του έργου από το Μάιο του 2017, εντούτοις ο δρόμος για την έναρξη των εργασιών στο αεροδρόμιο άνοιξε μόλις προ ημερών με την υπογραφή της δανειακής σύμβασης, ύψους 180 εκατ. ευρώ μεταξύ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του Δημοσίου.
Η συμφωνία προβλέπει ότι οι δύο μέτοχοι της εταιρείας «Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης ΑΕ» θα εκχωρήσουν το 45,9% στο ελληνικό Δημόσιο έναντι της χρηματοδοτικής συμβολής των 180 εκατ. ευρώ στο συνολικό κατασκευαστικό αντικείμενο, προϋπολογισμού 480 εκατ. ευρώ. Από εκεί και πέρα, η μεν ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ θα έχει μερίδιο 33%, η δε GMR θα κατέχει ποσοστό 21%. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025 θα κοστίσει συνολικά γύρω στο 1,5 δισ ευρώ και θα εξυπηρετεί περίπου 9 εκατ. επιβάτες.
Σκυτάλη σε Καζίνο, Ellounda Hills
Το Καστέλι θα δώσει την σκυτάλη στο «Ν.Καζαντζάκης», δηλαδή στο τωρινό αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Αμέσως μετά την παύση της λειτουργίας του, αυτό πρόκειται να αξιοποιηθεί, φιλοξενώντας τουριστικές εγκαταστάσεις, real estate και άλλου τύπου επενδύσεις, συνολικού εκτιμώμενου προϋπολογισμού ακόμη και άνω του 1 δισ ευρώ. Τα παραπάνω «κουμπώνουν» με τον διαγωνισμό που πρόκειται να προκηρύξει κάποια στιγμή φέτος το ΤΑΙΠΕΔ για την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών του λιμένα Ηρακλείου, για το οποίο λέγεται ότι ενδιαφέρονται μεγάλοι ξένοι όμιλοι κρουαζιέρας, αλλά και με τις επικείμενες εξελίξεις στην πρώην αμερικανική βάση στις Γούρνες.
Στην έκταση-φιλέτο των 345 στρεμμάτων πρόκειται να ανεγερθεί το καζίνο της Κρήτης μαζί δηλαδή με ένα σύνθετο ξενοδοχειακό συγκρότημα που μπορεί να περιλαμβάνει πλειάδα χρήσεων, όπως εμπορικές, μίνι-γηπέδο γκολφ, παραθεριστικές κατοικίες. Το κάδρο των μεγάλων τουριστικών έργων στην Κρήτη κλείνει με το γιγανταίο project στις περιοχές Τσιφλίκι, Ελληνικά, Κούνδουρος, Ακρωτήρι, Μικρό Βαθύ και Βαθύ της ρωσικής Mirum, προϋπολογισμού 600 εκατ. ευρώ, γνωστό ως Elounda Hills.
Καλώδιο Κρήτη - Αττική, mega project στα αιολικά
Οι υποδομές είναι η μία όψη του νομίσματος των επενδύσεων στο νησί. Η άλλη «γράφει» ενέργεια. Το μεγαλύτερο έργο υποδομής που υλοποιείται αυτή τη στιγμή στη χώρα είναι η διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, η οποία, μετά και τις τελευταίες αποφάσεις της κυβέρνησης, προχωρά από τον ΑΔΜΗΕ χωρίς κανένα σύννεφο στον ορίζοντα. Το έργο που θα ξεκινά από τα Μέγαρα και θα καταλήγει υποθαλάσσια στην Κορακιά του νομού Ηρακλείου, έχει συνολικό προϋπολογισμό 1 δισ. ευρώ και ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2023, παρ’ ότι αρκετοί θεωρούν το χρονοδιάγραμμα εξαιρετικά φιλόδοξο.
Ταυτόχρονα τρέχει και η λεγόμενη «Μικρή Κρήτη», δηλαδή η διασύνδεση της Κρήτης με την Πελοπόννησο που αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί φέτος με στόχο να καλύψει πλήρως τις ενεργειακές ανάγκες του νησιού για τους χειμερινούς μήνες. Στην πράξη μέσω των δύο αυτών έργων, σε τρία χρόνια από σήμερα η Κρήτη θα ηλεκτρίζεται αποκλειστικά από το ηπειρωτικό σύστημα, εξασφαλίζοντας απρόσκοπτα τον ενεργειακό της εφοδιασμό για πολλές ακόμη δεκαετίες.
Η ασφάλεια είναι η μία πτυχή της υπόθεσης. Η άλλη έχει αμιγώς επιχειρηματικό ενδιαφέρον στην πράσινη ενέργεια. Σχετίζεται με το mega project των 1.000 αιολικών ΜW της Κρήτης που προωθούν εδώ και χρόνια οι όμιλοι Κοπελούζου και ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και οι οποίοι συζητούν με τον ΑΔΜΗΕ, προκειμένου να κλείσουν χωρητικότητα (capacity) στο καλώδιο που θα συνδέει το νησί με την Αττική.
Αντικείμενο των συζητήσεων στις οποίες εσχάτως έχει εισέλθει και η ΔΕΗ είναι η δημιουργία ενός κοινού σχήματος μεταξύ των τριών πλευρών, το οποίο θα συμβληθεί με τον ΑΔΜΗΕ, προκειμένου να δεσμεύσει χωρητικότητα στην ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής. Tαυτόχρονα οι επαφές αφορούν και στα μερίδια αυτού του κοινού σχήματος, στο οποίο κάθε ένας από τους τρεις ενδιαφερόμενους θα μπορούσε να έχει από 33%, σύμφωνα τουλάχιστον με μια από τις προτάσεις που έχει πέσει στο τραπέζι. Δεδομένου ότι το κόστος κατασκευής ενός αιολικού μεγαβάτ είναι ένα εκατομμύριο ευρώ, μιλάμε για μια επένδυση της τάξης του 1 δισ. ευρώ.
Το κρητικό FSRU
Τα ενεργειακά δεν σταματούν εδώ. Στο νησί δρομολογείται και επένδυση αποθήκευσης υγροποιημένου αερίου και επαναεριοποίησης (FSRU), κατά το μοντέλο εκείνου στην Αλεξανδρούπολη. Αρχικά ο ΔΕΣΦΑ προσανατολιζόταν στην δημιουργία ενός μεγάλου έργου μεταφοράς, αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG στον Αθερινόλακκο της Κρήτης, ύψους 175 εκατ. ευρώ. Η πρόταση ωστόσο του ΔΕΣΦΑ να επωμιστούν το κόστος της επένδυσης οι χρήστες του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου προβληματίζει την ΡΑΕ.
Έτσι, εξετάζονται άλλες λύσεις για το διάστημα μέχρι το 2023, δηλαδή έως την ολοκλήρωση της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής. Επειδή η αποπεράτωση του έργου εκτιμάται ότι μπορεί και να ξεπεράσει τα τρία χρόνια είναι αναγκαία στο μεσοδιάστημα η εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού του νησιού με τη συνδρομή και FSRU.
Πέραν αυτού, η ΡΑΕ έχει μεταξύ άλλων προτείνει στο υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας μια «ομπρέλα» μέτρων για την διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας της Κρήτης σε αυτό το μεταβατικό στάδιο. Από την μετατροπή σε μονάδες που θα λειτουργούν με φυσικό αέριο των σημερινών πετρελαϊκών μονάδων της ΔΕΗ του Αθερινόλακκου, έως την εγκατάσταση νέας μονάδας φυσικού αερίου ισχύος 100 MW στο νησί. Και από την τοποθέτηση νέων σταθμών ΑΠΕ (αιολικών και φωτοβολταϊκών) 100 – 150 MW, έως την εγκατάσταση συστοιχιών μπαταριών αποθήκευσης, ισχύος 40-50 MW.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
