Μηδενική η πρόοδος της χώρας στην επίτευξη των στόχων της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα. Σύμφωνα με έκθεση του Green Tank, σε κανέναν από τους 13 γενικούς στόχους ή τους 39 ειδικούς στόχους της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Μάλιστα, σε 12 από τους 39 ειδικούς στόχους η πρόοδος είναι μηδαμινή.
Μιλώντας στο συνέδριο του Economist, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης συμπεριέλαβε την Προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας στις 11 πρωτοβουλίες του υπουργείου προς χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σύμφωνα με την ομιλία του, το υπουργείο ζητεί 160 εκατ. ευρώ για την προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας της χώρας μας με τις σχετικές δράσεις να περιλαμβάνουν την αναβάθμιση των υποδομών και της φύλαξης των προστατευόμενων περιοχών. Όπως σημείωσε πρόκειται για την πιο σημαντική δράση που έχει αναληφθεί για την προστασία των περιοχών Natura. Στόχος είναι η ενίσχυση του οικοτουρισμού και σχετικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Παράλληλα, δρομολογείται σύστημα πιστοποίησης προϊόντων που παράγονται σε προστατευόμενες περιοχές υπό την ομπρέλα ενός κοινού brand, με σκοπό την υποστήριξη βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων.
Έως σήμερα όμως, σύμφωνα με το Green Tank ο συντονιστικός και εποπτικός ρόλος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) απουσιάζει και η Εθνική Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα δεν έχει προς το παρόν αποτελέσει μοχλό για τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας.
Οι 13 στόχοι της Στρατηγικής για την βιοποικιλότητα
Στους στόχους της εθνικής στρατηγικής για την βιοποικιλότητα προβλέπεται η ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των λειτουργιών των οικοσυστημάτων της Ελλάδας, μέχρι το 2026, η αποκατάστασή τους, όπου χρειάζεται και δύναται, η ανάδειξη της βιοποικιλότητας ως εθνικό κεφάλαιο, όπως και η εντατικοποίηση της συμβολής της Ελλάδας στην αποτροπή απώλειας βιοποικιλότητας παγκοσμίως.
Ποιοι είναι αυτοί οι στόχοι:
- Αύξηση της διαθέσιμης γνώσης για την εκτίμηση της κατάστασης της βιοποικιλότητας
- Διατήρηση του εθνικού φυσικού κεφαλαίου και αποκατάσταση των οικοσυστημάτων
- Οργάνωση και λειτουργία Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών και ενίσχυση των ωφελειών από τη διαχείριση τους
- Διατήρηση των γενετικών πόρων της Ελλάδας – Ρυθμίσεις Πρόσβασης στους γενετικούς πόρους – Δίκαιος και ισότιμος καταμερισμός των ωφελειών που θα προκύψουν από τη χρήση τους
- Ενίσχυση της συνέργειας των κύριων τομεακών πολιτικών με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας – θέσπιση κινήτρων
- Διατήρηση της ποικιλότητας του τοπίου
- Πρόληψη και μείωση των επιπτώσεων στη βιοποικιλότητα λόγω της κλιματικής αλλαγής
- Προστασία της βιοποικιλότητας από τα εισβλητικά / χωροκατακτητικά ξεκινά είδη (invasive alien species)
- Ενίσχυση της διεθνούς και διακρατικής συνεργασίας για την προστασία της βιοποικιλότητας
- Αναβάθμιση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης σε σχέση με την προστασία της βιοποικιλότητας 1
- Ενσωμάτωση της διατήρησης της βιοποικιλότητας στο αξιακό σύστημα της κοινωνίας
- Συμμετοχή της κοινωνίας στη διατήρηση της βιοποικιλότητας
- Αποτίμηση των οικοσυστημικών υπηρεσιών στην Ελλάδα και προβολή της αξίας της ελληνικής βιοποικιλότητας
Ποια είναι η πραγματικότητα σήμερα
Η νέα έκθεση με τίτλο «Προτεραιότητα στη Φύση: Αξιολόγηση της υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα» που δημοσίευσε η δεξαμενή σκέψης The Green Tank αξιολογεί την πορεία υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα, με σημείο αφετηρίας την έγκρισή της το 2014 μέχρι το 2020 και του πρώτου Σχεδίου Δράσης εφαρμογής της.
Αν και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση σε σύγκριση με άλλες χώρες σχετικά με την ανεπάρκεια και την αναποτελεσματικότητα των μέτρων αντιμετώπισης της απώλειας της βιοποικιλότητας, η έκθεση τονίζει ότι είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη η χώρα να αποκτήσει μία εθνική πολιτική για τη βιοποικιλότητα που αρμόζει στον φυσικό πλούτο που διαθέτει.
Τα αποτελέσματα σύμφωνα με την έρευνα:
- Κανένας γενικός ή ειδικός στόχος της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα δεν παρουσιάζει σημαντική πρόοδο.
- Η Ελλάδα συμβαδίζει με τις διεθνείς τάσεις σχετικά με την ανεπάρκεια των μέτρων ανάσχεσης της απώλειας της βιοποικιλότητας.
- Ακόμα και στους στόχους που συνδέονται με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας η πρόοδος που σημειώνεται είναι μερική.
- Μερική ή μηδαμινή πρόοδος σημειώνεται στην αντιμετώπιση νέων απειλών και προκλήσεων καθώς και στην προώθηση νέων προσεγγίσεων.
- Οι στόχοι που παρουσιάζουν τη μικρότερη πρόοδο στην εφαρμογή είναι αυτοί που αφορούν στις συνέργειες και την οριζόντια ενσωμάτωση της βιοποικιλότητας στους παραγωγικούς τομείς
- Η Εθνική Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα δεν έχει προς το παρόν αποτελέσει μοχλό για τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας.
- Ο συντονιστικός και εποπτικός ρόλος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) απουσιάζει.
- Αν και η πολιτεία αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα και καθυστερήσεις στην υλοποίηση της Στρατηγικής και του Σχεδίου Δράσης, σημειώνεται μεγάλο ενδιαφέρον και δραστηριοποίηση από άλλους εμπλεκόμενους φορείς, ωστόσο οι δράσεις αυτές είναι μεμονωμένες.
Η συγκυρία εξάλλου είναι κατάλληλη, καθώς σε διεθνές επίπεδο διαμορφώνεται το νέο παγκόσμιο πλαίσιο πολιτικής για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας μετά το 2020, ενώ η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία που ανακοινώθηκε πριν έναν χρόνο έθεσε τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στην καρδιά της νέας αναπτυξιακής στρατηγικής της Ευρώπης.
Προτάσεις του Green Tank το νέο εθνικό πενταετές Σχέδιο Δράσης
- Να προβλέπει στοχευμένα μέτρα για τη διερεύνηση και την αντιμετώπιση νέων απειλών, όπως είναι τα ξενικά εισβλητικά είδη.
- Να δοκιμάσει ολιστικές προσεγγίσεις στη διατήρηση της βιοποικιλότητας ενσωματώνοντας, για παράδειγμα, τη διάσταση της προστασίας του τοπίου.
- Να δώσει έμφαση στην αποκατάσταση της φύσης. Με αυτόν τον τρόπο θα αποκατασταθούν οι φυσικές οικοσυστημικές λειτουργίες, όπως είναι η αντιπλημμυρική προστασία, θα προωθηθούν λύσεις βασισμένες στη φύση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και θα αναδειχθούν νέες δυνατότητες για κλάδους της οικονομίας που μέχρι σήμερα δεν έχουν δοκιμαστεί σε αυτή την προσέγγιση.
- Να ενσωματώσει οριζόντια τη διατήρηση της βιοποικιλότητας σε όλες τις πολιτικές και κυρίως σε τομείς όπως είναι ο χωρικός σχεδιασμός, ο τουρισμός, και ο πρωτογενής τομέας. Ενδεικτικά, θέτοντας μετρήσιμους στόχους όπως είναι η μείωση στο μισό της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων ή την αύξηση των εκτάσεων στο 25% που καλλιεργούνται με βιολογικό τρόπο μπορεί να επιταχυνθεί η μετάβαση της ελληνικής γεωργίας σε βιώσιμες πρακτικές.
- Να κατευθύνει με δεσμευτικό τρόπο τον σχεδιασμό της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 και του Ταμείου Ανάκαμψης αξιοποιώντας τη σπάνια ευκαιρία που δημιουργεί η χρονική σύμπτωση της κατάρτισης του νέου πενταετούς Σχεδίου Δράσης για τη Βιοποικιλότητα, με τον σχεδιασμό των νέων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Με αυτόν τον τρόπο, μάλιστα, η Ελλάδα μπορεί να πετύχει ακόμα και νωρίτερα από το προβλεπόμενο (2024) τη δέσμευση του 7,5% των ευρωπαϊκών πόρων ετησίως στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, και να καρπωθεί νωρίς τα σχετικά οφέλη.
- Να ενθαρρύνει την ανάληψη πρωτοβουλιών πράσινης διπλωματίας με στόχευση τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, κυρίως στη νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο.
Άνοιγμα σε ειδικά τουριστικά κανάλια με νέα εθνική ταυτότητα για τη φύση
Όπως σημειώνουν οι αναλυτές, η Ελλάδα πρέπει να ενισχύσει τη διατήρηση της φύσης με την εφαρμογή των υφιστάμενων δεσμεύσεων της, όπως είναι ο πλήρης χαρακτηρισμός των προστατευόμενων περιοχών. Μάλιστα, πέρα από δράσεις προστασίας η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να αναδείξει τις προστατευόμενες περιοχές ως πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης, ενσωματώνοντας δράσεις για τη δημιουργία μίας εθνικής εταιρικής ταυτότητας για τη φύση (π.χ. Nature Greece), η οποία θα αποδώσει προστιθέμενη αξία σε τοπικά προϊόντα και θα φέρει νέες ευκαιρίες στον τουρισμό.
Για όλα τα παραπάνω το ΥΠΕΝ πρέπει να αναλάβει συντονιστικό και εποπτικό ρόλο εδραιώνοντας τη συνεργασία μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων και τη δικτύωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
«Δεν πρέπει να μείνουμε στην αποθαρρυντική εικόνα για την πορεία υλοποίησης των μέτρων για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας μέχρι σήμερα. Πρέπει να σταθούμε στην ελπίδα που δίνουν οι επιστήμονες ότι αν προχωρήσουμε σε ριζικές αλλαγές, η φύση μπορεί να ανακάμψει και μαζί να θωρακίσει τη δημόσια υγεία και τη μετάβαση σε μία βιώσιμη οικονομία. Θέτοντας τώρα σε προτεραιότητα τη φύση, η Ελλάδα μπορεί όχι μόνο να διατηρήσει τον μοναδικό της φυσικό πλούτο, αλλά και να προχωρήσει στον μετασχηματισμό της εθνικής οικονομίας στη βάση της βιωσιμότητας», δήλωσε η Ιόλη Χριστοπούλου, διευθύντρια πολιτικής του Green Tank.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
