Διεθνής ομάδα ερευνητών, στην οποία συμμετέχουν και Έλληνες επιστήμονες, αποκάλυψε τους μηχανισμούς που οδήγησαν στην έντονη σεισμική δραστηριότητα κοντά στη Σαντορίνη στις αρχές του 2025.
Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, η δραστηριότητα προκλήθηκε από μια εκτεταμένη μαγματική διείσδυση, ένα κατακόρυφο στρώμα μάγματος που εξαπλώθηκε σε απόσταση άνω των 20 χιλιομέτρων μέσα στον φλοιό της Γης, σε βάθος μεγαλύτερο των 10 χιλιομέτρων κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι ο όγκος του μάγματος ήταν τόσο μεγάλος, ώστε θα μπορούσε να γεμίσει περίπου 200.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων ή να καλύψει το Μανχάταν ή τα νησιά των Βερμούδων με ένα στρώμα πάχους περίπου 9 μέτρων.
Η σεισμική δραστηριότητα χαρακτηρίστηκε από εκατοντάδες αισθητούς σεισμούς, αρκετοί εκ των οποίων ξεπέρασαν τους 5 βαθμούς, προκαλώντας τοπικά κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κλείσιμο σχολείων και ανησυχία σε κατοίκους και επισκέπτες.
Η επιστημονική ομάδα χρησιμοποίησε προηγμένες τεχνικές μηχανικής μάθησης για τον ακριβή εντοπισμό της χωρικής κατανομής περισσότερων από 25.000 σεισμών στον φλοιό της Γης.
Οι σεισμοί λειτούργησαν ως «εικονικοί μετρητές τάσης», επιτρέποντας την απεικόνιση της κίνησης του μάγματος με πρωτοφανή λεπτομέρεια. Η μελέτη καταλήγει ότι η μαγματική διείσδυση αποτέλεσε την βασική αιτία της σεισμικής έξαρσης, αποκλείοντας την ολίσθηση τεκτονικών ρηγμάτων ως πρωταρχικό αίτιο για το φαινόμενο του 2025.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η διείσδυση του μάγματος δεν ήταν ομαλή αλλά εκδηλώθηκε κατά κύματα, με διαδοχικές ρωγμές και παλμικές μεταβολές της πίεσης, οδηγώντας σε μαζική γένεση σεισμών σε μικρό χρονικό και χωρικό διάστημα.
Η ερευνητική ομάδα τονίζει ότι αυτή η κυματοειδής διαδικασία ενδέχεται να αποτελεί θεμελιώδη μηχανισμό μεταφοράς μάγματος κάτω από ηφαίστεια σε παγκόσμιο επίπεδο.
Επιπλέον, οι αναπτυγμένες μέθοδοι μπορούν να συμβάλουν στην παρακολούθηση μελλοντικών ηφαιστειακών κρίσεων, ακόμα και σε περιοχές όπου η δραστηριότητα εκδηλώνεται μακριά από την εμβέλεια επίγειων μετρήσεων.
Η Σαντορίνη, ως μέρος του ελληνικού ηφαιστειακού τόξου, έχει ιστορικό καταστροφικών εκρήξεων, όπως η γνωστή «μινωική έκρηξη» γύρω στο 1620 π.Χ.
Η πρόσφατη σεισμική κρίση, παρότι δεν συνοδεύτηκε από έκρηξη, αναδεικνύει τους κινδύνους για τις τοπικές κοινωνίες και υπογραμμίζει τη σημασία της υψηλής ανάλυσης γεωφυσικής παρακολούθησης.
Περισσότερες πληροφορίες και η πλήρης έρευνα είναι διαθέσιμες στον ακόλουθο σύνδεσμο:
https://doi.org/10.1126/science.adz8538