Η περιοχή Όρος Πάρνων – Ακρωτήριο Μαλέας εντάχθηκε επίσημα στο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας (Biosphere Reserves - BRs) της UNESCO, σύμφωνα με ανακοίνωση στα τέλη Σεπτεμβρίου κατά τη διάρκεια της 37ης Συνόδου του Διεθνούς Συντονιστικού Συμβουλίου του προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» (Man and Biosphere - MaB) στην Hangzhou της Κίνας. Η εξέλιξη αυτή καθιστά την περιοχή το τέταρτο Απόθεμα Βιόσφαιρας στην Ελλάδα, ενισχύοντας τη διεθνή θέση της χώρας στην περιβαλλοντική διαχείριση και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η ένταξη αποτελεί το αποτέλεσμα μιας δεκαετούς διαδικασίας προετοιμασίας και συνεργασίας μεταξύ τοπικών φορέων, επτά δημοτικών συμβουλίων, της Περιφέρειας Πελοποννήσου και πέντε υπουργείων. Η πρόταση υποβλήθηκε μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών τον Σεπτέμβριο του 2024, με πρωτοβουλία της Αναπτυξιακής Πάρνωνα Α.Ε., όπως επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλός της, Μαρίνης Μπερέτσος.
Η Περιφέρεια Πελοποννήσου στήριξε την προσπάθεια από την αρχή, με τον αναπληρωτή περιφερειάρχη Χρήστο Λαμπρόπουλο να αναφέρει ότι η αναγνώριση αυτή αναβαθμίζει το place brand της περιοχής και ενισχύει την αναγνωρισιμότητά της. Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι θα διατεθούν χρηματοδοτικοί πόροι για την υλοποίηση ειδικού αναπτυξιακού σχεδίου.
Η νέα περιοχή του δικτύου καλύπτει 516.412 εκτάρια, με πληθυσμό περίπου 80.000 κατοίκους. Περιλαμβάνει το οροπέδιο της Τεγέας, την κοιλάδα του Ευρώτα, την οροσειρά του Πάρνωνα έως το Ακρωτήριο Μαλέας και τη γειτονική θαλάσσια ζώνη. Η Ανατολική Πελοπόννησος εντάσσεται πλέον σε ένα διεθνές δίκτυο άνω των 780 περιοχών που εργάζονται για την προστασία της βιοποικιλότητας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Πλεονεκτήματα και προοπτικές για την περιοχή
Η υποψηφιότητα της περιοχής ενισχύθηκε από τον πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό της χαρακτήρα: τη μοναδική βιοποικιλότητα του Πάρνωνα, τα ιστορικά μνημεία της Μονεμβασιάς και του Μυστρά, τις βυθισμένες πολιτείες της Πλύτρας και του Παυλοπετρίου, την τσακώνικη γλώσσα και υφαντική, καθώς και τα τοπικά προϊόντα όπως τα μήλα Τεγέας-Πιλαφά, οι οίνοι Μαλβαζία και Μοσχοφίλερο, η τσακώνικη μελιτζάνα και τα κάστανα Πάρνωνα.
Όπως σημειώνει ο καθηγητής Μιχαήλ Σκούλλος, πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής του Προγράμματος MaB/UNESCO, η επιτυχία οφείλεται στη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και τη διαρκή προσπάθεια των στελεχών του Αναπτυξιακού Οργανισμού Πάρνωνα, με τη στήριξη και του προγράμματος LEADER/CLLD.
Στόχος του προγράμματος MaB είναι η ενίσχυση της ισορροπίας μεταξύ ανθρώπου και φύσης, με έμφαση στη διατήρηση των οικοσυστημάτων και την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Το πρόγραμμα συνδυάζει τις φυσικές και κοινωνικές επιστήμες για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης.
Επόμενα βήματα και στρατηγική ανάπτυξης
Οι άμεσοι στόχοι της Αναπτυξιακής Πάρνωνα και της Συντονιστικής Επιτροπής περιλαμβάνουν την εκπόνηση πολυετούς σχεδίου διαχείρισης και τη διασφάλιση χρηματοδοτικών πόρων για δράσεις που θα συνδυάζουν τη διατήρηση της βιοποικιλότητας με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.
Ο επιχειρησιακός συντονιστής του Αποθέματος Βιόσφαιρας, Κοσμάς Σιδηρόπουλος, τόνισε τη σημασία της μόχλευσης δημόσιων και ιδιωτικών πόρων, με στόχο τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και την προώθηση της έρευνας και εκπαίδευσης, ιδιαίτερα για τους νέους.
Η ενεργός συμμετοχή των κατοίκων, των δήμων και των τοπικών φορέων θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχία της πρωτοβουλίας, με στόχο μια κοινή και διαρκή προσπάθεια προς τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής.
Το πρόγραμμα MaB της UNESCO
Το πρόγραμμα «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» της UNESCO ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970, με στόχο τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος μέσω της διατήρησης της βιοποικιλότητας.
Η εφαρμογή του γίνεται με την ανακήρυξη περιοχών ως Αποθεμάτων Βιόσφαιρας, όπου άνθρωπος και φύση συνυπάρχουν αρμονικά, διατηρώντας τον φυσικό πλούτο και τον πολιτισμό. Οι περιοχές αυτές συνδυάζουν την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς με την έρευνα, την εκπαίδευση, τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και την αειφόρο ανάπτυξη.