Αλλαγή συσχετισμών στους αιθέρες του Αιγαίου υπέρ της Ελλάδας φέρνει η αναβάθμιση των ελληνικών F-16 και γαλλικών μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά και ο σχεδιασμός για την απόκτηση του «αόρατου» μαχητικού F-35, προκαλώντας έντονη ανησυχία στην Άγκυρα, όπως προκύπτει από ανάλυση της έγκυρης, αγγλόφωνης τουρκικής ιστοσελίδας ahvalnews.
Η Ελλάδα ανακοίνωσε τα σχέδια να αναβαθμίσει το στόλο μαχητικών αεροπλάνων καθώς ετοιμάζεται να αποκτήσει τα νέα F-35 πέμπτης γενιάς, σε μια κίνηση που μπορεί να δώσει στον ελληνικό στρατό, τεχνολογικό πλεονέκτημα έναντι της γειτονικής Τουρκίας, με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο να σημειώνει πως θα αγοραστεί μια μοίρα από 24 αεροσκάφη F35.
Η κατ' αρχήν απόφαση για αγορά των F-35 από την Ελλάδα και τα σχέδια για να εκσυγχρονιστούν τα ήδη υπάρχοντα πολεμικά αεροπλάνα, έρχονται σε μια περίοδο που αυξάνεται η ένταση με την Τουρκία, με παραβιάσεις του εναερίου χώρου και πραγματοποίηση εικονικών αερομαχιών μεταξύ δύο συμμαχικών χωρών, που βρίσκονται σε ανταγωνισμό και στην Ανατολική Μεσόγειο για τα πλούσια αποθέματα υδρογονανθράκων της περιοχής.
Η Αθήνα σήμερα διαθέτει περίπου 150 F-16 Fighting Falcon τέταρτης γενιάς. Τον Δεκέμβριο, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε πως τα 84 από αυτά θα αναβαθμιστούν στην προηγμένη κλάση Viper από την Lockheed Martin μέχρι το 2027 με συνολικό κόστος 1,5 δισ δολαρίων. Επιπλέον η Ελλάδα σχεδιάζει να αναβαθμίσει στα επόμενα επτά χρόνια, τον στόλο των γαλλικών Mirage 2000 που μπορεί να είναι μικρότερος, αλλά με αρκετές δυνατότητες σε πολλές περιπτώσεις.
Σύμφωνα με την αξιολόγηση για την δύναμη του στρατού το 2019 (Military Strength Ranking) που εξετάζει περισσότερους από 55 ανεξάρτητους παράγοντες που καθορίζουν την στρατιωτική δύναμη μιας χώρας, η Ελλάδα βρίσκεται στην 33η θέση παγκοσμίως ενώ η Τουρκία βρίσκεται στην 9η.
Ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο και την Μεσόγειο
Ο Λεβέντ Οζγκούλ, Τούρκος στρατιωτικός αναλυτής της Blue Melange Consultancy, δήλωσε στην τουρκική ενημερωτική ιστοσελίδα ahvalnews.com πως η αγορά των F-35 «θα είναι το πιο σημαντικό επίτευγμα και άλμα ικανοτήτων για την Ελλάδα και την ελληνική Αεροπορία, επειδή τα F-35 έχουν ανεπτυγμένες επιχειρησιακές δυνατότητες, όπως μακρά εμβέλεια, δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου, και ικανότητες stealth».
Ενώ τα stealth πλεονεκτήματα των F-35 αναμένεται να δώσουν στην Ελλάδα πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας που έχει μεγάλη αεροπορική δύναμη, ο Οζγκούλ σημειώνει πως το αεροσκάφος δεν είναι κατάλληλο για αερομαχίες καθώς δεν είναι ευέλικτο, όπως τα ρωσικά μαχητικά Sukhoi, όμως «είναι έξυπνα stealth αεροσκάφη».
Ο Οζγκούλ σημείωσε επίσης πως τα αναβαθμισμένα F-16 και τα Mirage 2000 θα δώσουν στην ελληνική Πόλεμική Αεροπορία «μεγαλύτερη εναέρια υπεροχή και βελτιωμένη ικανότητα να εκτελούν αεροπορικές περιπολίες, να διατηρούν την αμυντική συνοχή, να προκαλούν χτυπήματα στο ναυτικό, πίεση και καταστροφή της αεράμυνας του εχθρού μαζί με μεγαλύτερη ακρίβεια και χτυπήματα μακράς εμβέλειας πάνω από το Αιγαίο και τη λεκάνη της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου».
Με αυτά τα πολεμικά αεροπλάνα και με την πιθανή προσθήκη των F-35 θα μπορούσαμε πιθανότατα να δούμε «τεράστια ελληνική κυριαρχία πάνω από το Αιγαίο και τη Μεσόγειο» και συμπλήρωσε πως αυτό δεν θα συμβεί «μόνο εξαιτίας των ικανοτήτων αυτών των αεροπλάνων, αλλά επίσης επειδή το ΝΑΤΟ, η ΕΕ, ο ΟΗΕ, οι ΗΠΑ και το Eastern Mediterranean Gas Forum υποστηρίζουν την Ελλάδα νομικά και διπλωματικά απέναντι στις συγκρούσεις της με την Τουρκία σε αυτά τα ζητήματα».
Ο Σεμπαστιέν Ρομπλέν (Sebastien Roblin) συντάκτης πολεμικής αεροπορίας στο The National Interest σημείωσε πως όσες αεροπορίες διαθέτουν F-35 «προσπαθούν να τα κρατούν μακριά από καταστάσεις στις οποίες θα μπορούσαν να μελετηθούν από πιθανούς αντιπάλους ή ακόμα και ουδέτερα τρίτα μέρη». «Όσο περισσότερη πληροφορία συγκεντρώνουν για το μικροσκοπικό στίγμα που δίνουν στα ραντάρ τα F-35 τόσο πιο εύκολο θα είναι να εντοπίσουν και και να αναγνωρίζουν στο μέλλον. Αν η Ελλάδα πάρει τα F-35 -και πιστεύω πως μια τέτοια αγορά θα πάρει την έγκριση των ΗΠΑ, αν τα οικονομικά μπορούν να καλυφθούν-, τότε η ελληνική Πολεμική Αεροπορία θα διστάζει να τα χρησιμοποιήσει σε μονομαχίες με τα τουρκικά μαχητικά».
Όμως ο Ρομπλέν ανακαλεί ένα περιστατικό όπου τα F-22 Raptor της αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας με τεχνολογία stealth αιφνιδίασαν τα ιρανικά F-4 Phantom στο παρελθόν, περνώντας από δίπλα τους σε κοντινή απόσταση, χωρίς να έχουν γίνει αντιληπτά. Τα ελληνικά μαχητικά θα μπορούσαν να προκαλέσουν παρόμοια έκπληξη στα τουρκικά αεροσκάφη πάνω από το Αιγαίο. Γενικά, όμως, δεν αναμένεται να χρησιμοποιούνται ευρέως σε αερομαχίες, «καθώς αυτό θα επέτρεπε στην Τουρκία να μάθει περισσότερα για τα χαρακτηριστικά των F-35».
Πως αναμένεται να αντιδράσει η Τουρκία
Η Τουρκία ήταν μέλος του κατασκευαστικού προγράμματος των F-35 και παρήγγειλε 100 μαχητικά από τις ΗΠΑ, όμως η Ουάσιγκτον έχει παγώσει την συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα και ακύρωσε την παραγγελία, επειδή η Άγκυρα αποφάσισε να εγκαταστήσει το ρωσικό πυραυλικό σύστημα S-400. Οι ΗΠΑ είχαν προειδοποιήσει την Τουρκία να μην αγοράσει το πυραυλικό σύστημα, επιμένοντας πως τα F-35 δεν μπορούν να συνυπάρξουν με τους S-400.
Ο Γιώργος Τζογόπουλος, αναλυτής στο Centre International de Formation Européenne (CIFE) και βοηθός ερευνητής στο Begin Sadat Center for Strategic Studies (BESA), δεν είναι σίγουρος αν «το National Defence Authorisation Act για το 2020 που μπλοκάρει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 δεν αναθεωρηθεί». Όπως σημειώνει: «Δεν μπορώ να προβλέψω πώς η Άγκυρα μπορεί να αντιδράσει αν η νομοθετική ρύθμιση δεν αναθεωρηθεί και μόνο η Ελλάδα κατέχει F-35 στο μέλλον».
«Σίγουρα θα εξετάσει εναλλακτικές λύσεις, πιθανότατα από τη Ρωσία για να ενδυναμώσει την θέση της». Τους τελευταίους μήνες, η Τουρκία ανέφερε πως ίσως αποκτήσει τα ρωσικά Sukhoi Su-35 που χαρακτηρίζονται από την ευελιξία του χειρισμού τους και πιθανότατα θα κινηθεί και για την αγορά των πέμπτης γενιάς Su-57 στην επόμενη δεκαετία,μετά την απομάκρυνση της από το πρόγραμμα των F-35.
«Η Τουρκία θα χρειαστεί επίσης χρόνο για να αποζημιωθεί για την απομάκρυνση της από το πρόγραμμα των F-35» δηλώνει ο Οζγκούλ υπογραμμίζοντας πως τα σχέδια της Τουρκίας για το πέμπτης γενιάς μαχητικό TF-X που προγραμματίζει είναι πολύ πιθανό να καθυστερήσει για ακόμη μια δεκαετία και ο στόλος των F-16 που αποτελεί τη ραχοκοκκαλιά του στόλου γερνάει. Επιπλέον η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία έχει επηρεαστεί επίσης από τη σημαντική έλλειψη πιλότων για F-16 έπειτα από τις διώξεις που έγιναν, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.
Εκτός από την πιθανότητα να αγοράσει Su-35 ή Su-57, ο Οζγκούλ εκτιμά ότι η Άγκυρα θα απαντήσει σε μια ελληνική αγορά F-35 με την ανάπτυξη των δυο ρωσικών συστοιχιών S-400 στις ακτές του Αιγαίου και της Μεσογείου, παρά στο αεροδρόμιο της Μαλάτια στην ανατολική Ανατολία.
Ο Τζογόπουλος ανέφερε πως, ενώ «η αποτροπή είναι σημαντική» οι εικονικές αερομαχίες πάνω από το Αιγαίο δεν οδηγούν πουθενά.«Τόσο οι Έλληνες όσο και οι Τούρκοι πιλότοι ρισκάρουν τις ζωές τους κάθε μέρα» δήλωσε. «Νέα ατυχήματα θα επηρεάζουν το τουρκικό και ελληνικό κοινό και τα μέσα ενημέρωσης θα συνεχίζουν να συζητούν το ζήτημα, κάνοντας ακόμα πιο δύσκολη την όποια προσπάθεια προσέγγισης των δυο χωρών».
Τόνισε επίσης πως «οι θετικές πολιτικές διαβουλεύσεις συνεχίζονται μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας» με το Γενικό Γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών Θεμιστοκλή Δεμίρη και τον Τούρκο υφυπουργό Εξωτερικών Σεντάτ Ονάλ να πραγματοποιούν συνάντηση στην Άγκυρα νωρίτερα αυτό τον μήνα.
Η στάση των ΗΠΑ
Ο Οζγκούλ σημειώνει πως η Ελληνική Αεροδιαστημική Βιομηχανία έχει δείξει ενδιαφέρον να συμμετάσχει στο πρόγραμμα παραγωγής των F-35. Οι ΗΠΑ απομακρύνουν την Τουρκία από το πρόγραμμα που έδινε σημαίνοντα ρόλο στην Άγκυρα κατασκευάζοντας περίπου 1.000 κομμάτια για τους χειριστές των F-35 παγκοσμίως εξαιτίας της αγοράς των S-400.
«Η επέκταση της αμυντικής συμμαχίας μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας επιβεβαιώθηκε κατά την διάρκεια της επίσκεψης του Αμερικανού υπουργού Μάικ Πομπέο στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2019 και ανοίγει τον δρόμο για μια ενδυναμωμένη συμμαχία μεταξύ των δυο χωρών που μπορεί να περιλαμβάνει επίσης τα πέμπτης γενιάς μαχητικά αεροσκάφη» δήλωσε ο Τζογόπουλος.
Πρόσθεσε πως μια νέα ελληνοτουρκική κρίσης είναι πιθανή στο μέλλον και τόνισε πως αυτό δεν θα ήταν προς το συμφέρον των ΗΠΑ. Παρόλα αυτά, προς το παρόν αυτό είναι «ένα ζήτημα ήσσονος σημασίας για την αμερικανική εξωτερική πολιτική». Ο Τζογόπουλος σημειώνει πως «Το ερώτημα για την Ουάσιγκτον είναι αν το εξαιρετικό στάτους της τουρκορωσικής συνεργασίας θα αποκτήσει στρατηγικό βάθος» και συμπληρώνει: «Αυτό θα είναι καταλυτικός παράγοντας για τις αποφάσεις των ΗΠΑ μακροπρόθεσμα».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
