Φωτοβολταϊκά στο μπαλκόνι: Τι εμποδίζει την ευρεία χρήση τους

Στη σκιά της ενεργειακής κρίσης και της επιτακτικής ανάγκης για στροφή προς τις ΑΠΕ, τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού ή αλλιώς plug-and-play ηλιακά συστήματα αναδεικνύονται ως μια φιλόδοξη λύση. Πρόκειται για μικρές, αυτόνομες ηλιακές εγκαταστάσεις, που τοποθετούνται σε στηθαία, κάγκελα ή πέργκολες και συνδέονται απευθείας στην πρίζα του σπιτιού. Έτσι, μπορείς να παράγεις το δικό σου ρεύμα, να μειώνεις τον λογαριασμό σου και ταυτόχρονα συμβάλλεις στην πράσινη μετάβαση. Μπορεί το θεσμικό πλαίσιο στην χώρα μας να μην είναι ακόμη ξεκάθαρο, ωστόσο με τα σωστά κίνητρα και ρυθμίσεις, μπορούν να αποτελέσουν ένα μικρό αλλά σημαντικό βήμα προς μια πιο βιώσιμη και ενεργειακά αυτόνομη καθημερινότητα.

Τι είναι τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού και πώς λειτουργούν

Τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού αποτελούνται συνήθως από δύο πάνελ, έναν μικρομετατροπέα και μια βάση στήριξης. Δεν απαιτούν πολύπλοκες εγκαταστάσεις και προορίζονται για χρήση κυρίως σε διαμερίσματα που δεν έχουν πρόσβαση στην ταράτσα. Μπορούν να καλύψουν βασικές ενεργειακές ανάγκες, όπως τη λειτουργία ενός ψυγείου ή μερικών λαμπτήρων, ενώ η εξοικονόμηση που προσφέρουν κυμαίνεται γύρω στο 20-25% της συνολικής κατανάλωσης ρεύματος.

Στη Γερμανία, η διάδοση των συγκεκριμένων συστημάτων υπήρξε εντυπωσιακή, αφού περισσότερα από 750.000 νοικοκυριά έχουν ήδη ενσωματώσει φωτοβολταϊκά στο μπαλκόνι τους, μετά την ψήφιση του «Solarpaket-1», ενός νομοθετικού πακέτου που διευκολύνει την υιοθέτηση τέτοιων λύσεων. Το κόστος τους κυμαίνεται από 700 έως 1.000 ευρώ, ενώ επιδοτούνται γενναιόδωρα στο Βερολίνο με 500 ευρώ ανά νοικοκυριό.

Τι γίνεται στην χώρα μας

Αν και η ιδέα άρχισε να διαδίδεται και στη χώρα μας, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά γιατί -προς το παρόν τουλάχιστον- δεν υπάρχει σαφές νομικό πλαίσιο που να ρυθμίζει τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού. Αντιθέτως, η απουσία κανονιστικών διατάξεων δημιουργεί αβεβαιότητα τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους επαγγελματίες του κλάδου. Επιπλέον, τα συστήματα αυτά θεωρούνται εν δυνάμει παράνομα, καθώς δεν διαθέτουν υποχρεωτικά μεταγωγικό απομόνωσης ή αλγόριθμους νησιδοποίησης, μπορεί να εγχέουν ρεύμα στο δίκτυο χωρίς να έχει ενημερωθεί ο ΔΕΔΔΗΕ και όσον αφορά τις πολυκατοικίες αλλάζουν την όψη του κτιρίου, κάτι που συχνά απαγορεύεται από τα καταστατικά.

Ακόμα κι αν η ευρωπαϊκή νομοθεσία (Κανονισμός ΕΕ 2016/631) χαρακτηρίζει τις μονάδες ισχύος έως 0,8kW ως «μη σημαντικές» και επιτρέπει την απλοποιημένη σύνδεσή τους στο δίκτυο, εναπόκειται στα κράτη-μέλη να θεσπίσουν τους σχετικούς κανόνες. Πάντως, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Κροατία το έχουν ήδη πράξει. Η Ελλάδα, όμως, όχι ακόμη.

Πάντως αν υιοθετούσαμε αντίστοιχα μέτρα, θα μπορούσε να ανοίξει ο δρόμος για ευρεία χρήση τους με όφελος τόσο για το περιβάλλον όσο και για την «τσέπη» μας.

Περιορισμοί και από το ελληνικό κλίμα

Πέρα όμως από αυτό, το ελληνικό κλίμα, παρά τη γενναιόδωρη ηλιοφάνεια, δεν ευνοεί απαραίτητα τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού. Και αυτό γιατί ο ήλιος τους καλοκαιρινούς μήνες πέφτει σχεδόν κάθετα, κάτι που σημαίνει ότι τα κατακόρυφα τοποθετημένα πάνελ –όπως απαιτείται στις πολυκατοικίες για να μην υπάρξουν πολεοδομικές παραβάσεις– δεν αποδίδουν σχεδόν καθόλου. Τον χειμώνα, αν και η γωνία είναι καλύτερη, οι ώρες ηλιοφάνειας είναι περιορισμένες και συχνά ο καιρός είναι συννεφιασμένος. Άρα, η συνολική απόδοση παραμένει μέτρια.

Τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού μπορούν να λειτουργήσουν αποδοτικά σε συγκεκριμένα σενάρια κυρίως σε ρετιρέ ή διαμερίσματα με μεγάλες βεράντες και κατάλληλο προσανατολισμό, όπου μπορούν να τοποθετηθούν πάνω σε πέργκολες ή στέγαστρα με σωστή κλίση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να καλυφθεί ένα σημαντικό ποσοστό της ετήσιας κατανάλωσης ρεύματος, ειδικά εάν συνδυαστούν με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.

Mπoρεί τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού έχουν το πλεονέκτημα της ευελιξίας, καθώς μπορούν να λειτουργούν για οποιαδήποτε ηλεκτρική συσκευή και είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για ενοικιαστές ή πολίτες χωρίς πρόσβαση στην ταράτσα, ωστόσο στην ίδια περίπου τιμή (γύρω στα 1.000 ευρώ), οι περισσότεροι Έλληνες επιλέγουν ηλιακό θερμοσίφωνα, μια πιο αποδοτική επένδυση, που προσφέρει έως και 80% εξοικονόμηση ενέργειας για θέρμανση νερού.