Μετά από χρόνια αδράνειας και καθυστερήσεων, το σχέδιο μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών, σχέδιο που έχει βασιστεί στο ιταλικό μοντέλο το APS (Asset Protection Scheme - Σχήμα Προστασίας Ενεργητικού), βρίσκεται προ των πυλών.
Την προηγούμενη Παρασκευή, η κυβέρνηση απέστειλε την επιστολή με το τελικό σχέδιο στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (DG Comp), επιστολή που αποκάλυψε το BD την περασμένη Δευτέρα, και πλέον το οικονομικό επιτελείο περιμένει την έγκριση του σχεδίου και ήδη είναι έτοιμη η σχετική νομοθετική ρύθμιση ώστε να ψηφιστεί άμεσα. Το ύψος των εγγυήσεων που θα προσφέρει το Δημόσιο θα είναι έως 9 δισ. ευρώ.
Το σχέδιο του ΥΠΟΟΙΚ, με την κωδική ονομασία «Ηρακλής», έρχεται, στο παρά ένα, να λυτρώσει τις τράπεζες από το δυσβάσταχτο βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, βάρος που κρατά τις τράπεζες καθηλωμένες και τους επενδυτές σε απόσταση.
Ακόμα χειρότερα, με το χρόνο να μετρά αντίστροφα για το stress test του 2020 οι τράπεζες θα πρέπει απαραιτήτως το επόμενο τρίμηνο, δηλαδή μέχρι το τέλος του έτους, να μειώσουν δραστικά το απόθεμα των «κόκκινων» δανείων από τους ισολογισμούς τους, προκειμένου να μην μπουν σε περιπέτειες στο stress test.
Το APS αποτελεί αποφασιστικό βήμα στην κατεύθυνση αυτή, καθώς θα επιτρέψει στις τράπεζες να απαλλαγούν από προβληματικά δάνεια έως 30 δισ. ευρώ. Αυτά, μαζί με τις άλλες επιθετικές πωλήσεις κόκκινων δανείων που έχουν υλοποιήσει, υλοποιούν και θα υλοποιήσουν το επόμενο διάστημα, Eurobank, Alpha Bank, Εθνική και Τράπεζα Πειραιώς μπορούν να οδηγήσουν –σχεδόν- στην εξάλειψη του προβλήματος των κόκκινων δανείων, δηλαδή στη μείωσή τους στο στόχο που έχει θέσει ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (κάτω του 5% του χαρτοφυλακίου).
Γιατί χρειάστηκαν τρία χρόνια
Το σχέδιο προστασίας ενεργητικού, που έχει πλέον την κωδική ονομασία «Ηρακλής», θυμίζει… βραδύποδα καθώς κυοφορείται από το… 2016. Το σχέδιο το επεξεργάστηκε και το ολοκλήρωσε πρώτο το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, στο πλαίσιο της αναγνώρισης της ανάγκης να αντιμετωπιστεί δυναμικά το πρόβλημα των κόκκινων δανείων και βασίστηκε στην επιτυχημένη ιταλική εμπειρία. Ωστόσο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε ιδιαίτερη θέληση να παρέμβει, ούτε και ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για το ζήτημα των τραπεζών και των «κόκκινων« δανείων, παραμένοντας με το όπλο παρά πόδα μετά την ταπεινωτική πανωλεθρία της διαπραγμάτευσης του 2015.
Το 2017, ο τότε πρόεδρος του ΤΧΣ, αείμνηστος Γιώργος Μιχελής προσπάθησε να πείσει μέλη της κυβέρνησης για την ανάγκη υιοθέτησης του σχεδίου, χωρίς όμως επιτυχία. Ο χρόνος περνούσε και εν τέλει με την πίεση των θεσμών η κυβέρνηση και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έδωσαν το πράσινο φως για την ενεργοποίηση του σχεδίου.
Ωστόσο το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να αποσπάσουν το σχέδιο APS από τον έλεγχο του ΤΧΣ, σε μια λογική ότι η κυβέρνηση βάζει τα λεφτά, η κυβέρνηση πρέπει να έχει τον έλεγχο. Παράλληλα το ΥΠΟΙΚ, στο πλαίσιο της προσπάθειας «αρπαγής» του σχεδίου, ανέθεσε το φθινόπωρο του 2018 στην JP Morgan να εξετάσει και να επεξεργαστεί ξανά το σχέδιο -η ίδια τράπεζα είχε εκπονήσει και το αρχικό ιταλικό σχέδιο.
Έτσι κύλησαν αρκετοί μήνες χωρίς πρόοδο: λέγεται ότι η JP Morgan είχε λάβει pro bono την εργασία (χωρίς αμοιβή) και δεν το δούλευε κατά προτεραιότητα. Κάπως έτσι μπήκαμε στο 2019, με νέες καθυστερήσεις, και μετά το πρώτο τρίμηνο η κυβέρνηση Σύριζα «πάγωσε» τα πάντα αναμένοντας τις εκλογές.
Ο Ηρακλής έρχεται
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρακολουθούσε από καιρό, με ένα στενό επιτελείο τεχνοκρατών, τα τραπεζικά θέματα γνωρίζοντας ότι το ζήτημα των τραπεζών και των «κόκκινων» δανείων θα αποτελούσε μια από τις «καυτές» πατάτες, ένα πρόβλημα που, αν δεν αντιμετωπίζονταν γρήγορα και αποτελεσματικά, θα μπορούσε να βάλει τον κλάδο και την οικονομία και κατ’ επέκταση τη νέα κυβέρνηση σε μεγάλες περιπέτειες.
Για το λόγο αυτό επέλεξε τον Γιώργο Ζαββό, έμπειρο νομικό με μακρά θητεία στην Κομισιόν, προκειμένου να εξασφαλίσει την αποτελεσματική σύνταξη της πρότασης στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού και παράλληλα, με την εμπειρία του στους διαδρόμους της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο «ατυχήματος».
Και φαίνεται ότι τα καταφέρνει. Άνθρωποι που παρακολουθούν στενά το ζήτημα εκφράζουν την αισιοδοξία τους ότι το σχέδιο θα εγκριθεί και θα είναι λειτουργικό, δηλαδή η τιμολόγηση, το κόστος των προμηθειών που θα καταβάλλουν στο Δημόσιο οι τράπεζες, θα είναι τέτοιο που θα επιτρέψει την μαζική χρήση του.
Τι καταλογίζουν στον κ. Ζαββό
Το σχέδιο μπορεί να προχώρησε ωστόσο οι σχέσεις του υφυπουργού με αρμοδιότητα των χρηματοπιστωτικό τομέα με τις διοικήσεις των τραπεζών δεν είναι οι καλύτερες. Όπως έγραψε το BD, ο κ. Ζαββός δεν έδωσε το παραμικρό στοιχείο στις τράπεζες για την τιμολόγηση του σχεδίου, ώστε αυτές να αρχίσουν να δουλεύουν για την υλοποίησή του. Ακόμα χειρότερα δεν υπήρξε καμία διαβούλευση με τις τράπεζες, ώστε να διαπιστωθούν τυχών προβλήματα ή τεχνικά ελαττώματα που θα έπρεπε να επιλυθούν, για να είναι αποτελεσματικότερη η υλοποίηση του προγράμματος, ή να τεθούν σε διαπραγμάτευση με την Κομισιόν. Ο κ. Ζαββός δεν φαίνεται να επιθυμεί συνεργασίες και διαβουλεύσεις θεωρώντας ότι το υπουργείο είναι αυτό που πρέπει να δίνει κατεύθυνση και οι τράπεζες να ακολουθούν.
Ερωτηματικό παραμένει η σχέση του και με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, με τις πληροφορίες να θέλουν τον κ. Ζαββό να έχει απορρίψει το σχέδιο της ΤτΕ, προεξοφλώντας ότι δεν θα εγκριθεί από την Κομισιόν, προσέγγιση που βρίσκει κατηγορηματικά αντίθετο τον κ. Στουρνάρα.
Παρ' όλα αυτά, αισιοδοξία
Παρά τις σκιές αυτές, επικρατεί αισιοδοξία και οι περισσότεροι εκτιμούν, μεταξύ αυτών και οι επιτελείς των τραπεζών, ότι το σχέδιο Ηρακλής και θα εγκριθεί και θα είναι λειτουργικό. Ο λόγος είναι ότι τα πάμπολλα τεχνικά προβλήματα, με κυριότερο πώς θα τιμολογηθούν οι εγγυήσεις με όρους αγοράς, ώστε να μην θεωρηθεί κρατική βοήθεια, ξεπερνιούνται με πολύ δημιουργική λογιστική. Οι ευρωπαϊκές αρχές φαίνονται να κατανοούν ότι για να λυθεί το πρόβλημα των τραπεζών στην Ελλάδα απαιτούνται μη συμβατικές λύσεις.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
