Ρεκόρ τετραετίας σε απολύσεις στο διεθνή τραπεζικό τομέα

Παγκόσμια... αιμορραγία απασχόλησης στον τραπεζικό τομέα, με τις απολύσεις να φθάνουν φέτος σε επίπεδο ρεκόρ τετραετίας, καταγράφεται στο κλείσιμο του 2019, καθώς οι τράπεζες προωθούν επώδυνα σχέδια προσαρμογής στην επιβράδυνση της οικονομίας και στις ψηφιακές τεχνολογίες.

Περισσότερες από 50 τράπεζες ανά τον κόσμο έχουν ανακοινώσει φέτος περικοπές θέσεων εργασίας, που αθροιστικά φθάνουν τις 77.780 και είναι οι περισσότερες από το 2015, όταν είχαν καταγραφεί 91.448 απολύσεις, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύσει σήμερα το "Bloomberg", επικαλούμενο ανακοινώσεις των ίδιων των τραπεζών και των σωματείων εργαζομένων.

Όπως τονίζεται στο δημοσίευμα, το πρόβλημα της συρρίκνωσης της απασχόλησης στον τραπεζικό τομέα εντοπίζεται κυρίως στην Ευρώπη, καθώς οι ευρωπαϊκές τράπεζες σηκώνουν το πρόσθετο βάρος των αρνητικών επιτοκίων, που αναμένεται ότι θα παραταθούν αρκετά χρόνια ακόμη. Οι απολύσεις από τις ευρωπαϊκές τράπεζες αντιστοιχούν στο 82% του συνόλου στο διεθνή τραπεζικό τομέα.

Με τις περικοπές του 2019, το σύνολο των περικοπών τα τελευταία έξι χρόνια στο διεθνή τραπεζικό τομέα ξεπερνούν τις 425.000 θέσεις. Ο αριθμός πιθανότατα είναι μεγαλύτερος, καθώς αρκετές τράπεζες περικόπτουν θέσεις εργασίας χωρίς να προχωρούν σε ανακοινώσεις.

Η τελευταία τράπεζα που προχώρησε σε περικοπές είναι η Morgan Stanley. Σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της αποτελεσματικότητάς της, πριν κλείσει η χρονιά, η αμερικανική τράπεζα περικόπτει 1.500 θέσεις εργασίας. Ο διευθύνων σύμβουλος, Τζέιμς Γκόρμαν, έχει ανακοινώσει ότι οι περικοπές θα καλύψουν περίπου 2% του προσωπικού.

Οι Ευρωπαίοι... ασθενείς

Τα στοιχεία καταδεικνύουν την αδυναμία του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα, που πιέζεται πολλαπλώς, καθώς η εξαγωγική οικονομία της Ευρώπης δοκιμάζεται από τις διεθνείς διαμάχες για το εμπόριο, ενώ τα αρνητικά επιτόκια μειώνουν τα έσοδα των τραπεζών.

Στην πραγματικότητα, οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν έχουν καταφέρει να βρουν ακόμη το βηματισμό τους, μετά τα χτυπήματα που δέχθηκε από την οικονομική κρίση στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας, σε αντίθεση με τις αμερικανικές τράπεζες, που υποστηρίχθηκαν με κυβερνητικά προγράμματα διάσωσης, αλλά και από την άνοδο των επιτοκίων και έχουν ανακάμψει αρκετά γρήγορα. Πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες, με πρώτη την Deutsche Bank, μειώνουν το προσωπικό ή και πωλούν κλάδους δραστηριότητας για να ενισχύσουν την κερδοφορία τους. Τα στοιχεία δείχνουν ότι στις 10 κορυφαίες αμερικανικές τράπεζες η απασχόληση έχει σταθεροποιηθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ στις 10 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εξακολουθεί να μειώνεται.

Η περίπτωση της Deutsche Bank είναι η πλέον χαρακτηριστική, καθώς η κορυφαία τράπεζα της Γερμανίας είναι η πρώτη στη λίστα με τις περικοπές θέσεων εργασίας, με μεγάλη διαφορά από τη δεύτερη, την ιταλική Unicredit. Συνολικά έχει προγραμματίσει περικοπή 18.000 θέσεων εργασίας, καθώς εγκαταλείπει το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων στην επενδυτική τραπεζική. Ο γερμανικός τραπεζικός τομέας είναι ο πλέον κατακερματισμένος στην Ευρώπη και ανάμεσα στους πιο εκτεθειμένους στα αρνητικά επιτόκια, επειδή οι τράπεζες διατηρούν περισσότερες καταθέσεις από τους ανταγωνιστές στο εξωτερικό.

Οι τράπεζες, όπως σημειώνει το "Bloomberg", θα συνεχίσουν να ανακοινώνουν και το 2020 σχέδια μείωσης προσωπικού. Η ελβετική Julius Baer, για παράδειγμα, εξετάζει τη μείωση προσωπικού επειδή είναι αυξημένος ο ανταγωνισμός και βρίσκονται σε πίεση τα περιθώρια κέρδους. Η ισπανική Banco Bilbao σχεδιάζει περικοπές προσωπικού στον τομέα παροχής συμβουλών, οι οποίες μπορεί να επεκταθούν και σε άλλους τομείς δραστηριοποίησης, σύμφωνα με δημοσίευμα ισπανικής εφημερίδας.

Περικοπές και από τις ελληνικές τράπεζες

Σε περαιτέρω μειώσεις θέσεων εργασίας θα προχωρήσουν οι τράπεζες το 2020, και πιθανότατα και τα επόμενα χρόνια, ως αποτέλεσμα των προσπαθειών εξορθολογισμού του δικτύου και προσαρμογής του λειτουργικού μοντέλου στα νέα δεδομένα που δημιουργεί η τεχνολογική επανάσταση, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του BusinessDaily.

Εκτός του γεγονότος ότι ολοένα και περισσότεροι στρέφονται προς τα εναλλακτικά δίκτυα, κινητά τηλέφωνα και υπολογιστές, για την διεκπεραίωση των καθημερινών συναλλαγών τους, καθιστώντας περιττά τα μεγάλα δίκτυα καταστημάτων, πολλές εργασίες εσωτερικά στις τράπεζες, το λεγόμενο back office, που απαιτούσαν ανθρώπινη εργασία τώρα έχουν αντικατασταθεί από αυτοματισμούς και ηλεκτρονικές διαδικασίες.

Έτσι, παρά το γεγονός ότι στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα έχουν χαθεί περισσότερες από 26.000 θέσεις εργασίας και από 64.600 εργαζόμενοι το 2009 σήμερα ο αριθμός έχει μειωθεί στους 38.500 (Δεκέμβριος 2018) τα επόμενα χρόνια η απασχόληση στον κλάδο θα μειωθεί περαιτέρω.

Η μεγάλη συρρίκνωση των τραπεζών 2009 - 2018

Οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται υπό την πίεση τριών παραγόντων:

• Η κρίση χρέους προκάλεσε μια βίαια εκτεταμένη αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος με την συγχώνευση δεκάδων τραπεζών. Η αναδιάρθρωση του κλάδου ήταν αυτή που τροφοδότησε το πρώτο -πολύ μεγάλο- κύμα μείωσης απασχόλησης.
• Ψηφιακή επανάσταση. Η επέλαση της τεχνολογίας και ειδικά των εφαρμογών μέσω κινητών τηλεφώνων που πραγματοποιήθηκε περίπου παράλληλα με την ελληνική δημοσιονομική κρίση, δημιουργεί πρόσθετη πίεση για περιορισμό θέσεων εργασίας.
• Τέλος, το νέο σημείο ισορροπίας της ελληνικής οικονομίας, που είναι πολύ χαμηλότερο από τα προ κρίσης επίπεδα, η πίεση στην κερδοφορία λόγω των μη εξυπηρετούμενων δανείων αλλά και του περιβάλλοντος των χαμηλών επιτοκίων και η ανάγκη για επενδύσεις σε τεχνολογία, προκειμένου οι τράπεζες να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της νέας ψηφιακής εποχής, επιβάλλουν την μείωση των λειτουργικών δαπανών και κατ' επέκταση τη μείωση των θέσεων εργασίας.

Σημειώνεται πάντως ότι υπάρχει μια σοβαρή μετατόπιση εργαζομένων από τις τράπεζες, στις εταιρίες διαχείρισης προβληματικών δανείων, η οποία αντισταθμίζει σε ένα βαθμό την απώλεια θέσεων εργασίας στις τράπεζες. Σήμερα, περισσότερα από 3.500 άτομα απασχολούνται στις εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων, αριθμός που θα αυξηθεί σημαντικά την επόμενη διετία.