Η είδηση ότι οι μεγάλες αλυσίδες fast fashion έχουν αρχίσει να χρεώνουν ένα μικρό ποσό στον πελάτη, όταν επιστρέφει ένα είδος που αγόρασε μέσω των ηλεκτρονικών τους καταστημάτων ήλθε να επιβεβαιώσει αυτό που αρκετοί αναλυτές είχαν προβλέψει: τη σημαντική οικονομική επιβάρυνση που ενέχει η άνθηση του ηλεκτρονικού εμπορίου και των συνακόλουθων επιστροφών ειδών, τόσο για τις εταιρείες μόδας, όσο όμως και για τον πλανήτη.
Την φετινή εορταστική περίοδο μάλιστα, οι εκτιμώμενες επιστροφές ειδών που αγοράζονται online αναμένεται να χτυπήσουν «κόκκινο», καθώς αρκετές επιχειρήσεις μόδας έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με τεράστια αποθέματα τα οποία προωθούν τους τελευταίους μήνες του έτους με σημαντική έκπτωση, καλώντας τον πελάτη να κάνει τις πιο αυθόρμητες αγορές. Πρόσφατη σχετική έρευνα στην βρετανική αγορά αποκάλυψε ότι οι εγχώριες επιχειρήσεις ένδυσης βρίσκονται φέτος με αυξημένα αποθέματα κατά 57%, συγκριτικά με την περίοδο προ πανδημίας, με σαφείς αρνητικές επιπτώσεις στο περιθώριο κερδοφορίας τους. Όπως σημειώνουν αναλυτές, αυτό που ξεκίνησε σαν πρόβλημα για την εφοδιαστική αλυσίδα, εν μέσω πανδημίας, έχει εξελιχθεί σε πρόβλημα διαχείρισης του αποθέματος, για πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην βιομηχανία της μόδας.
Ανάλογη είναι η εικόνα και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Σύμφωνα με την αμερικανική ομοσπονδία λιανεμπόρων (National Retail Federation), οι Αμερικανοί καταναλωτές επέστρεψαν από την αρχή του 2022 ενδύματα συνολικής αξίας 761 δισ δολαρίων, ή ποσοστό 20,8% επί του συνόλου των αγορών που έγιναν online μέχρι στιγμής. Τα στοιχεία μάλιστα αναμένεται να επιδεινωθούν μέχρι την λήξη του έτους, με δεδομένο ότι μόνο οι επιστροφές που έγιναν μετά το τετραήμερο της Black Friday και Cyber Monday είναι αυξημένες κατά 60% φέτος συγκριτικά με πέρσι, σε παγκόσμιο επίπεδο! Πέρα από τον εφιάλτη της οικονομικής διαχείρισης αυτών των επιστροφών, οι συνέπειες είναι χειρότερες από περιβαλλοντική σκοπιά, καθώς όλες αυτές οι μεταφορές αγαθών υπολογίζεται ότι επιβαρύνουν τον πλανήτη με επιπλέον 16 εκατ τόννους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, σε ετήσια βάση, μόνο στην αμερικανική αγορά.
Εν όψει των φετινών εορτών, οι αναλυτές προειδοποιούν για επιδείνωση της κατάστασης, δεδομένων των αυξημένων αποθεμάτων αλλά και των προωθητικών ενεργειών που τα online καταστήματα δρομολογούν ώστε να δελεάσουν τους φειδωλούς -λόγω πληθωρισμού- καταναλωτές. Ήδη, μέχρι τον Ιούλιο, τα επίσημα στοιχεία από την αμερικανική αγορά ρουχισμού έδειχναν συσσωρευμένα αποθέματα αξίας 732 δισ δολαρίων, αυξημένα κατά 21% σε σχέση με πέρσι. Σε αυτό το περιβάλλον, 6 στις 10 επιχειρήσεις αναφέρουν ότι δρομολογούν αλλαγές στην πολιτική επιστροφών τους, πριν την λήξη του έτους. Και κάπως έτσι, το δέλεαρ των δωρεάν επιστροφών που έδωσε ώθηση στο ηλεκτρονικό εμπόριο την προηγούμενη δεκαετία, φαίνεται ότι σταδιακά δίνει την θέση του σε κίνητρα που αποθαρρύνουν τον πελάτη από το να κάνει αυθόρμητες αγορές χωρίς λογική, καθώς οι επιχειρήσεις καλούνται να κάνουν ασκήσεις ισορροπίας, κερδίζοντας αφενός την αφοσίωση του πελάτη, χωρίς περικοπές στο περιθώριο κέρδους αφετέρου.
Ήδη κάποια ηλεκτρονικά καταστήματα χρεώνουν τις επιστροφές που γίνονται από πελάτες εκτός της αγοράς στην οποία εδρεύουν, ενώ άλλες επιχειρήσεις περιορίζουν την χρονική διορία που δέχονται επιστροφές ρούχων, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Amazon, η οποία περιόρισε φέτος το σχετικό “παράθυρο” κατά 11 ημέρες. Η Zara, ναυαρχίδα του ισπανικού κολοσσού γρήγορης μόδας Inditex, ήδη ανακοίνωσε από την περασμένη άνοιξη ότι θα χρεώνει ένα μικρό ποσό (περίπου 1,95 λίρες στη Βρετανία, ή 3,95 δολάρια στις ΗΠΑ, ή 3,95 ευρώ στην Ελλάδα, κ.ο.κ.) για επιστροφές που γίνονται μέσω διανομέα, διατηρώντας ωστόσο δωρεάν τις επιστροφές ειδών που αγοράστηκαν online αλλά επιστρέφονται σε κάποιο από τα καταστήματα της αλυσίδας.
Την ίδια πολιτική φαίνεται ότι εξετάζει και η σουηδική αλυσίδα Η&Μ, αναγνωρίζοντας το πρόβλημα που μεγεθύνεται όσο αυξάνεται το ηλεκτρονικό εμπόριο. Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις της διευθύνουσας συμβούλου της εταιρείας, Helena Helmersson, εξετάζεται η πιλοτική εφαρμογή ενός σχεδίου χρέωσης των επιστροφών για αγορές που έγιναν ηλεκτρονικά, όταν αυτές δεν γίνονται σε κάποιο κατάστημα, σε ένα μικρό δείγμα χωρών όπου η αλυσίδα έχει παρουσία, προκειμένου να σταθμιστούν τα πιθανά οφέλη.
Η χρήση τεχνολογίας επαυξημένης πραγματικότητας (AR) αποτελεί ένα ακόμη εργαλείο που ολοένα και περισσότερα online καταστήματα επιλέγουν να ενσωματώσουν, καθώς αρκετοί αναλυτές της βιομηχανίας της μόδας επισημαίνουν ότι όσο πιο πολλές πληροφορίες δίνεις στον πελάτη για το προϊόν που τον ενδιαφέρει, τόσο πιο επιτυχημένη αγορά θα κάνει, ελαχιστοποιώντας το ρίσκο μίας πιθανής επιστροφής. Ήδη, εταιρείες όπως η Amazon αλλά και η Glossy ενσωματώνουν την δυνατότητα “εικονικής δοκιμής” κάποιων από τα είδη που διαθέτουν online, αναφέροντας εντυπωσιακά αποτελέσματα ως προς την μείωση των επιστρεφόμενων ειδών.
Τέλος, ένα εργαλείο που φαίνεται ότι αποδίδει προς την ίδια κατεύθυνση αν και δημιουργήθηκε για την άνθιση του ηλεκτρονικού εμπορίου, φαίνεται να είναι η διεύρυνση της υπηρεσίας “Αγοράζω τώρα, Πληρώνω αργότερα”. Ήδη διαθέσιμη σε πολλά online αλλά και φυσικά καταστήματα και στην χώρα μας, η συγκεκριμένη υπηρεσία επιτρέπει στον πελάτη να μετατρέψει σε δόσεις μία αγορά μέσω κάρτας. Όπως σημειώνουν αναλυτές, το γεγονός ότι σε μία τέτοια περίπτωση η πίστωση των χρημάτων μπορεί να πάρει πολλές ημέρες, καθώς ενέχει αρκετή γραφειοκρατία, δρα ανασταλτικά για πολλούς πελάτες που κάνουν τις αγορές τους ηλεκτρονικά.
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για περίπλοκη εξίσωση, καθώς οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές του ηλεκτρονικού εμπορίου δηλώνουν σε ποσοστό 60% ότι αποχωρούν από ένα e-shop εάν η πολιτική επιστροφών του δεν είναι δωρεάν, ενώ το 95% αναφέρει ότι μία “περίπλοκη διαδικασία επιστροφής” τους αποθαρρύνει οριστικά από το συγκεκριμένο κατάστημα…