Η επιστροφή των κατασκευαστικών: Έργα πολλών δισ. και κέρδη στο ΧΑ

Μπορεί να μην ξαναζούν τις χρυσές εποχές των Ολυμπιακών Αγώνων, σίγουρα όμως οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι του Χρηματιστηρίου έχουν επανέλθει στην ατζέντα των επενδυτών, ύστερα από μια μακρά περίοδο παραμονής στο περιθώριο. Τις προσδοκίες των επενδυτών τροφοδοτούν τα έργα δισεκατομμυρίων που φαίνεται να βγαίνουν από το τέλμα της στασιμότητας, ενώ οι δραστηριότητες των ομίλων στην ενέργεια αναμένεται να έχουν υψηλή απόδοση, εν μέσω της πράσινης ενεργειακής στροφής. Παράλληλα, οι αλλαγές που συντελούνται στον όμιλο της Ελλάκτωρ στέλνουν ενθαρρυντικά μηνύματα οικονομικής εξυγίανσης.

Οι αριθμοί από το χρηματιστηριακό ταμπλό επιβεβαιώνουν ότι το 2021 οι μεγάλοι εισηγμένοι κατασκευαστικοί όμιλοι συγκεντρώνουν επενδυτικά στοιχήματα και βελτιώνουν τις αποτιμήσεις τους. Με εξαίρεση τη μετοχή της Ελλάκτωρ, που «ταλαιπωρείται» από την επικείμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και υποχώρησε κατά 17,4% στο πεντάμηνο, οι άλλες τρεις μετοχές του κλάδου είχαν απόδοση υψηλότερη από το Γενικό Δείκτη (10,6%). Η μετοχή της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, μοναδική του κλάδου που εντάσσεται στο κλαμπ των «δισεκατομμυριούχων» (με κεφαλαιοποίηση άνω του 1 δισ. ευρώ) κέρδισε 23,1%. Η ΑΒΑΞ εκτινάχθηκε κατά 79,8%, ενώ η Intrakat κέρδισε 32,8%.

Οι μετοχές των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων (κατάταξη με βάση την κεφαλαιοποίηση)

Πηγή στοιχείων: Beta ΑΧΕΠΕΥ

Οι μεγάλοι όμιλοι του κατασκευαστικού κλάδου εδώ και χρόνια έχουν πάψει να εξαρτώνται απόλυτα από τις παραδοσιακές τους δραστηριότητες στα δημόσια έργα. Έχουν δημιουργήσει σημαντικές και σχετικά σταθερές ροές εσόδων από την ενέργεια και τις παραχωρήσεις, περιορίζοντας τα ρίσκα τους. Τα επόμενα χρόνια, μάλιστα, ο τομέας της ενέργειας, που απαιτεί αρκετά κεφάλαια, αλλά προσφέρει και υψηλές αποδόσεις, αναμένεται να φέρει ακόμη μεγαλύτερα κέρδη στους κατασκευαστικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται και σε αυτόν τον τομέα, καθώς η στροφή στην πράσινη ενέργεια θα επιταχυνθεί δραστικά με τη συμβολή και των χρηματοδοτήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Όμως, ως τώρα αποτελούσε «αχίλλειο πτέρνα» των κατασκευαστικών ομίλων η κύρια δραστηριότητά τους στα δημόσια έργα. Για χρόνια, ο τομέας των δημοσίων έργων έπασχε από υποχρηματοδότηση, ανεπαρκή σχεδιασμό και διαχείριση των έργων από την πλευρά του Δημοσίου, αλλά και από τις ανελέητες αντιπαραθέσεις μεταξύ των εταιρειών στη διεκδίκηση διαγωνισμών με ενστάσεις και προσφυγές στη Δικαιοσύνη. Όπως λέγεται χαρακτηριστικά στον κλάδο, «περισσότερο εργάζονταν οι δικηγόροι, παρά οι μπουλντόζες».

Αυτή η δυσάρεστη κατάσταση, που αποτελούσε και μόνιμη εστία οικονομικής «αιμορραγίας» για τους κατασκευαστικούς ομίλους φαίνεται πως τελειώνει. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι η ομαλή εκτέλεση των δημοσίων έργων αποτελεί όρο οικονομικής επιβίωσης της χώρας και κινείται στην κατεύθυνση της απεμπλοκής έργων που έμεναν «κολλημένα» για μεγάλα διαστήματα και στην δημοπράτηση νέων. Οι διοικήσεις των εταιρειών αντιλαμβάνονται, από την πλευρά τους, ότι οι συνεχείς «μάχες» με νομικά μέσα για τη διεκδίκηση έργων φέρνουν ζημιές για όλους -εξαιρετικά σημαντική, από αυτή την άποψη, ήταν η εγκατάλειψη των νομικών μέσων στο διαγωνισμό για τη γραμμή 4 του Μετρό, ο οποίος κατέληξε στην ΑΒΑΞ, αφού προηγήθηκε ακόμη και προσωπική παρέμβαση του πρωθυπουργού για να σταματήσουν οι αντιπαραθέσεις.

Ο χορός των δισεκατομμυρίων στα έργα

Οι αναλυτές που παρακολουθούν τον κλάδο λένε πως για πρώτη φορά εδώ και αρκετά χρόνια όχι μόνο υπάρχει μεγάλο κατασκευαστικό αντικείμενο για τις εταιρείες, που μπορεί να κάνει τη διαφορά στα οικονομικά τους μεγέθη για μεγάλη χρονική περίοδο, αλλά όλα δείχνουν ότι περιορίζονται πλέον τα περιθώρια νέων εμπλοκών και καθυστερήσεων. Τα μεγέθη στα έργα που προωθούνται σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, μπορούν να συγκριθούν με την εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων, λέει χαρακτηριστικά αναλυτής, σημειώνοντας πάντως ότι αυτή η νέα γενιά έργων δεν θα έχει εξίσου μεγάλα περιθώρια κέρδους για τις εταιρείες.

Οι διοικήσεις των εταιρειών εμφανίζονται εξαιρετικά αισιόδοξες. Όπως τόνιζε πριν λίγες ημέρες σε αναλυτές ο διευθύνων σύμβουλος της Intrakat, Πέτρος Σουρέτης, στα δημόσια έργα εκτιμάται πως θα διατεθούν περίπου 43,4 δισ. ευρώ την περίοδο 2020 – 2030. Στις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) προβλέπεται πως θα προχωρήσουν έργα ύψους 7 δισ. μέχρι το 2026, ενώ στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας θα διατεθούν κεφάλαια περί τα 8 δισ., κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών κάνει λόγο για το μεγαλύτερο πακέτο έργων δημοσίων υποδομών των τελευταίων δεκαετιών, το οποίο αρχίζει πλέον να υλοποιείται. Τα έργα, όπως τόνιζε πρόσφατα ο γ.γ. Υποδομών, Γιώργος Καραγιάννης, έχουν προϋπολογισμό 13,5 δισ. ευρώ και περιλαμβάνουν τέσσερα μεγάλα έργα εθνικής εμβέλειας (γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας, τον Βόρειος Οδικό Άξονα Κρήτης, το βόρειο τμήμα του Ε 65 και την Ζεύξη Περάματος – Σαλαμίνας). Επίσης, σύντομα δημοπρατείται η οδική σύνδεση της Λεωφόρου Κύμης με την Εθνική Οδό Αθηνών Λαμίας, προχωρά η διαγωνιστική διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου για τη σιδηροδρομική διασύνδεση των λιμανιών της Ραφήνας και του Λαυρίου και θα δημοπρατηθεί και η επέκταση του Προαστιακού στη Δυτική Αττική. Παράλληλα, ωριμάζουν οι  μελέτες των νέων επεκτάσεων της Αττικής Οδού, ενώ βρίσκεται προ των πυλών και ένα μεγάλο πακέτο έργων ΣΔΙΤ, προϋπολογισμού 3,5 δισ. ευρώ.

Στον προγραμματισμό για το Ταμείο Ανάκαμψης, η Κομισιόν δεν επέτρεψε να ενταχθούν πολλά παραδοσιακά δημόσια έργα, καθώς η κύρια κατεύθυνση ήταν προς τον πράσινη ενεργειακή στροφή και την ψηφιακή μετάβαση. Όμως, «χώρεσαν» αρκετές χρηματοδοτήσεις σημαντικών έργων: Για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης θα διατεθούν 427 εκατ. ευρώ, για το βόρειο τμήμα του Αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδας (Ε-65) θα δοθούν 452 εκατ. ευρώ, ενώ για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας με έργα επισκευής και συντήρησης του οδικού δικτύου θα διατεθούν 450 εκατ. ευρώ. Για τον Προαστιακό στη Δυτική Αττική το Ταμείο Ανάκαμψης θα διαθέσει 85 εκατ. ευρώ. Συνολικά, δηλαδή, οι χρηματοδοτήσεις για «τσιμέντο και άσφαλτο» θα ξεπεράσουν τα 1,4 δισ. ευρώ.

Αυτός ο καταιγισμός δισεκατομμυρίων στα έργα έρχεται σε μια περίοδο όπου, ύστερα από πολλές ανακατατάξεις στα δύσκολα χρόνια, ο κατασκευαστικός κλάδος έχει συγκεντρωθεί σε λίγους, μεγάλους ομίλους, οι οποίοι βρίσκονται σε προνομιακή θέση σήμερα για να επωφεληθούν από την αναθέρμανση των δημοσίων έργων. Αν δεν υπάρξουν νέες δυσάρεστες εκπλήξεις, η διαχείριση έργων τέτοιας κλίμακας «δείχνει» με σαφήνεια προς τη βελτίωση και των αποτιμήσεων των μετοχών των τεσσάρων μεγάλων του κλάδου, η συνολική κεφαλαιοποίηση των οποίων ήταν, στα τέλη Μαΐου μόλις 1,546 δισ. ευρώ.

Η εξυγίανση και το «έξυπνο χρήμα»

Τα τελευταία χρόνια, σημείο προβληματισμού όχι μόνο για την Ελλάκτωρ αλλά και συνολικότερα για τον κλάδο ήταν τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπιζε ο μεγαλύτερος, σε άλλες εποχές, όμιλος του κλάδου. Σε αυτό το πλαίσιο, ενθαρρυντικό μήνυμα προς τους επενδυτές έδωσε η πορεία που χάραξε, έστω και με αρκετά επεισοδιακό τρόπο, ο όμιλος της Ελλάκτωρ, με την είσοδο της ολλανδικής Reggeborgh στη μετοχική σύνθεση, που επιβεβαίωσε ότι σοβαρά διεθνή κεφάλαια προσελκύονται από τις προοπτικές του κλάδου.

Η προωθούμενη αύξηση κεφαλαίου των 120 εκατ. ευρώ αναμένεται να δώσει τα απαιτούμενα κεφάλαια για να εξυγιανθεί ο κατασκευαστικός κλάδος του ομίλου (Άκτωρ), ενώ η νέα διοίκηση, υπό τον Θύμιο Μπουλούτα, εκτιμά ότι είναι δυνατό να επανέλθει σε κερδοφορία η Άκτωρ από το 2022.

Εξίσου ενθαρρυντικό στοιχείο για τον κλάδο είναι το γεγονός ότι η αποεπένδυση της Reggeborgh από τον όμιλο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ώστε να αντιμετωπισθούν ζητήματα ανταγωνισμού που εγείρονταν από την ταυτόχρονη συμμετοχή της στην Ελλάκτωρ, όχι μόνο έγινε χωρίς σοβαρούς κραδασμούς, αλλά έδωσε την αφορμή για την είσοδο της Μαριάννας Λάτση στον μεγαλύτερο κατασκευαστικό όμιλο της χώρας με ποσοστό 7,6%. Ήταν και αυτή, όπως τονίζουν αναλυτές, μια ένδειξη ότι το «έξυπνο χρήμα» αρχίζει πλέον να πιστεύει το επενδυτικό story των κατασκευών.